တဘၣ်တၢ်သးပ့ၤနီၣ်ဘၣ်
ဖဲပဆိကမိၣ်ထီၣ်စံၣ်စိၤနုာ်ၣ် မံၤတဖျၢၣ် ကၠီးလဲလ့ - ွနသမါန ူငနူန (၁၇၅၀-၁၈၂၀) တဟဲစံၣ်နုာ် ဆူပတၢ်ဆိကမိၣ်အပူၤဘၣ်ႉ ဘၣ်သ့ၣ် သ့ၣ် ကဟဲနုာ်စ့ၢ်ကီးလီၤႉ ကၠီးလဲလ့ တူၢ်လိာ်ခရၠာစးံာ်လၢ ကၠီကၠံၤယၢ် - ွနသမါငၠ လီၤႉ အ၀ဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤကုၢ်ဖိအဒူၣ်အထၢ ဘၣ်ဆၣ် မၤန့ၢ်တၢ်သဘ@ဆိန့ၢ် ကီၢ်အမဲရၠာစးကၤ အတၢ်ပၢၢ်ဆၢတၢ်ဒုးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲမ့ၢ်ပှၤလဲၤစိာ် ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအတၢ်သးခုကစီၣ်ဆူ ကၠးမ့ကၣ် - ဲၠာၠငခၠယ ဒီးမၤတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤလၢ တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျး အကျိးတဖၣ် အပူၤ ဖဲကုၢ်တဖၣ်မၤတၢ်အလီၢ်ဒီး ကဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ်လၢ အသူၣ်ထီၣ် ပှၤအမဲရၠာစးကၤ အဲ့ ျဖံးကၤဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ခံဖှိၣ်လၢ စဘါနၤ - ှၠလၠညညၠ့ န့ၣ်လီၤႉ ကၠီကၠံၤယၢ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ကဲအီၤ ဒ်ပှၤသူဖံးဘျၢထံခရၠာစးံာ်ဖိ မိၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖုလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂၤအကျါတဖုန့ၣ်လီၤႉ
ကၠီးလဲလ့အတၢ်အိၣ်မူဒိထီၣ်ထီလၢ ယွၤအဘီအမုၢ်တၢ်မၤန့ၣ်ၣ်ၣ်လီၤႉ ဒ်န့ၣ်အသိး တၢ်မၤလၢ နမၤတ့ၢ်လၢကစၢ်ယွၤအဂီၢ်န့ၣ်ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဒီးစံးၣ်အဂ့ၢ်ဘၣ် (ဧ့ၤ ၆း၁၀) ႉကစၢ်ယွၤအတၢ်တီတၢ်လိၤန့ၣ် တၢ်ကွၢ်အံၣ်ကွၢ်ဆံးအီၤတသ့နီတစုဘၣ်ႉ အ၀ဲသ့ၣ်ညါ သပှၢ်တၢၢ်ဒီး…
မူလၢတၢ်နာ်
ကဲရၠာစးံၢ်လိၣ်ဘၣ်၀ဲ တၢ်ဒိလိၤထၢၣ်လီၤ၀ီလီၤသး ဖဲလၢအတၢ်ဟးထီၣ်ဟးလီၤ အဃိဒီး ကသံၣ်သရၠာစးၣ်မၤလိာ်အီၤလၢ ကမၤန့ၢ်တၢ်အံးကွၢ်မၤဘျါနီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂံၢ်စၢ် ဒ်သိးကမၤဂ့ၤအါထီၣ်အတၢ်ထၢၣ်လီၤ၀ီလီအသးန့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်မၤစၢၤအံးကွၢ် အီၤအကတီၢ်ဖိတတီၤန့ၣ် ကသံၣ်သရၠာစးၣ်တဲအီၤၤနသးအါကဲၣ်ဆိးလၢ တၢ်လၢ နထံၣ်ဘၣ်သ့တဖၣ်အဖီခိၣ် ဖဲတၢ်လၢနထံၣ်အီၤတဖၣ် ကမၣ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤႉ နတသန့ၤနသးလၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ နနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤအဂုၤအဂၤလၢ အမၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်ႉ နကဘၣ် သ့ၣ်ညါတၢ်အိၣ်လၢ နခီၣ်ညါသးအဖီလာ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤၣ်လီၤႉ တၢ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး နတၢ်ထၢၣ်လီၤ၀ီလီၤဒိလိၤနသးစ့ၢ်ကီးလီၤ’’ႉ
