ဟ့ၣ်လီၤနတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်ဆူ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး
တၢ်အိၣ်မူခါဆူညါန့ၣ် ထံၣ်စိဝဲထဲတၢ်ကီတၢ်ခဲအဃိ, နဲစံၣ် (Nancy) ပျံၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအလဲၤဟးထီၣ်ကစၢၢ်လၢ မ့း ကီၢ်စဲၣ် (Maine) အပှၢ်လၢ်ကျါအကတီၢ်, အဝၤ ထီ(မ်) (Tom) သ့းပ့ၤနီၣ်အသးသၢဘျီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဆါဟံၣ်ဆံးဖိ လၢအအိၣ်ဘူးတဖျၢၣ်န့ၣ် တထံၣ်တၢ်ဆါလီၤဆီနီတမံၤဘၣ်. ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဆါဟံၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်စ့ၢ်ကီး, မၤကွၢ်ကဒီးတၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, တထံၣ်န့ၢ် တၢ်ဆါနီတမံၤဘၣ်. နဲစံၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ယပျံၤတၢ်ဒိၣ်မး” န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝၤစံၣ်လီၤတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်ဒီး, သံကွၢ်ဝဲ သးဖျၢၣ်တၢ်ဆါ အကသံၣ်သရၣ် လၢခံကတၢၢ်တဘျီ, “အခဲအံၤပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်” န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ် စံးဘၣ်အီၤလၢ “အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဒံးဆူညါ,” တၢ်ကတိၤလၢ ကသံၣ်သရၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤအံၤ ဆီတလဲကွံာ် နဲစံၣ် အတၢ်ထံၣ်တစိၤသးန့ၣ်လီၤ. နဲစံၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤဝဲလၢ “တမ့ၢ်အဝဲစံးကတိၤမၤဖှံထီၣ်ပသးန့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်ဝဲအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢပဂီၢ်” န့ၣ်လီၤ.
တၢ်နဲၣ်ကျဲဒ်သိးအံၤန့ၣ်, ပကထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး သိၣ်လိဝဲလၢ ကစၢၢ်ဒီခိၣ် အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. မး ၆:၂၅ အပူၤန့ၣ် စံးဝဲဒၣ် “မ့ၢ်သုကအီၣ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်,…
ပှၤလၢအသးဒိၣ်ကဲၤထီၣ်ကီ
တၢ်ဆါသံသတြိာ်အဃိ, ပဘၣ်အိၣ်လီၤဖးဒီဒၣ်ယသး တဘျုးလါဝံၤ, ဖဲယလဲၤနုာ်လီၤဆူသရိာ်အပူၤန့ၣ်ဒီး, ဖဲလၢယဘၣ်လဲၤအိၣ်လီၤဖးဒီဒၣ်ပသးအကတီၢ်, တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိလၢပတထံၣ်လိာ်ဘၣ်ပသးတဖၣ်န့ၣ် ယထံၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ်အဃိ, ယသူၣ်ဟူးသးဂဲၤယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤသးပှၢ်တဖၣ်, တနီၤန့ၣ်, ဒ်သိးကဒီတဒၢအသးလၢ တၢ်ဆါသံသတြိာ်အဂီၢ်, ဒီးတနီၤန့ၣ်, လၢတၢ်တဆိကမိၣ်အပူၤ, လဲၤပူၤကွံာ်တ့ၢ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်လံအဃိ, ယသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖိတနီၤ တမ့ၢ်ဟဲကတုၤဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဖဲယထံၣ်ဘၣ် သးပှၢ်ဒီမိၣ်ဝၤခံဂၤ ဟဲနုာ်လီၤဆူသရိာ်ပူၤ, ဒီးဆ့ၣ်နီၤဝဲ ဖဲလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢယလီၢ်ခံ, လၢအညီနုၢ်ဆ့ၣ်နီၤဝဲန့ၣ်ဒီး, ယသူၣ်ဟူးသးဂဲၤယဲနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဝံၢ်ဝၢ်ယစုဆူအဝဲသ့ၣ်အအိၣ်လီၤ. အဝၤန့ၣ် ဝံၢ်ဝၢ်ဆၢက့ၤယၤဘၣ်ဆၣ်, မ့မ့ၢ်အမါန့ၣ်ကွၢ်စူၢ်ယၤ, တၢ်နံၤတၢ်အ့ဒၣ်လဲာ် တပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်. ယသးဘၣ်ဒိ, ဒီးယဆိကမိၣ်လၢယသးပူၤ, ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤတနီၤလဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤ, ယပာ်သူၣ်ပာ်သးယဲလၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤဃီ, (လၢအတစံးဆၢက့ၤ ယတၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢဝါအဝဲသ့ၣ်) န့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအီၤလၢ တံၤသကိးတဂၤ, ဒ်ပှၤလၢအအံးက့ၤကွၢ်က့ၤအီၤတဂၤအသိးန့ၣ်, ဒုးနဲၣ်အီၤလၢ ကဘၣ်ဆၢထၢၣ်ဆ့ၣ်နီၤ ဖဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယတံၤသကိးသးပှၢ်မုၣ်, လၢအညီနုၢ်ဘါသကိးယွၤဒီးယၤတဂၤအံၤ ဖျါလၢဆါဆိးက့ဒိၣ်မးအဃိ, ကွၢ်နီၣ်တိၢ်နီၣ်ယၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ, မ့ၢ်လၢယတလဲၤဆူအအိၣ်အဃိ, ဖဲယဆၢဂ့ၤဆၢဝါအီၤလၢ တၢ်သးခုသးဆူၣ်အပူၤဒၣ်လဲာ် အဝဲတစံးဆၢက့ၤယၤအခါ, ယသးတဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဃိ, ယသးခုယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.…
ကစၢ်ယွၤလၢ တၢ်နၢ်ပၢၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်တသ့ဘၣ်
ကၠ့(စ) ဝဲး(ဘ) မူပျီ အမဲာ်ထံကလၤပီၤ, (James Webb Space Telescope) ဃုထံၣ်န့ၢ်ဆိ တၢ်လၢပကြၢးတိၢ်နီၣ်တိၢ်ဃါအဂၤတမံၤ, ဖဲ လါဖ့းဘြူၤအါရံၤ ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကွၢ်တ့ၢ်လံဝဲလၢ စးကဝၣ်အပူၤ ဆူအမဲာ်ညါန့ၣ်, တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် ဆၣ်ဘုမုၢ် (glaxies) အသီ ဃုကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် အသီအံၤ ဆီတလဲကွံာ်တၢ်အါထံၣ် ဘၣ်ထွဲဒီးပသ့ၣ်ညါတ့ၢ်ဝဲဒၣ်မူပျီအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤကူၣ်သ့ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤစဲၣ်နီၤတဂၤ စံးဝဲဒၣ်, “တၢ်လၢပဃုထံၣ်န့ၢ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ ပတဆိကမိၣ်တ့ၢ်ဝဲအဃိ, ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢစဲအ့ၣ် (science) အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဃ့ကညးအပူၤ, ပှၤကူၣ်သ့ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤစဲၣ်နီၤတဂၤ စံးဝဲဒၣ်လၢ “ပတသ့ၣ်ညါတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအကမၣ်တမံၤဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.
ဖျါလၢ ကစၢ်ယွၤ မၤကမၢကမၣ်ပဝဲခဲလၢာ်အဖၢမုၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် မူပျီ မဲာ်ထံကလၤပီၤ အကတီၢ်, ဖျါဝဲဒံး ဝံယရှါယၤ စံးကတိၤလီၤတၢ်ဆူ ခ့ခါစဲအ့ၣ် အပှၤကူၣ်သ့စဲၣ်နီၤတဖၣ်အအိၣ်လိၤလိၤန့ၣ်, ဖျါဖဲ ယရှါ ၄၀:၂၈ အပူၤ, “နတသ့ၣ်ညါဘၣ်ဧါ, နတနၢ်ဟူဘၣ်ဧါ.…
တၢ်ဖး, တၢ်ကွဲး လံာ်စီဆှံ, ဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး
စီၤမိၤရှ့အခိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးအနၢၤဧါ. တၢ်အံၤမ့ၢ် စီၤမိၤရှ့ အက့ၢ်ဂီၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်စိးပျၤဝံၤအီၤအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ မဲးကဲၣ် အ့ၣ်ကၠလိၣ် (Michelangelo) ဖဲ ၁၅၁၅ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အနၢၤခံဘိဟဲဖျိးထီၣ်ဝဲလၢ စီၤမိၤရှ့ အခိၣ်တိသၣ်, အခိၣ်သူတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ.
