တၢ်ဃ့ထုကဖၣ်ယိယိဖိ
ကသံၣ်သရၠာစးၣ်စံးဘၣ်အီၤလၢ တၢ်ယါဘျါက့ၤ အမဲာ်ချံကဘျံးဖိလၢ အထံၣ်တၢ်သ့အံၤ တန့ၢ်လၢၤဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲအ၀ဲအိၣ်မူတၢ်အိၣ်မူလၢအတထံၣ်တၢ် ၁၅ နံၣ်‚ မၤလိသ့ အသးလၢ ဘရၠာစး့လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်ဒီး စူးကါနီၣ်ထိး ဒီးထွံၣ်၀ံၤအလီၢ်ခံ‚ မီၣ်ထၣ်နၣ် ပိာ်မုၣ်အံၤ အတၢ်အိၣ်မူဆီတလဲ ဖဲအ၀ၤလဲၤဒီး ထံၣ်မဲာ်ချံအကသံၣ်သရၠာစးၣ်အဂၤတဂၤလၢ တၢ်သံ ကွၢ် ယိယိဖိ‚ ‘‘မ့ၢ်မၤစၢၤအမါကသ့ဧါ’’ န့ၣ်လီၤႉ တၢ်စံးဆၢ မ့ၢ်၀ဲ ‘သ့လီၤ’ႉ ဖဲကသံၣ် သရၠာစးံၣ်အံၤ ထံၣ်ဘၣ်လၢ ပိာ်မုၣ်အံၤအမဲာ်ချံ အိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်သးပတီၢ်မုၢ်တမံၤ‚ အ၀ဲထုးထီၣ်ကွံာ် တၢ်၀ါဃးလၢ အမၤကဒုပိာ်မုၣ်အံၤအမဲာ်ချံန့ၣ်လီၤႉ လၢခံတနံၤ အ၀ဲထံၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ် ၂၀^၂၀ လီၤႉ ကသံၣ်သရၠာစးၣ်ခံဂၤတဂၤအံၤ ကွဲးန့ၢ်အမဲာ်ချံလၢ အစ့ၣ်တခီ‚ ကွဲးကါတၢ်န့ၢ်၀ဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤႉ
တၢ်သံကွၢ်ယိယိဖိန့ၣ် ဆီတလဲစ့ၢ်ကီး စီၤနဧၤမၣ်‚ လၢအမ့ၢ်သုးခိၣ်လၢ အအိၣ်ဒီး အစိကမီၤလၢ အဘၣ်တၢ်ဆါအၢတဂၤအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ စီၤနဧၤမၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးထီၣ်လၢ ၀ံအလံၤ့ှှါ အတၢ်မၤလိာ်အီၤလၢ ‘‘လဲၤလုၣ်ထံလၢ ယၢ်ဒ့ၣ်အပူၤ နွံဘျီတက့ၢ်’’ န့ၣ်လီၤႉ နဖံးနညၣ်ကဟဲက့ၤကဒါက့ၤ…
ဆၢန့ၢ်ဒံးကနဲစီ
အ၀ဲအတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဖ့ၣ်ဆၢလၢ ကလုာ်ဒူၣ်လီၤဆီအဘၢၣ်စၢၤလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ပှၤကတိၤတၢ်အံၤ ကတိၤတၢ်လၢ တၢ်ထိၣ်ကဆှၣ်လီၤသး ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢအဃု ထံၣ်န့ၢ်၀ဲတဖၣ်လီၤႉ အ၀ဲဆၢထၢၣ်လၢ ကမျၢၢ်အမဲာ်ညါလၢ ပျဲၢ်စီၢ်ခိၣ်‚ ကတိၤတၢ်လၢ တၢ်သးဒူ‚ ဘၣ်ဆၣ်လၢတၢ်သညူးသပှၢ်‚ တၢ်ဆီၣ်လီၤသး‚ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးတုၤဒၣ် လဲာ်လၢ တၢ်လီၤနံၤလီၤအ့န့ၣ်လီၤႉ တယံာ်ဘၣ်‚ ကမျၢၢ်လၢအသးဖ့ၣ်ဆၢတဖၣ် ထိၣ် ကဆှၣ်လီၤက့ၤအသး‚ နံၤသီၣ်ထီၣ်ဖးဒိၣ်ဃုာ်ဒီး ပှၤလၢအကတိၤတၢ်‚ လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အိၣ်သးလၢအကီခဲလၢအ၀ဲသ့ၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်၀ဲ‚ ဒီးလၢတၢ်အံၤအပူၤ‚ အ၀ဲသ့ၣ် ကသ့ဆၢတဲာ်တၢ်အံၤဒ်လဲၣ်လၢ တၢ်ပာ်သးခုၣ်ခုၣ်ဒီး တၢ်ကတိၤလၢအမုာ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ်လၢ အဆံၣ်ဒီးခၣ်အံၤလၢ တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ် လၢအဆၢ ဒ်ကနဲစီအသိးန့ၣ်လီၤႉ