‘‘နသန့ၤနသးအါကဲၣ်ဆိးလၢ တၢ်လၢနထံၣ်သ့’’ န့ၣ် မၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ စီၤဒၤ၀ံးၣ်လီၤႉ ပှၤဖလ့့ှှသးဖိ အပှၤဒူပှၤဃိၤ စီၤကၤလယး ကတိၤ၀ံၤကတိၤက့ၤတၢ်လၢ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လး ဖိအသုးမုၢ်အမဲာ်ညါဒီး ဒုၣ်ဒွဲၣ်ပယွဲအ၀ဲသ့ၣ်အသးလၢ ကဆှၢလီၤပှၤတဂၤဂၤ ဒ်သိးကဒုးတၢ်ထီဒါအီၤအဂီၢ်ဖဲန့ၣ် (၁ ့ှှမူၤ ၁၇း၁၆) အသီ ၄၀ န့ၣ်လီၤႉ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိ တဖၣ် ပာ်သူၣ်ပာ်သးကွၢ်၀ဲန့ၣ် ဒုးထံၣ်အီၤဒၣ်တၢ်လၢ ကဘၣ်ပျံၤ၀ဲအဂီၢ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ် စီၤဒၤ၀ံး ဟဲတုၤ၀ဲလီၤႉ နီၢ်နီၢ်တခီ မ့ၢ်ဒၣ် အပၢ်မၢအလဲၤစိာ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီ တၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ် ဆူအ၀ဲၢ်ဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်အဃိ (၁ ့ှှမူၤ ၁၇း၁၈) လဲၤတုၤ၀ဲဒီး…
ပၢ်အကလုၢ်
အပူၤကွံာ်တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ယတံၤသကိးအပၢ်သံသဒၣ်အီၤလီၤႉ ဖဲအ၀ဲဆိးက့အခါ န့ၣ် အနီၢ်ခိဂံၢ်ဘါလီၤစၢ်အါထီၣ်အါထီၣ်ဒီး တူၢ်ဘၣ်တၢ်နးဒိၣ်မးလီၤႉ ဒီးလၢစှၤသီအတီၢ် ပူၤ အ၀ဲပာ်လီၤတဲာ်ကွံာ် အဒဲဟီၣ်ခိၣ်လီၤႉ ယတံၤသကိးဒီး အပၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤတဖၣ်လၢ အတၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲဂ့ၤဒိၣ်မးလီၤႉ အန့ၢ်ဒၣ်လဲာ်‚ တၢ်သံကွၢ်အလီၢ်အိၣ်ဒံးအါမးၢ်တၢ်စံးဆၢၢ်ဘၣ် တၢ်သိၣ်လိအလၢအပှဲၤလၢ ကကဲပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်တဂၤလီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ညါ တၢ်အိၣ်မူအထီၣ်အလီၤ‚ တၢ်သူၣ်အုးသးအုးအဂ့ၢ်တဖၣ်‚ ဒီးတၢ်မၤစၢၤဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲၣ်ဒၣ်လဲာ် အ၀ဲတဲယၤလၢၣ် ယအဲၣ်ဒိးနၢ်ဟူ ပါပၢ်အကလုၢ်လၢ အတၢ်အဲၣ်ယၤလီၤတံၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ ယပါပၢ်အကလုၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ခဲလၢာ်လၢယဂီၢ်လီၤႉ
ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအတၢ်မၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ မၤအသးစးထီၣ်ဖဲ အ၀ဲလဲၤဒိး ဘျၢအသးလၢ ဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ်အစုပူၤန့ၣ်လီၤႉ အခီၣ်ထံးန့ၣ် ဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် ကျဲးစၢးဂ့ၢ်လိာ်အီၤလီၤႉ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးတခီ တဲသပှၢ်ပှၢ်လၢတၢ်အကတီၢ်အံၤ မ့ၢ် တၢ်လိၣ်နီၢ်နီၢ် ဒ်သိးအ၀ဲကမၤဖျါထီၣ်အသးလၢ အမ့ၢ်နီၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီၤႉ အဃိဒီး အ၀ဲစံးၣ်လီၤ (မးသဲ ၃း၁၅) ႉ ဒီးစီၤယိၤဟၣ် မၤဒ်ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး စံးဘၣ်အီၤ အသိးန့ၣ်လီၤႉ ဒီးတၢ်တမံၤအံၤ မၤအသးလၢ အကဲထီၣ်တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး မ့ၢ်ပှၤကညီနီၢ်နီၢ်တဂၤလၢ ဘျၢတၢ်စီၤယိၤဟၣ် ဒီးကမျၢၢ်အမဲာ်ညါ န့ၣ်လီၤႉ…
အတၢ်မၤစၢၤလီၤလိၣ်လီၤလး
