က့ၢ်ဂီၤလီၤဂာ်ဒီးကစၢ်ခရံာ်
ဒ်ယမ့ၢ်ဖိသၣ် ဒိၣ်ထီၣ်လၢ ၁၉၅၀ နံၣ်, ဒီး ၁၉၆၀ နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤတဖၣ်အသိး, ယဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ယဲ ဖဲ “ပှၤအမဲရကၤဖိတဖၣ်အတၢ်သးစဲ” ဘ့း(စ)ဘီ (baseball) အစိၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယကဘၣ်လဲၤလိာ်ကွဲ ဘ့း(စ)ဘီ လၢတၢ်လိာ်ကွဲပျီအဂီၢ် ယသူၣ်ဟူးသးဂဲၤယဲ, ဒီးတၢ်လၢယသူၣ်ပိၢ်သးဝးဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်တမံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဖဲယဒိးန့ၢ် “တၢ်လိာ်ကွဲ ဘ့းစ်ဘီ ဆ့ကၤ, ဒီးအလိၤန့ၣ် ပပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ကရၢကရိအမံၤ “ကၠါယဲး(စ)” (Giants) န့ၣ်လီၤ. လၢယချၢ နီၣ်ဂံၢ် ၉ န့ၣ် ပာ်ဖျါနီၤဖးယၤဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ဆ့ကၤတမံၤဃီ (uniform) န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ပှၤလၢ ပမ့ၢ်ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်တဖုဃီန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သ့ၣ်ညါ လံာ်မးသဲ ၅:၃-၁၀ လၢ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ဃိးထံၣ် (Beatitudes),ဒီးအပူၤန့ၣ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤမူခိၣ်ဘီမုၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်ပှၤလၢ "အကူသိးဆ့ကၤ" လၢအလီၤဂာ်ဒီးကစၢ်ခရံာ်အက့ၢ်အဂီၤအသိးန့ၣ်လီၤ. မူခိၣ်ဘီမုၢ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ် ပာ်ဖှိၣ်အီၤလၢ ပှၤအိၣ်ဒီးက့ၢ်ဂီၤ, ဒီးသူးသ့ၣ်ကံၢ်စီ ဒ်အဝဲသ့ၣ်အစီၤပၤအသိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး စံးကတိၤပာ်ဖျါဝဲဒၣ် ပှၤ “ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤ” တဖၣ်စံးတၢ်န့ၣ်…
ဖဲလၢဖးဖီမုၢ်အကတီၢ် တံၤသကိးတဂၤ
ဖဲဖးဖီမုၢ်အကတီၢ်, ကယဲၢ်တၢ်အိၣ်အသးမၤအသးတဖၣ် မ့ၢ်တဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့လိာ်အသးဘၣ်န့ၣ်ဒီး, မ့ၢ်နကကိးစံးကတိၤသကိးတၢ်ဒီးမတၤတဂၤကသ့ဝဲလဲၣ်. အပူၤကွံာ်အါနံၣ်အါလါ, ဖဲယနၢ်ဟူ တၢ်သံကွၢ်အံၤ အဆိကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအမၤပျံၤမၤဖုးယသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲယဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအကတီၢ်, တံၤသကိးလၢ ယရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးတဖၣ်အကျါ မ့ၢ်ယနာ်သန့ၤအဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဝဲဒၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်. ယတသ့ၣ်ညါယဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်.
ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါ စံးဘၣ်ပှၤလၢ တၢ်ရ့တံၤရ့သကိးအဂ့ၢ်အါမး, ဒီးပာ်ဖျါဝဲဒၣ် တံၤသကိးလၢအသးတီတဂၤ (ကတိၤ ၁၁:၁၃, ၁၆:၂၈), ပှၤလၢအဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ် (၂၇:၉), ဒီးပှၤလၢအပာ်ကဲ တၢ်ရ့လိာ်အဘၢၣ်ကဝီၤအဒူၣ်အဆၢ (၂၅:၁၇) န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ပာ်ဖျါ တၢ်ရ့တံၤရ့သကိးအဂ့ၢ်, ကဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးန့ၣ် တမ့ၢ်ကအိၣ်ဝဲဘၣ်. ဖဲလၢပှၤဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါပာ်ဖျါတၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ပမ့ၢ်တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်အကျဲ, ဒီးလၢတၢ်မၤကစၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ပမ့ၢ်အပှၤမၤတၢ်ဖိဘၣ်ဆၣ်, မ့မ့ၢ်လၢတၢ်ခဲလၢာ်အကစၢ်, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, ပမ့ၢ် "တံၤသကိးတဖၣ်" (ယိၤ ၁၅:၁၅) န့ၣ်လီၤ. တၢ်ရ့တံၤရ့သကိးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ပာ်ဖျါဝဲန့ၣ် သူၣ်ထီၣ်အသးလၢ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ခီနီၤလီၤ အတၢ်အဲၣ်, ဒီးဟ့ၣ်လီၤအသးသမူအလိၤ (:၁၃,၁၅)- တၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အိၣ်မူဟ့ၣ်ဒိဝဲ, ဒီးမၤလိာ်ပှၤလၢ…
တၢ်မၤစၢၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤ ခီဖျိလၢကစၢ်ယွၤ
ယပၢ်လၢ အလဲၤထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ် ပဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီးယၤ ပဟဲကိးက့ၤအီၤဆူဟံၣ် န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ဆူးတၢ်ဆါန့ၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါအီၤလၢ ကသံၣ်ကသီတန့ၢ်လၢၤဘၣ်အဃိ, ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, ပဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤမၤဘၣ်လိာ် တၢ်ယါဘျါကျိၤကျဲအသီတမံၤ, ခီဖျိဘၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်ထီဘိလၢလီၢ်မံခိၣ်, ဒီးလိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကဟ့ၣ်ဒုးအီၣ်ဒုးအီအီၤလၢ တၢ်ဆှၢနုာ်တၢ်အီၣ်အကျိၤဘိန့ၣ်လီၤ. ယဘၣ်ရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ယါဘျါယမိၢ် ကဖုတၢ်ဆါ တခီခီ, ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ် လၢတၢ်မၤလီၢ်စ့ၢ်ကီး ယဘၣ်ဘှါဆှဲမၤဝံၤဝဲဒၣ်တခီခီန့ၣ်လီၤ. လၢသူၣ်လီၤဘှံးသးလီၤဘှံးအပူၤ, ဘၣ်တနံၤန့ၣ်, ယနုာ်လီၤလၢ တၢ်လုၢ်ထံဒၢးထဲတဂၤဧိၤ, ဒီးကိးထီၣ် ကစၢ်ယွၤ- ပၢ်ယွၤဧၢ, မၤစၢၤလၢ်ဘၣ်ယၤတက့ၢ်. ဝံသးစူၤ ဟ့ၣ်လီၤဘၣ်ယၤဂံၢ်ဘါ, ဒ်သိးယကလဲၤခီဂာ်န့ၢ်ယဲ မုၢ်နံၤမုၢ်သီတဖၣ်လၢအကဟဲ အဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
လၢတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဃိ, စီၤဒၤဝံးစ့ၢ်ကီး အသူၣ်ကၢ်သးလီၤဘှါဝဲဒၣ် (စံး ၅၅:၂-၅) န့ၣ်လီၤ. အဖိခွါ စီၤအးဘရှါလိၣ် ထီဒါအီၤ, အတံၤသကိးတံၢ်နီၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤ, ဒီးလၢဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်န့ၣ် တၢ်မၤစုဆူၣ်ခီၣ်တကးအတၢ်မၤတဖၣ်အဃိ, လၢအဂီၢ်တၢ်မၤစၢၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်အကတီၢ်, စီၤဒၤဝံး စံးဝဲဒၣ်လၢ, “တၢ်ပျံၤ, ဒီးတၢ်ကနိးလီၤဘၣ်ယၤ, ဒီးယတၢ်ကနိးကစုာ်လုၢ်ဘၢယၤ” (:၅) န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်, စီၤဒၤဝံး ဃုထၢဝဲလၢ ကနာ်သန့ၤ…
ကထံၣ်န့ၢ်ယဲ, ဒီးကမၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်
ဖဲလၢတၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ် မံးနံး ၆၀ အပူၤန့ၣ် အလဲးစဲဒၢ မဲးကလံ (Alexander Mclean) စံးကတိၤပာ်ဖျါဝဲလၢ “လၢတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ဘၣ်တဘျီဘျီ, တၢ်လၢပထံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပပာ်အီၤဒ် ပတထံၣ်အီၤတန့ၢ်တသ့ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ် ပှၤအိၣ်ဆိးလၢ ဝ့ၢ်လိဒိၣ်-ကလံၤထံးဖိတဂၤ (The South Londoner), ဒီးကလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢဃိာ်ပူၤ, ဒီးတၢ်ကဟုကယာ် ပှၤသးပှၢ် တဖၣ် အတၢ်မၤအဂီၢ်, လဲၤဝဲဆူ ကီၢ်ယူၣ်ကၢ်ဒၣ် (Uganda) န့ၣ် အသးအိၣ်ဒံးဒၣ် တဆံ-ဃိးနံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်, ထံၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်လၢအသးပ့ၤနီၣ်ဝဲတန့ၢ်တသ့တမံၤ- ပှၤသးပှၢ်လၢ ပှၤကမၤစၢၤအီၤတအိၣ်ဝဲတဂၤန့ၣ် မံစုၢ်လီၤအသးလၢ တၢ်ဟးလီၢ်အကပၤန့ၣ်လီၤ. မဲးကလံ အံးထွဲကွၢ်ထွဲဘၣ်အီၤထဲဒၣ် ယဲၢ်သီ, ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ပှၤသးပှၢ်တဂၤအံၤ သံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ မၤကဲၤကပီၤထီၣ် တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤလၢ မဲးကလံအသးကံၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒိးန့ၢ် တီၤဒိၣ်တုာ်လံာ်အုၣ်သးလၢ သဲစးတၢ်မၤလိဝံၤ, ဟဲက့ၤကဒါဝဲဆူ ကီၢ်အၤဖရံၤကၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤ ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်လဲၤကပာ်ကွၢ်ကပာ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံအကတၢၢ်န့ၣ်, သူၣ်ထီၣ်ဝဲ “တၢ်ဒီတဒၢဒီဒၣ် တၢ်စံၣ်ညီၣ်တီ”…
ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အတၢ်မၤကွၢ်
ဖဲ ခ.န ၃၀၄ နံၣ် (AD 304) န့ၣ် ရိမ့ၤအဘီမုၢ် စီၤပၤ မဲးကစံၣ်မံၤယၣ် (Maximian) နုာ်လီၤဆူ ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ် နံၣ်ကိၣ်မံဒယါ (Nicomedia) အပူၤ, လၢတၢ်မၤနၢၤအပနီၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. သုးဖိတဖၣ် ရဲၣ်လီၤအသးဖးထီ, ဒီးလဲၤတရံးတၢ်, မ့မ့ၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိ တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၢ်အသး, ဒ်သိးကစံးဘျုးဝဲတၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ် အကစၢ်တဖၣ်လၢတၢ်မၤနၢၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤအိၣ်ပှဲၤဝဲလၢသရိာ်တဖျၢၣ်အပူၤ, ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် လၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ဒၣ်ထဲ ယွၤအမ့ၢ်အတီတဂၤဧိၤန့ၣ် တလဲၤပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဘၣ်. စီၤပၤ မဲးကစံၣ်မံၣ်ယၣ် နုာ်လီၤဆူ သရိာ်ပူၤ, ဒီးဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢ ပှၤမ့ၢ်တမၤပှၤအိၣ်တသ့န့ၣ်- ပှၤလၢအစူးကွံာ်ညိကွံာ် တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ခရံာ်တဖၣ်န့ၣ် ကပူၤဖျဲးလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်. ဖဲလၢပှၤစူၢ်နာ်ကစၢ်ခရံာ်တဖၣ် အိၣ်ဝဲလၢသရိာ်ပူၤအဖၢမုၢ်, မဲးကစံၣ်မံၤယၣ် ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢ ပှၤကဘၣ်ဆူးထီၣ်ကွံာ် တၢ်ဘါသရိာ်လၢမ့ၣ်အူ, ဒီးပှၤခဲလၢာ်န့ၣ်သံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပီလူး နၢ်ပၢၢ် တၢ်လူၤပိာ် ကစၢ်ခရံာ်အခံ အလုၢ်အပှ့ၤန့ၣ်လီၤ. လံာ် ၁ ကရံၣ်သူး အဆၢဒိၣ်…
