ပှၤလၢအဃံလၤ, လီၤအဲၣ်လီၤကွံတဂၤ
လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်အါန့ၣ် အနံၣ် ၁၃၀ ဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤ, တိာ်အံၣ်ဖဲၣ် (Eiffel Tower) ဆၢထၢၣ်ထီခိ ဂၢၢ်တပၢၢ် ဃံဃံလၤလၤလၢ ဝ့ၢ်ပဲရ့း(စ) န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်တ့ထီၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ အကဟုကညီၢ် အဃံအလၤတမံၤ န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပာ်သး ကဖၢလၢအပူၤ, ဝ့ၢ်န့ၣ် ပာ်ပနီၣ်ဝဲ တိာ်အံၣ်ဖဲၣ်အံၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ, လၢအလီၤဘီလီၤမုၢ်ဂံၢ်ထံးတတီၤအသိးန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲတိာ်တဖျၢၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဘှီထီၣ်အကတီၢ်န့ၣ်, ပှၤအါဂၤ ထံၣ်ဆိကမိၣ်ဆံးအီၤန့ၣ်လီၤ. အဒိန့ၣ်, ကီၢ်ဖြၣ်စ့ၣ် အပှၤကွဲးလံာ် လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါ ကံၣ် ဒ မိၤပၣ်ဆိ (Guy De Maupassant), စံးဝဲ “တိာ်အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ် ဖျါလၢအတဂ့ၤကဲၣ်ဆိးဘၣ်, လီၤဂာ်ဒီးမ့ၣ်အူလုၢ်ပျိာ် အပီၤလၢစဲးဖီကဟၣ် တၢ်မၤလီၢ်န့ၣ်လီၤ.” အဝဲကွၢ်ဃုထံၣ် တိာ်အတၢ်ဃံတၢ်လၤ တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်ပတၢ်အုၣ်ခီၣ်ကစၢ်တဂၤအသိးန့ၣ်, ပဝဲပှၤလၢ အအဲၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး, ဒီးစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤ လၢသူၣ်လၢသးတဖၣ် ပထံၣ်အီၤဒ်အမ့ၢ် ပှၤလၢအဃံလၤ, လီၤအဲၣ်လီၤကွံတဂၤ, ဒ်အတၢ်မ့ၢ်တၢ်,…
နီၣ်တိၤတဲာ် (Hyphen) လၢအိၣ်ပှဲၤဒီးအခီပညီ
လၢတၢ်မၤလၤကပီၤ ယမိၢ်အသးသမူလၢခံကတၢၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဂီၢ်န့ၣ်, ယကတဲာ်ကတီၤယသး, ဒ်သိးယကပာ်ဖျါ အသးသမူ, "စးထီၣ်လၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်နံၤတုၤအလဲၤပူၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်" (Hyphen years) အဂ့ၢ်န့ၣ် ယဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယတၢ်စံးကတိၤ ကလဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယကွၢ်ထံဆိကမိၣ်က့ၤ ယမိၢ်ဒီးယၤ ပတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး အကတီၢ်လၢအဂ့ၤတဖၣ်, ဒီးအတဂ့ၤကဲၣ်ဆိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယမိၢ်ထံၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးဆီတလဲသးဝံၤအလီၢ်ခံ, မုၢ်နံၤလၢ ယမိၢ်တူၢ်လိာ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်အမ့ၢ် တၢ်အုၣ်ခီၣ်ကစၢ်အဃိ ယစံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကဒိၣ်ထီၣ်သကိး လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အပူၤအဂီၢ် ယွၤမၤစၢၤပဝဲခံဂၤ, ဒီးပှၤသ့ၣ်တဖၣ်လၢဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤလီၤတၢ်ဂ့ၢ် ဘၣ်ထွဲဒီး ယမိၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ, ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်အဃိ, ယစံးဘျုးဘၣ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. ယမိၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤတဂၤဘၣ်ဆၣ်, မုာ်လၤသးခုဘၣ်ဝဲ နီၣ်တိၤတဲာ် (-), လၢအမ့ၢ် အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒီးအတၢ်သံအဘၢၣ်စၢၤဖိအံၤ, လၢအအိၣ်ပှဲၤဒီးအခီပညီအဃိ, အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် အိၣ်မူကဲဘျုးဝဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်အကျါ ပှၤလၢပှၤပှဲၤ တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ကလီး ၁:၁၀ စံးဘၣ်ပှၤ “ဒ်သိးသုကလဲၤတၢ် ဒ်အကြၢးဒီးကစၢ်, လၢတၢ်ဘၣ် အသးခဲလၢာ်သတးဒီး”…