အပူၤကွံာ် ၂၀၂၀ နံၣ်ၣ် မ့ၣ်အူအီၣ် တၢ်ဖးဒိၣ်အဃိလီၤႉ သ့ၣ်ပှၢ်န့ၣ် ဃ့ထီမၤသး ဒ်မ့ၣ်အူဆၣ်အသိးဒီး မ့ၣ်အူအီၣ်လ့ၤကွံာ်ၣ် တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး လီၤဘၣ် ၀့ၢ်ဒီ၀့ၢ်ညါလီၤႉ တၢ်စံး၀ဲလၢ မ့ၣ်အူအီၣ် တၢ်အက၀ီၤအ့ကၢၣ်တကလီၤန့ၣ် လၢာ်ကွံာ်လၢ ၁၂ နၣ်ရၠာစးံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲတၢ်မၤအသးဒ်န့ၣ်အခါ ပှၤဘါထုကဖၣ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ တၢ်တယာ် ပှၤကအိၣ်လၢအကကွဲၢ်လီၤႉ ပၢၤကီၢ်ကွၢ်တၢ်အံၤ ဒီးကမၢကမၣ်ဒိၣ်မးဒီး ပ့တၢၤဘၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အဘါထုကဖၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤတဂၤကူၣ်သ့လၢ မူခိၣ်မူဒီတၢ်အိၣ်သး မၤသးအဂ့ၢ်န့ၣ်စံး၀ဲၣ်ၣ် ကးဘၢဟီၣ်ခိၣ် ၁၂ စုမုၢ်အတီၢ်ညါဒီး တၢ်လီၢ် တနီၤ ထံစုၣ်စီၣ်မၤလီၤကယာ်ဒီး မၤပံာ်ကွံာ် မ့ၣ်အူန့ၣ်လီၤႉ
တၢ်မၤစၢၤပှဲၤဒီးတၢ်သးကညီၤတကလုာ်အံၤ လီၤလးဒိၣ်ကဲၣ်ဆိးလၢ ပကတဲ ကျိးတဲဖျါလၢအဂ့ၢ်လီၤႉ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤ နၢ်ဟူပတၢ်ထုကဖၣ်လၢ ကဆှၢလီၤမူခိၣ်ဖီဧါႉ မ့တမ့ၢ်ဒီး ကဆှၢလီၤမူခိၣ်စူၤထံဧါႉ လံာ်စီဆှံကွဲးနီၣ် ယွၤအတၢ်စံးဆၢအါမးဒီးအကျါန့ၣ်၀ံအ့ၤလံယၤ မုၢ်လၢ်မူခိၣ်စူၤဒီး န့ၢ်ဘၣ်၀ဲလီၤ (၁စီၤ ၁၈း၄၁-၄၆) ႉ တၢ်ခ့တၢ်ပှၤလၢအအိၣ် ဒီးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဖးဒိၣ်‚ ၀ံအ့ၤလံယၤနၢ်ပၢၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤခဲလၢာ် ကစၢ်‚ အစိကမီၤအိၣ်လၢ…
တၢ်သံဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး
ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢပျၢၤ ကၠရၠာစးိ ဒီး တၣ်တူလံၣ်ယၣ် ကွဲးပိာ်ထွဲက့ၤ တၢ်မၤအသးလၢရၠာစးိမ့ၤအဂ့ၢ်‚ ဖဲသုးခိၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤ မၤနၢၤတၢ်လၢ ပှၤဒူ ပှၤဃိၤအတၢ်မၤနၢၤ၀ံၤ‚ သုးခိၣ်အံၤ ကဒိးထီၣ်သုးလ့ၣ်ကဟၣ်ကြပုၢ်ကပြီၤ‚ ပာ်ဖျါထီၣ် သးလၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တၢ်ဟးလၢ ကျိၤဖးထီအကျါလၢ ၀့ၢ်ခၢၣ်သးအကျဲမုၢ်ခိၣ်
ၣ် ကအိၣ်ဖျါလၤဖျါကပီၤလၢ တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤ တၢ်ပးကဲအပူၤၣ်လီၤႉ လၢတၢ်စံးထီၣ်ပ့တၢၤ ခဲလၢာ်အပူၤၣ်လီၤႉ
စီၤယၤကိာ် ကွဲးန့ၢ် ပှၤတက့ှူၢ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးဒီး ဆိကမိၣ် လီၤသးလၢ အတၢ်ဒၣ်၀ဲအိၣ်လၢအိၣ်ပှဲၤအလံာ်လီၤႉ လၢတၢ်တဲဖျါက့ၤအ၀ဲသ့ၣ် အတၢ်ပာ်သးကဖၢလၢအဂီၢ် စီၤယၤကိာ်ကတိၤလီၤတၢ်ကတိၤဆဲးဖျိနုာ် - ယွၤထီဒါ ပှၤပာ်ထီၣ်ထီသးၣ် မ့ၢ်ဒ်သိး က‘‘ဆီၣ်လီၤအသးလၢကစၢ်အမဲာ်’’န့ၣ်လီၤႉ ဒီးအ၀ဲသ့ၣ် ကဂုာ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆီၣ်လီၤသးအံၤ ဒ်လဲၣ်ႉ ဒ်ရၠာစးိမ့ၤအသုးခိၣ်ဖးဒိၣ်အသိးၣ် သုတသ့ၣ်ညါဘၣ်ႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤၣ် ဒံကွံာ်၀ဲလီၤႉ’’ လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်ၣ်ၣ်န့ၣ်ၣ် ဒ်အမ့ၢ် ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ‘‘သ့ၣ်နီၣ်လၢနကသံတက့ၢ်’’ႉ