တၢ်လၢပမၤအီၤသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ တၢ်အလွဲၢ်အဂီၤန့ၣ် ညီနုာ်တဘၣ်တၢ်ထၢနုၢ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်. ပကစူးကါဖီသၣ် အလွဲၢ်ဂီၤဃဲး လၢဆ့ကၤ မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်မၤဂီၤနိးဖံးအပူၤဒ်လဲၣ်. တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢသီန့ၣ်, တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤလၢ ကပံာ် မ့တမ့ၢ် လၢၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ နံၣ် ၁၄၀၀ နံၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အပူၤ, ပှၤ အါ(စ)ထဲး (Aztecs) ဖိတဖၣ် ကူၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်ကျိၤကျဲ ခီဖျိလၢတၢ်စူးကါ တၢ်ဖိဃာ်တဖၣ်လၢအအိၣ်ဒီးအလွဲၢ်ဂီၤ, ဒ်သိးကမၤဝဲ ကသံၣ်အလွဲၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနံၤအံၤဒၣ်လဲာ်, တၢ်ဖိဃာ်ဒ်သိးအံၤတဖၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်, တၢ်အလွဲၢ်အဂီၤမ့ၢ် စီၤလိၣ်စီၤပၤအတၢ်ပနီၣ်, ဒီးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ပာ်ဖျါတၢ်ဒဲးဘး, ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးအခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်, တၢ်အလွဲၢ်ဂီၤ မ့ၢ်တၢ်သွံၣ်အလွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. မး ၂၇:၂၈ ပာ်ဖျါဝဲ ပှၤသုးဖိတဖၣ် “ဘ့ၣ်လီၤကွံာ်အကူအသိး, ဒီးဒုးသိးထီၣ်ဝဲအဆ့ဂီၤတဘ့ၣ်” အဂ့ၢ်ဒီး, တၢ်ပနီၣ်သၢမံၤန့ၣ် ဃါဃုာ်လိာ်အသး, ဒီးကဲထီၣ်ဝဲလၢ က့ၢ်ဂီၤအလွဲၢ်ဂီၤ လၢအလီၤသးဘၣ်ဒိတမံၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဘၣ်တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲအီၤ ဒီးကမ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲ စီၤလိၣ်စီၤပၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိ, တၢ်မဲာ်ဆှးပှဲၤလုာ်ကွံာ်အီၤ, ဒီးဘၣ်တၢ် ကျၢၢ်ဘၢအီၤဒီးယၣ်ဖးထီအိၣ်ဒီးသွံၣ်အလွဲၢ်, တယံာ်တမီၢ်အကတီၢ်, သွံၣ်လၢအကဘၣ်ဂၢ်လီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယရှါ ၁:၁၈ အပူၤ ဒ်ဝံယရှါယၤ ပာ်ဖျါဆိတ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤ “သုတၢ်ဒဲးဘးမ့ၢ်ဒ်တၢ်ဂီၤ ကယဲၢ်အသိးဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ကဝါထီၣ်ဝဲဒ်မူခိၣ်ဖီအသိးလီၤ,” အသိး, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဂၤအံၤ ကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤပှၤလၢတၢ်အလွဲၢ်ဂီၤ လၢအမၤဘၣ်အၢပှၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အဂ့ၢ်အဂၤတမံၤ လၢအဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်စူးကါတၢ်ဖိဃာ်ဖိတဖၣ်လၢ တၢ်မၤဂီၤကသံၣ်အဂီၢ်န့ၣ်- အဝဲသ့ၣ်အလွဲၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ဝါဒ်သိးတၢ်နုာ်ထံန့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ဖိဃာ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်တၢ်မၤသဘှံးအီၤအကတီၢ်မး ထုးထီၣ်ဝဲအသွံၣ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ဖိအံၤ လီၤပလိာ်အသးဒီး ဝံၤယရှါယၤ အတၢ်ကတိၤ လၢ ယရှါ ၅၃:၅ အပူၤ, စံးဝဲ “(ယ့ၣ်ရှူး) ဘၣ်တၢ်မၤသဘှံးအီၤလၢ ပတၢ်ဒဲးဘးအဃိလီၤ” န့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိလၢတၢ်ဒဲးဘးအဃိပမ့ၢ်ပှၤဂီၤဆှူၣ်ကလာ်တဖၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤပှၤ, ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး, ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါတၢ်ဒဲးဘးတဂၤအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. နသ့ၣ်ညါဘၣ်လံဧါ, ဒ်မူခိၣ်ဖီအသိး ပကဝါထီၣ်က့ၤအဂီၢ်, လၢတၢ်ဘၣ်သံ, လၢတၢ်လီၤသဘှံးအပူၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် ကယဲၢ် ပတၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.