တၢ်မၤတၢ်ဃူတၢ်ဖိးလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအပူၤ
ဖဲ ၁၉၇၁ နံၣ်န့ၣ် ဖံးလ့း ပတံး (Philippe Petit) မ့ၢ် ၦၤဂဲၤဒိ, ဒီးလဲၤဟးခီဂာ်ဝဲဒၣ် ပျံၤထးဘိလၢ အဘၣ်တၢ်စၢဖ့ၣ်ဆၢအီၤလၢ နီၣ်ထၢၣ်ဒ့ ကသံဒြဲၣ်သရိၣ်ဖးဒိၣ်တၢးထီတဖၣ် (Notre-Dame Cathedral) အဘၢၣ်စၢၤ, လၢ ဝ့ၢ် ဖဲရ့း(စ) (Paris) ဝံၤန့ၣ်ဒီး, အမံၤဟူသၣ်ဖျါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. သၢနံၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤႇ မ့ၢ်လၢအလဲၤဟးခီဂာ်ဝဲ, လၢ ဝ့ၢ် နယူယီး (New York), တၢ်သူၣ်ထီၣ်လီၤဆီ တၢးထီၣ်သဃံာ် (Twin Towers) အဘၢၣ်စၢၤ, ခီဖျိလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ပျဲအဃိ, တၢ်ဖီၣ်စၢဃာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲ ၁၉၈၇ နံၣ်န့ၣ်, ပတံး လဲၤဟးခီဂာ်တၢ်တဘျီန့ၣ် ဖျါလီၤဆီဝဲန့ၣ်လီၤ. ဝ့ၢ် ယရူၤၡလ့ၣ် ကီၢ်ခိၣ် တဲးဒံၣ် ကိလဲး (Teddy Kollek) ကွဲမုာ်အီၤအဃိႇ ပတံး ဟးခီဂာ် ပျံၤထးဘိအလိၤ, လၢဟ့နိၣ် ကစၢၢ်တြီၤ (The Hinnom Valley)…
ပကမၤလိန့ၢ်လံာ်စီဆှံဒ်လဲၣ်
တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီလၢ လါမၢ်ရှးအဂီၢ် | တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ
တၢ်မၤလိန့ၢ်လံာ်စီဆှံအကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်တဘိ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ (Inductive Method) တၢ်သိၣ်လိအကျဲလၢ စူးကါ တၢ်သမံသမိးဆိကမိၣ်လီၤ. ကျဲကူၣ်သ့အဝဲအံၤ အိၣ်ဒီး အပတီၢ်လီၤဆီတဖၣ် လၢအမ့ၢ်တၢ်ဃုကွၢ်သ့ၣ်ညါ, တၢ်ထုးထီၣ် အခီပညီဒီး တၢ်မၤထွဲအီၤ ဒ်ဘၣ်တၢ်သိၣ်လိအီၤ အသိးလီၤ.
ပတီၢ်တၢ -…
တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါအကတီၢ်
ၦၤနဲၣ်လိ တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢသရၣ် ကၠဲး(ဖ) ကၤလိၣ်ဝ့ (Jeff Galloway) မ့ၢ် ၦၤဃ့ၢ်ပြၢတ့ၢ်တၢ်တဂၤလၢ အိၣ်လဲပ့း (Olympian), ဒီးသိၣ်လိဝဲ တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢ မၣ်ရသိၣ် (Marathon) ကျိၤကျဲလီၤဆီန့ၣ်လီၤ. ဖဲၦၤဃ့ၢ်တၢ်ဖိအသီ, ဒီးပှၤဃ့ၢ်တၢ်ဖိလၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်တဖၣ် သ့ၣ်ညါထွဲဝဲလၢ သရၣ်တဂၤအံၤ ဟ့ၣ်သဆၣ်ဆီၣ်ထွဲဝဲဒၣ် “တၢ်ဃ့ၢ်/တၢ်ဟး” တၢ်ကူၣ်ကျဲန့ၣ်ဒီး, အဝဲသ့ၣ် ကမၢကမၣ်ဝဲတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကျိၤကျဲအံၤ မ့ၢ်တၢ်ဃ့ၢ် အဆၢကတီၢ်တပတီၢ်ဝံၤ ဟးဝဲဒၣ်တစိၤဖိန့ၣ်လီၤ. ကျိၤကျဲအံၤအလီၤခံ အတၢ်ပညိၣ် မ့ၢ်ဝဲလၢ တၢ်လဲၤဟးတစိၤဖိအကတီၢ်န့ၣ် ကဒုးဆူၣ်ထီၣ်က့ၤ ပှၤဃ့ၢ်တၢ်ဖိတဖၣ် အနီၢ်ခိ ဂံၢ်ဘါ, ဒီးကတဲာ်ကတီၤ ၦၤဃ့ၢ်တၢ်ဖိလၢ ကဃ့ၢ်ဝံၤတၢ်ပြၢ ချ့န့ၢ်ဒံး ပှၤလၢအဃ့ၢ်ဝဲ ၂၆.၂ မံၤလာ် တပယူာ်ဃီတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါအကတီၢ်ဖိန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ထဲလၢ တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢတမံၤဧိၤအဂီၢ်ဘၣ်. တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါန့ၣ် မၤစၢၤၦၤ, ဒ်သိးပကဟံးဃာ်ပၢၤဃာ် ပနီၢ်ခိဂံၢ်ဘါ, ပတၢ်ထုးဂံၢ်ထုးဘါ ဖးယံၤဖးထီလၢပသးသမူဒီစိၤလိၣ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ လၢလံာ်စီဆှံဒီတဘ့ၣ်, စးထီၣ်လၢ လံာ်…