တမ့ၢ်ဒၣ်ထဲ မဲးကဲၣ် အ့ၣ်ကၠလိၣ်တဂၤဧိၤဘၣ်. ပှၤတ့ခဲၣ်တၢ် (မ့တမ့ၢ်) ပှၤစိးပျၤတၢ်အါဂၤလၢ ရ့ၤန့ဆိ(န) (မ့တမ့ၢ်) စိၤခၢၣ်သး အကတီၢ်တဖၣ်န့ၣ်, ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် စီၤမိၤရှ့ အက့ၢ်အဂီၤ ဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. စိၤဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, လံာ်စီဆှံန့ၣ် အိၣ်ဒၣ် လၤတ့ၣ် (Latin) အကျိာ်တၢ်ကတိၤ, ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံဝဲလၢပှၤဧ့ၤဘြံဖိအလံာ်စီဆှံ, ဒီး ၂ မိၤ ၃၄:၂၉ န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် စီၤမိၤရှ့ အမဲာ်ဖံး ကပီၤကပြုၢ်ကပြီၤ ဖဲအိၣ်ဆိးတ့ၢ်ဝဲလၢယွၤအမဲာ်ညါဝံၤန့ၣ်လီၤ. ကျိာ်အခီၣ်ထံး စူးကါဝဲဒၣ် လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲဒီး "တၢ်အနၢၤ" ဒ်သိးကပာ်ဖျါ "တၢ်ကပီၤအယဲၤ" တဖၣ် လၢအဖျါကပီၤ ကပြုၢ်ကပြီၤလၢ စီၤမိၤရှ့အမဲာ်သၣ်န့ၣ်လီၤ.…
တၢ်မၤလဲၢ်အါထီၣ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်
တၢ်ဂိၢ်ခါအဆၢကတီၢ်, လၢကီၢ်စဲၣ် မ့းခၠံၣ်ကၣ် (Michigan) အပူၤ, ဘၣ်ဖဲမုၢ်တနံၤန့ၣ်, ပှၤဟးဆှၢတၢ်ဖိတဂၤ ထံၣ် ပိာ်မုၣ်သးပှၢ်တဂၤ မၤကဆှီထီၣ်ဝဲဒၣ် ဘှ့ၣ်ပစီၤတဖၣ်လၢ အဟံၣ်ကရၢၢ်ပူၤကျဲလိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဆှၢတၢ်တဂၤအံၤ ဆိကတီၢ်အသိလ့ၣ်, ဒီးဃ့ဝဲ ခွဲးယၢ်, ဒ်သိးဖံသးပှၢ်လၢအသးအိၣ်ဃိးဆံတနံၣ်တဂၤ ကပျဲအီၤလၢကမၤဝံၤတၢ်မၤလၢအမၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်သးပှၢ်အံၤ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤဆှၢတၢ်တဂၤကစဲၤခံဝဲလၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဃိ, ဟဲစိာ်ဝဲ အနီၣ်တြိာ်လၢခံတခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဆၢထၢၣ် သဃဲၤ, မၤသကိး တၢ်မၤစီဘှ့ၣ်ပစီၤန့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် ကအိၣ်ဝဲတဆံယဲၢ်မံးနံး, ဒီးပှၤအိၣ်လၢခိၣ်ဃၢၤတဖၣ် ခိးကွၢ်ဝဲလၢတၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ. သးပှၢ်မုၣ်အံၤ စံးဘၣ်အီၤ, “နမၤစၢၤယၤအဃိ, ယစံးဘျုးဘၣ်နၤလီၤ. နမ့ၢ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤဆှၢလီၤဝဲတဂၤ” န့ၣ်လီၤ.
လူၤ ၁၀:၂၅-၃၇ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး စံးကတိၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤသ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဂၤအကတီၢ်န့ၣ်, ဒုးနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် တၢ်အဲၣ်ပှၤလၢပဃၢၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢအန့ဆၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ အဆၢဖိ ၂၇ န့ၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး စံးဘၣ်ပှၤသ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဂၤ, ဒ်သိးကထုးထီၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အခီပညီလၢအသ့ၣ်ညါဝဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်ဒီး, အဝဲ စံးဆၢဝဲဒၣ်, “အဲၣ်ယွၤနကစၢ် လၢနသူၣ်ကံၢ်နသးလဲ, ဒီးနသးဒီဖျၢၣ်ညါ,…
