ယသးလၢာ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဂီၤတဖၣ်, တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါတၢ်ကစီၣ်တဖၣ် ဟဲနုာ်လီၤတလီၢ်လီၢ်ဆူ ယလီတဲစိ အမဲာ်ဘ့ၣ်ဆံးအပူၤအဃိ, ယပာ်လီၤ ယလီတဲစိန့ၣ်လီၤ. တယံၢ်ဘၣ်, ယထၢထီၣ်ယလီတဲစိ ဒီးအိးထီၣ်ကွၢ်ကဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်အဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

နံးကိလး ကါး (Nicholas Carr) အလံာ်, ဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤလၢ ၂၀၂၃ နံၣ်, “တၢ်ဖျါလၢခိတဖၣ်” (The Shallows) အပူၤ, ပာ်ဖျါဝဲ အ့ထၢၣ်နဲး (Internet) တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး လၢတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်အပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖျါလၢ အ့ထၢၣ်နဲး မၤဟးဂီၤကွံာ် ယတၢ်သးစၢၢ်ဆၢ, ဒီးယသးအတၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၣ်တဖၣ် တဆီဘၣ်တဆီန့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ဘျးစဲဃာ်ဒီး အ့ထၢၣ်နဲး မ့ၢ်ဂ့ၤ, တဘျးစဲဃာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ခဲအံၤယသးဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကတူၢ်လိာ် တၢ်ကစီၣ် လၢအ့ထၢၣ်နဲးရၤလီၤဝဲ ခီဖျိလၢ တၢ်ကမှံဒံဖိ လၢအဟူးဂဲၤသုးအသးချ့သဒံးတဖၣ် န့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ်န့ၣ်, ယမ့ၢ်ပှၤယူၤဆှိခိၣ်လီၤတၢ်လၢ တၢ်ကတိၤပီၣ်လဲၣ်အပူၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ခဲအံၤန့ၣ်ဒီး ယသုးယသးချ့သဒံးလၢ တၢ်မဲာ်ဖံးခိၣ် ဒ်ပှၤဒိးစဲးချံချ့ (Jet Ski) တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အိၣ်မူလၢ သးသ့ၣ်ညါတၢ်အစဲးချံချ့အလိၤန့ၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် တမ့ၢ် တၢ်အဂ့ၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးပကယူၤယိာ်လီၤဆူ သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤ အထံဂၢၢ်အပူၤအဂီၢ် မ့ၢ်ပကစးထီၣ်မၤဃၢလီၤပသးဒ်လဲၣ်.

ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၁:၂ အပူၤန့ၣ်, စီၤဒၤဝံး ကွဲးဝဲ “ယမၤဃူမၤဖိးယသး, ဒီးယမၤနဲၤလီၤ ယသး” န့ၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးအတၢ်ကတိၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤယၤလၢ ယကဘၣ်မၤယကစၢ်ဒၣ်ဝဲ န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆီတလဲ ပလုၢ်ပလၢ်န့ၣ် စးထီၣ်ဝဲလၢ “ယတၢ်ဃုထၢ” လၢယကအိၣ်ဃိကလာ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ဘၣ်ဃုထၢမၤအီၤ တဘျီဘၣ်တဘျီဒၣ်လဲာ်, ယကဘၣ်မၤအီၤလီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်, တဆီဘၣ်တဆီ ပကပလၢၢ်ဘၣ် ယွၤအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ လၢအမၤမုာ်မၤမံပသးန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၃ ပာ်ဖျါဝဲ ဒ်ဖိသၣ်ဆံးဖိတဂၤအသိး, ပအိၣ်ဘှံးလၢ တၢ်သးမံအပူၤ, ဒီးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ထဲကစၢ်ယွၤ တဂၤဧိၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်သးအတၢ်သူၣ်မံသးမံအံၤန့ၣ် တၢ်ထိးန့ၢ်အီၤတသ့လၢ စမးလီတဲစိ အဲး(ဖ) (smartphone app)နီတခါဘၣ်, ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤလၢ ဆိၣ်ရှဲၣ်မံၣ်ဒံၢ်ယၢ် ပှၢ်ဘျးစဲ (social media site) တသ့နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.