ယူးယီၣ်ပာ်ကဲဒီးဖးအီၤ
လၢပဟံၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်တီခိၣ်လၢ အပှဲၤလုာ်ကွံာ်ဝဲဒီးလံာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တမံၤ, ဘၣ်ဃးဒီးလံာ်အဃံအလၤတဖၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ် လံာ်လၢအဂ့ၤဒီးအကုဖးတီၢ်တဖၣ်န့ၣ်, ယပှ့ၤပာ်ဖှိၣ်အီၤ, ဒီးလံာ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖှိၣ်အါထီၣ်ဝဲဒၣ် တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢယသးတမုာ်ဝဲတမံၤန့ၣ်, မ့ၢ်လၢယကဖးလံာ်လၢ ယပှ့ၤထၢဖှိၣ်ပာ်ဖှိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဂံၢ်ဘါဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်တအိၣ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်တဖၣ်အိၣ်ဒၣ်ဒံးအဖၢမုၢ်, ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် ဒ်ယထၢဖှိၣ်တ့ၢ်ဝဲအသိးဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လၢအလီၤသးအုးန့ၣ်လံာ်တဖၣ် တဘၣ်တၢ်ဖးအီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်အိၣ်ဝဲတမံၤလၢ ပလံာ်စီဆှံသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး, တၢ်ကဟဲကဲထီၣ်အသးဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး ကီၢ်အမဲရကၤ လံာ်ဒိၣ်လံာ်ထီ ဝဲ(လ)ဒဲ (Walden) အဂ့ၢ်န့ၣ်, ပှၤကွဲးလံာ် ကၠီ အးပဒဲး (John Updike) ပာ်ဖျါထီၣ် ဝဲဒၣ် လံာ်ဒိၣ်လံာ်ထီတဘ့ၣ်အံၤ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲ "ဒ်လံာ်စီဆှံအသိးဘၣ်တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲအီၤဘၣ်ဆၣ် တၢ်တဖးအီၤဘၣ်" န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ ပကနၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံ, အဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢပျၢၤ, တၢ်ဆဲးတၢ်လၤလၢ အလီၤဆီန့ၢ် ပခ့ခါစိၤဆၢကတီၢ်အံၤန့ၣ် လ့ပစီပှၤလၢ ပကပာ် ပလံာ်စီဆှံလၢ လံာ်အတၢ်တီခိၣ်လိၤ, ဒီးကဖျါဃံလၤ, လီၤအဲၣ်လီၤကွံဘၣ်ဆၣ်, တဘၣ်တၢ်ဖးအီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်တဘၣ်မ့ၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်ဘၣ်. လံာ်ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၁၈ အပူၤန့ၣ်, ဒ်ပှၤကွဲးထါ ကွဲးပာ်ဖျါဝဲအသိး,…
တၢ်တ့လီၤပှၤလၢ ပကမၤတၢ်ဂ့ၤလၢယွၤအဂီၢ်
အခီၣ်ထံးန့ၣ်, ယထံၣ်ထွဲ စးခိအတီၢ်ဖိတက့ လီၤတဲာ်ဆူ ဟီၣ်ခိၣ်လိၤန့ၣ် ယတပာ်သ့ၣ်ညါယသးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အက့ဖိအံၤ ကလီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲလၢ ပိၢ်မုၣ်ဖိသၣ်ဖိတဂၤဒီး အပၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်စီၤစုၤဒီးယၤန့ၣ် ကအိၣ်ဝဲဒၣ် ခံဆံခီၣ်ယီၣ်, ဒီးမ့မ့ၢ်ယၤန့ၣ်, ယကလဲၤတၢ်မၤအဂီၢ် စဲၤခံလံန့ၣ်လီၤ. ယစံးလၢယသးပူၤ, အဝဲသ့ၣ် အတၢ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဝဲန့ၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ် လဲၤကဒီးတၢ်ဆူညါန့ၣ်လီၤ. ယသးအခီၣ်ရှ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ယၤ, ဒီးယလဲၤထၢထီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အက့ဖိန့ၣ် မ့ၢ် တၢ်ပျဲဒိး