ပှၤသ့ၣ်ညါအါဝဲဒၣ် အီၣ်ဘ့ (Orville) ဒီး ဝ့ဘၢၣ် (Wilbur)- Wright ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါခံဂၤ လၢအတ့ဒုးအီၣ်ထီၣ်, ဒီးနီၣ်ယူၤဝဲ ကဘီယူၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် အဆိကတၢၢ် ဖဲ ၁၉၀၀ နံၣ်လၢအဆိတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ပှၤလၢအသ့ၣ်ညါ ကဲးသရ့ ရဲး (Katherine Wright) အမံၤန့ၣ် ပှၤအိၣ်ဒၣ်စှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် အတၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကဟၣ်ယူၤ ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကဲးသရ့ မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤလၢအကါဒိၣ်တဂၤ န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဖၣ် ပညိၣ်ပာ်ဖှိၣ် အတၢ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဆံးဖိအါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဒီးတၢ်မၤကွၢ်, နီၣ်ယူၤကွၢ် အတၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် ကဟၣ်ယူၤအသီ အကတီၢ်, ဒ်သိးကမၤစၢၤအဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အဂီၢ်, ကဲးသရ့ ဃုထၢဝဲဒၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ကစုဒု, ဒီးလၢတၢ်အဲၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကဲးသရ့ကွၢ်ထွဲစၢၤဝဲဒၣ် အဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အလ့ၣ်ယီၢ်ကျး (လၢအမ့ၢ်အဝဲၢ်ခွါတဖၣ်အစ့ဟဲနုာ်အဂံၢ်ထံး), ဒီးစူးကွံာ်ညိကွံာ်ဝဲဒၣ် သရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ်အတၢ်မၤ ဒ်သိးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ကဟုကယာ် အီၣ်ဘ့ အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဖဲကဘီယူၤဟးဂီၤလီၤတဲာ်တဘျီဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ဒီးဘၣ်သုးကျဲၤ အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါခံဂၤ အမံၤဟူသၣ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ဆံးဖိတဖၣ်အါမးန့ၣ်လီၤ.

လၢကစၢ်ယွၤအကလုၢ်အကထါအပူၤစ့ၢ်ကီး, ပကထံၣ်ဘၣ် ပှၤဂၤအတၢ်ဆီၣ်ထွဲ မၤစၢၤတၢ်အလုၢ်အပှ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ရိမ့ၤ ၁၆:၂ န့ၣ် စီၤပီလူးပာ်ဖျါဝဲဒၣ် နီၢ်ဖံဘ့ၤ, ဒ်အမ့ၢ် “တံၤသကိးအဂ့ၤလၢပှၤအါဂၤအဂီၢ်” န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိတမံၤန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၄ အပူၤန့ၣ် စီၤပီလူး ကွဲးဖျါဝဲ နီၢ်ပြံစကံးလၤဒီးစီၤအကူလၤ, နီၢ်ဒီမါဝၤခံဂၤ “ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်သံခ့သံပှၤ” ဒၣ်လဲာ်, မၤစၢၤဝဲ, ဒီးတူၢ်လိာ်မုာ်ဝဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်, ဖဲလၢစီၤပီလူး လဲၤမၤ တၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒ်ဘၣ်န့ၣ်, ဖဲ ၂တံၤ ၄:၁၁ အပူၤန့ၣ်, စီၤပီလူး စံးပတြၢၤစီၤမၢ်ကူး ဒီးစံးဝဲဒၣ် “လၢတၢ်အခ့အပှၤအတၢ်မၤန့ၣ်အပူၤ, အဝဲဒၣ်မၤတၢ်လၢယဂီၢ် အဘျုးအိၣ်” န့ၣ်လီၤ.

ပမ့ၢ်မၤတၢ်ခ့တၢ်ပှၤအတၢ်မၤလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, ပမ့ၢ်ဒၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ နီၢ်နီၢ်တဖၣ်လၢ ကစၢ်ခရံာ်အပူၤသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ခါဆူညါ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ်, ကလိၣ်ဘၣ်ပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်, ဒ် နီၢ်ဖံဘ့ၤ, ဒီးပဝဲနၤယၤ, ပကမၤဒ် ဖံလံး ၂:၃-၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ “ဆီၣ်လီၤသုသးလၢ တဂၤဒီးတဂၤအဖီလာ်, ဒီးထီဘိန့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ပှၤဂၤတဖၣ်ဂ့ၤန့ၢ်သုန့ၣ်တက့ၢ်. မ်သုဝဲတဂၤဒီးတဂၤ ကွၢ်တၢ်လၢပှၤဂၤအဂီၢ်တက့ၢ်. သုသုတကွၢ်တၢ်ထဲသုဂီၢ်ဒၣ်သုဝဲတဂ့ၤ” အသိးအဂီၢ်န့ၣ် ခီဖျိလၢကစၢ်ယွၤအတၢ်နဲၣ်ဆှၢပှၤ အပူၤန့ၣ်လီၤ.