စီၤပၤလၢ တၢ်ထံၣ်အီၤတသ့
ဖ့လ်ဂရ့မ် (Pilgrim) မ့ၢ် တၢ်သးဝံၣ်ဒုးနဲၣ် အတၢ်ဂီၤမူတယုၢ်, ဘၣ်တၢ်သန့ၤထီၣ်အီၤလၢပှၤလၢအလဲၤဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်တဂၤ အတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီ (The Pilgrim’s Progress), တၢ်ကွဲးဒိဘၣ်ထွဲဒီး ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဂၤအသးသမူအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူဒုးနဲၣ်ပာ်ဖျါဝဲ သးအဘီမုၢ်အစိကမီၤတဖၣ်လၢ တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤတသ့ခဲလၢာ်န့ၣ် ဆူပှၤကွၢ်တၢ်ဂီၤမူဖိတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဟူးဂဲၤဒုးနဲၣ် စီၤပၤက့ၢ်ဂီၤ, ဒ်အမ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအခၢၣ်စးန့ၣ် အိၣ်ဖျါလၢ တၢ်ဂီၤမူအံၤ ဒီတယုၢ်ညါဃၣ်ဃၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ဒုးကူကၤ ဆ့ကၤဖးထီအဝါ, ဒီးတြီဆၢဒီဒၣ်ကယဲၢ်ဒုၣ်ဒါအတၢ်မၤအၢတဖၣ်ခဲလၢာ်, ပှၤလၢအဘၣ်ဒိဆါတဖၣ်န့ၣ် ဟံးဃာ်ကဟုကယာ်ဝဲလၢတၢ်အဲၣ်ကပုာ်လုး, တနၢၣ်ပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် လၢအစုနၢၣ်ခံကဖီလီဖိ ဒ်သိးပှၤကမၤတၢ်အဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပၤအလီၢ်အလၤ က့ၢ်ဂီၤဒိအံၤ မူဒါတၢ်မၤတဖၣ် လၢကဘၣ်မၤသပှၢ်တၢၢ်န့ၣ်မၤဝဲဘၣ်ဆၣ်, ပှၤဘၣ်ဂဲၤဒိတၢ် ဒ်ပှၤကညီတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ် စီၤပၤအံၤ လၢနီၢ်ခိန့ၣ်တသ့ဘၣ်. တၢ်ကထံၣ်ထဲဒၣ် တၢ်ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်တဖၣ် လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပကထံၣ်ဘၣ်ယွၤလၢနီၢ်ခိ တန့ၢ်တသ့အကတီၢ်ဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်ပအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ ဒ်စီၤပၤ အမ့ၢ်အတီ မူဂဲၤမၤတၢ်လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤကစီဒီဧါ. ဖဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်အကတီၢ်န့ၣ်, ဒၤ ၁၀:၇ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ဝံဒၤနံးယ့လး ဒိးန့ၢ်တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ, အိၣ်ဟဲခီဖျိလၢမူခိၣ်ကလူး, ဒီးအဆၢဖိ ၁၂ စံးဘၣ်ပှၤ,…
တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် လၢအဆီတလဲတၢ်
တၢ်ပျံၤတၢ်ဘၣ်ယိၣ် အလပီဖးဒိၣ်တဖၣ် လုၣ်ဘၢအီၤအဃိ, စူစံၣ် (Susy) ဆ့ၣ်နီၤဟီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆါဟံၣ် တၢ်ကဟုကယာ်ဒၢးလီၤဆီအချၢန့ၣ်လီၤ. အဖိဆံးအိၣ်ဒံးဒၣ်ထဲ ခံလါဖိန့ၣ် အပသိၣ်ဆံးဆံးဖိအပူၤ အိၣ်ပှဲၤဒီးထံဧိၤနိဧိၤ, ဒီးကသံၣ်သရၣ်စံးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကမၤဝဲအဂ့ၤကတၢၢ်, ဘၣ်ဆၣ် တအုၣ်ကီၤဝဲလၢဖိသၣ် ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် စူစံၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ, “အသးကလၢၢ်ဘၣ် သးမုာ်စီဆှံ အတၢ်တနၢၢ်အီၤ မုာ်မုာ်ကပုာ်လုးဖိန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်အီၤလၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤ” န့ၣ်လီၤ. ဆူမဲာ်ညါ သၢသီအတီၢ်ပူၤ, ဖဲအိၣ်ဝဲလၢတၢ်ဆါဟံၣ်အကတီၢ်န့ၣ်, ကသူၣ်ဝံၣ်သးဆၢတၢ်အဂီၢ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါတအိၣ်အဃိ, အိးထီၣ်ကနၣ်ဝဲ ထါသးဝံၣ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤတဖၣ်လၢ အကွဲၤဒီနၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤအကတီၢ်န့ၣ် စူစံၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်မုၢ်လၢ်ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤအံၤ, စူစံၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိ သိၣ်လိအီၤလၢ “တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယွၤအတၢ်မၤန့ၣ် ဆီတလဲကစၢ်ယွၤတန့ၢ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဆီတလဲက့ၤပှၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
စံး ၃၀:၈ ပာ်ဖျါဝဲလၢ တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်အိၣ်အသးမၤအသး လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်အကတီၢ်, စီၤဒၤဝံးကိးထီၣ်ယွၤ ခီဖျိတၢ်ထုကဖၣ်, ဒီးတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤထုးထီၣ် လံာ်စီဆှံအခီပညီတဂၤ…
လၢကျဲဆံးဖိတဖၣ်အပူၤ
ဖဲ အဲလ်စံၣ် (Elsie) တူၢ်ဘၣ် ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ်ဒီး, အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်အသး လၢအတၢ်က့ၤဆူဟံၣ်လၢမူခိၣ် ဒ်သိးကအိၣ်ဆိးဒီးကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ဆူၣ်ထီၣ်က့ၤဘၣ်ဆၣ်, ခီဖျိလၢ တၢ်ဆါအဃိ အဝဲဟူးဝးသုးအသးဆူန့ၣ်ဆူအံၤ တန့ၢ်လၢၤဘၣ်. အဲလ်စံၣ် ဆိကမိၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤ ဒုးမူဒံးအီၤလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသံကွၢ် ကစၢ်ယွၤလၢ “ယမၤတၢ်အဂ့ၤမနုၤတမံၤကသ့လဲၣ်, ယကျိၣ်စ့ဒီးယတၤလၣ် စ့ၢ်ကီး တအိၣ်အါအါဘၣ်. ဒီးယဟးတန့ၢ်ဘၣ်. လၢနဂီၢ် မ့ၢ်ယကဲဘျုးကသ့ဒ်လဲၣ်.”
လၢတၢ်ကမၤဂ့ၤဘၣ်ပှၤဂၤ, လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤလၢဟဲမၤကဆှဲကဆှီအဟံၣ် လၢအမ့ၢ် ပှၤအိၣ်ဟဲလၢထံဂၤကီၢ်ဂၤ, ပှၤသုးလီၢ်သုးကျဲတဖၣ်အဂီၢ် အဲလ်စံၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ်ကျိၤကျဲ ဆံးဆံးယိယိဖိန့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢအဝဲထံၣ်ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ တဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤဝဲ ကျိၣ်စ့တဆံးတက့ၢ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကျိာ်စ့ဖိတဖၣ်အံၤ န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်အဆံးအစှၤဘၣ်ဆၣ်, ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အမၤလၢပှဲၤ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်လိၣ်တဖၣ် ကထီၣ်ဘးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဲလ်စံၣ် မၤဝဲဒ်သိးအံၤအဃိဒီး, ထံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် တၢ်လၢအဂီၢ်- အတံၤသကိး, ဒီးအဘူးအတံၢ် တဖၣ်, ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဟ့ၣ်, ဒီးကျိာ်စ့တဖၣ်, လၢတၢ်ကမၤစၢၤထွဲ…