သိလ့ၣ်လၢအဘၣ်တၢ်ပှ့ၤဆိပာ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယလဲၤဟ့ၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, စံးဘျုးဆၢက့ၤယၤလၢ သူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ်န့ၣ် လၢတၢ်တဆိကမိၣ်အပူၤ ဒုးကဲထီၣ်တၢ်သူၣ်မံသးမံလၢယဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်ထီၣ်ယဲ ခီဖျိလၢတၢ်မၤဂ့ၤအတၢ်မၤ ဆံးဆံးဖိတမံၤအဃိ, ဘၣ်မနုၤအဃိ ယသးမုာ်သးခုဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပသးအိၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤအကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်မၤအသးတမံၤလၢ ပှၤကညီအနီၢ်ကစၢ် ပျဲဒုးဟဲထီၣ် ဂာ်အစီအသံးအကာ်, ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ် တၢ်လၢပသးကလၢၢ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပမၤတၢ်ဂ့ၤန့ၣ်ဒီး, ပသးကကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ယွၤလၢအဂ့ၢ်အဝါတဂၤန့ၣ် ဒ်သိးပကလီၤဂာ်ဒီးအီၤအဂီၢ် တ့လီၤပှၤအဃိ, တၢ်မၤအသးအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်တမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤပှၤဂၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပညိၣ်လၢ ယွၤတ့လီၤပၣ်လီၤပှၤတဖၣ်အကျါတမံၤအဃိ, အ့း ၂:၁၀ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ…
သးအသီလၢကစၢ်ခရံာ်အပူၤ
ဘရိး (Brock) ဒီး ဒဲန့း (Dennis) မ့ၢ်တံၤသကိးလၢဖိသၣ်လံၤလံၤ, ဘၣ်ဆၣ်ဖဲအဝဲသ့ၣ်ခံဂၤဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ်ဒီး, ဘရိး တကနၢ်ဃုာ်ဝဲဒၣ် ဒဲန့း အတၢ်နာ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒဲန့းသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ် ကျဲလၢ ဘရိး လူၤပိာ်ဝဲန့ၣ် ခံးသူ, ဒီးတူၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သးအုး, တၢ်သးဟးဂီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ဒဲန့း အဲၣ်ဘၣ် အတံၤသကိးအဃိ, ဃ့ထုကဖၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ဘရိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢဘရိးအဂီၢ်, အတၢ်ထုကဖၣ်အပူၤန့ၣ် ဒဲန့း ဟံးန့ၢ်စူးကါဝဲဒၣ် ဝံယဃ့းစက့လး အတၢ်ကတိၤ, ဖျါဖဲ ယဃ့း ၁၁:၁၉ အပူၤ, “ကစၢ်ယွၤဧၢ ဝံသးစူၤ ထုးထီၣ်ကွံာ် ဘရိး အသးလၢၢ်လၢအပူၤ, ဒီးဟ့ၣ်လီၤဘၣ်အီၤလၢအသးညၣ်တက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိး ဘရိး ကလဲၤတၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အကျဲအကပိၤ, ဒီးကဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ် ချ့ချ့အဂီၢ်န့ၣ် ဒဲန့း အသးအိၣ်ဆၢန့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်သူၣ်တီသးလိၤအပူၤ, ဒဲန့း ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲန့ၣ် အနံၣ်တဆံလဲၤပူၤကွံာ်လံန့ၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ်, ဘရိး ကိးကတိၤတၢ်, ခီဖျိလၢကွဲၤဒီနၢ်, ဒီးစံးဘၢ်…