ဖဲ ၁၈၉၀ နံၣ်န့ၣ်, ပှၤမၤမုာ်သး လၢအဃုနၢ်ပၢၢ်ထိၣ်ဧိၤလံၣ်ဧိၤအဂ့ၢ် ယူၣ်ကၠ့ ရှ့းဖလ့(န) (Eugene Schieffelin) တဂၤ ပာ်လီၤအသးလၢ ကပျၢ်လီၤ ထိၣ် “စတၤလ့” (Starlings) အိၣ်ဟဲက့ၤစိာ်ဝဲလၢ ယူၤရပၤ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်, အဘ့ၣ် ၆၀ ဖဲ နယူယီး အဝ့ၢ်ခၢၣ်သးဖီကရၢၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ကဟဲစိာ်နုာ်တ့ၢ်ဝဲ ထိၣ်အကလုာ် အဂၤတဖၣ်အါစူအါဘျီလံဘၣ်ဆၣ်, ထိၣ်လၢ ရှ့းဖလ့(န) ပျၢ်လီၤတဖၣ်န့ၣ် အစၢဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ, ထိၣ် “စတၤလ့” ဖိတဖၣ် ဘှီထီၣ်အသွံ, ကွၢ်ထွဲအဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါအီၤအဆိကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, ထိၣ်တဖၣ်အံၤ ယူၤဝ့ၤဝီၤဝဲဒၣ်လၢ အမဲရကၤ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်ဒီတဘ့ၣ်, ဒီးတၢ်တယာ်လၢ ထိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ကအိၣ်ဝဲ အဘ့ၣ် ၈၅ ကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအလီၤသးဘၣ်ဒိတမံၤန့ၣ် ထိၣ် “စတၤလ့” တဖၣ်အါထီၣ်ဂီၢ်ထီၣ်, ဒီးနီၢ်ဟးထီၣ်ကွံာ် လီၢ်ကဝီၤထိၣ်တဖၣ်, ရၤလီၤတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဆူ ကျီၢ်ဧိၤပနၢ်ဧိၤတဖၣ်, ဒီးတၢ်တယာ်ဒွးဝဲဒၣ် တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်, ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤလၢ ဒီလၣ်အကကွဲၢ် ၈၀၀ န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိအတၢ်ဃုထၢ လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤအဂ့ၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢ ရှ့းဖလ့(န) အတၢ်ဆိကမိၣ်တထီၣ်ဘးဝဲဒၣ်ဘၣ်.

တၢ်ဃုထၢတဖၣ် ပိာ်ထွဲထီၣ်အသးဒီးတၢ်အစၢအဒိၣ်အသွါတဖၣ်ခံသ့ဝဲဒၣ် န့ၣ်လီၤ. စီၤအၤဒၣ်ဒီးနီၢ်အံၣ်အု ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဆိပာ်အီၤဘၣ်ဆၣ်, ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဃုထၢအဃိ, တၢ်အစၢအၢသီတဖၣ် ကလီၤဘၣ် ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့ခဲလၢာ်အလိၤလီၤန့ၣ် တထံၣ်စိဝဲဒၣ်ဘၣ်. ၁ မိၤ ၂:၁၆ န့ၣ်, ယွၤမၤလိာ်အဝဲသ့ၣ်, “ကယဲၢ်သ့ၣ်လၢ တၤသၣ်အလီၢ်ပူၤအံၤ, နအီၣ်ဒီးနအီၣ်ဘၣ်သၢၣ်, မ့မ့ၢ်သ့ၣ်အိၣ်လၢတၤသၣ်အလီၢ်အသးကံၢ်ပူၤတထံးန့ၣ် အီၣ်အီၤတဂ့ၤ” (၃:၃) န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဂုာ်ကူၣ်တရ့းတဘိန့ၣ် လီန့ၢ်ဝ့ၤန့ၢ် နီၢ်အံၣ်အုအဃိ, “ဟံးန့ၢ်အသၣ်, ဒီးအီၣ်ဝဲ” (:၆) န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး, စီၤအၤဒၣ်စ့ၢ်ကီး, ဃုထၢဝဲလၢ ကအီၣ်တၤသၣ် လၢယွၤတြီဃာ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိတၢ်ဃုထၢတမံၤအဃိ, တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ, ဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုး, ဒီးတၢ်လီၤမၢ်တဖၣ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်အါမးန့ၣ်လီၤ.

ကိးဘျီဒဲးန့ၣ် ပတကနၣ်ဃုာ် ယွၤအတၢ်ကူၣ်သ့ဘၣ်. ပဃုထၢကျဲအဂၤတဘိ, ဒီးကွဲမုာ်တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်, ပတၢ်ဃုထၢန့ၣ်ဖျါလၢ, တမ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်, (မ့) ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲဒၣ်ပှၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢပတၢ်နာ်ပၢၢ် တထီၣ်ဘးအဃိ, (မ့) ပမိၢ်န့ၢ်သးလီတၢ် လၢအဟဲအိၣ်ထီၣ်တစိၢ်ဖိန့ၣ် ကဆှၢပှၤဆူ တၢ်ကီတၢ်ခဲအပူၤ ညီညီဖိန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်, တၢ်ဃုထၢ ကစၢ်ယွၤ အကျဲန့ၣ် ကဆှၢပှၤဆူတၢ်မူ, ဒီးတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်န့ၣ်လီၤ.