စီၤပၤ့ှှလိၤမိၤ ဟ့ၣ်ကူၣ်ပ၀ဲကိးဂၤလၢ ပကမၤတၢ်ဒ်သိးအံၤ‚ ‘‘တၢ်ကတိၤမုာ် မ့ၢ်ကနဲအခိၣ်ထံလီၤႉ ဆၢ၀ဲလၢပသးအဂီၢ်‚ ဒီးမၤဘျါက့ၤတၢ်လၢပဃံပကွဲအဂီၢ်လီၤ’’ (ကတိၤ ၁၆း၂၄) ႉ လၢကျဲဒ်အံၤ‚ ‘ပှၤကူၣ်တၢ်သ့အသးန့ၣ် ကဒုးမၤသ့အထးခိၣ်‚ ဒီး ပာ်ဖှိၣ်တၢ်သိၣ်လိလၢအပျုၤလိၤလီၤ’ (း၂၃) ႉ
ဘၣ်မနုၤ စီၤပၤ့ှှလိၤမိၤ လၢအစိကမီၤဒိၣ်တဂၤ‚ လုၢ်ထီၣ်အတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ…
ဟီၣ်ခိၣ်တဘ့ၣ်လၢတၢ်အိၣ်လၢအိၣ်ပှဲၤ
တၢ်အံၤမ့ၢ်ဂီၤခံနၣ်ရၠာစးံၣ်ကတီၢ်‚ ဖဲ နၣ်ဒံၢ်ယၣ် ပှၤဘုၣ်တၢ်ဖိတဂၤလၢ အဘုၣ်ပီၣ်လဲၣ် တၢ်ဖိဃၢ် (ပင်လယ်ခူ) တဖၣ်‚ လၢပီၣ်လဲၣ်ကပၤလၢအဘူးဒီးအသ၀ီ မဲးဒၣ်ကဲးစ်ကၣ် လၢကဖီၣ်က့ၤ တၢ်ဖိဃၢ်လၢ အဘုၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အကတီၢ်လၢအဆိတမံၤ တမၤတံာ်တာ်အသးဘၣ်ႉ အ၀ဲစံးလၢ‚ ‘‘သးသမူ မ့ၢ်တၢ်လၢအကီခဲ တချုးဖဲယစးထီၣ် ဘုၣ်တၢ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ ယတအိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်ထံးနီတမံၤလၢ စ့ကဟဲနုာ်န့ၣ်ဘၣ်ႉ အခဲအံၤ‚ ဒ်ကရၠာစးၢဖိတဂၤလၢ တၢ်ဒီတဒၢတၢ်ဖိဃာ်လၢပီၣ်လဲၣ် အတၢ်ရၠာစးဲၣ်တၢ်ကျဲၤအတၢ်ကိးလၢ အမ့ၢ် ဘဲလိၣ်ဒၢၣ်ရၠာစးံၣ်ယ့း‚ လၢအခီပညီမ့ၢ် ‘တၢ်မူဃုာ်ဒီးပီၣ်လဲၣ်’ န့ၣ် နၣ်ဒံၢ်ယၢ် ထံၣ်ဘၣ် စ့ဟဲနုာ်အါထီၣ်၀ဲဒီး စံး၀ဲ ‘‘ပစံးဘျုးယွၤလၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်အဃိလီၤ’’ႉ
တၢ်ဖိဃၢ်သ့ၣ်ဖၣ်အံံၤ မ့ၢ်၀ဲကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့လၢ ကမၤပှဲၤ တၢ်မူသ့ၣ် တဖၣ်လၢ အိၣ်မူ၀ဲလၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤ အတၢ်လိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် န့ဆၢၣ်တၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲ လၢဒိၣ်ဒိၣ်မုာ်မုာ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဖိဃၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်လိၣ်၀ဲနီၢ်နီၢ်လၢ တၢ်ရၠာစးဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ အဂီၢ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်စံးထီၣ်ပ့တၢၤလၢကစၢ်ယွၤလၢအမၤပှဲၤတၢ်န့ၣ် ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ကွဲးဖျါထီၣ်လၢ ‘‘ဒီးဒုးမဲထီၣ်နီၢ်ဧိၤမံၤဧိၤလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဂီၢ်‚ ဒီးဘုဧိၤ ဟုဧိၤလၢ ပှၤကညီမၤတၢ်အဂီၢ်‚ ဒ်သိးအကဒုးဟဲထီၣ်…
သးကညီၤဆူ တၢ်စံးပ့တၢၤ
လၢဖိသၣ်တဖၣ် ကမၤန့ၢ်ဆ့ကၤဖီခိၣ်လၢအစုထီ (ခိး) တဘ့ၣ်အဂီၢ်ကတီၢ် အ၀ဲသ့ၣ် အသူၣ်အသးပှဲၤမးဒီး တၢ်စံးဘျုးဒီး တၢ်သူၣ်ဟူးသးဂဲၤလၢ ကမၤန့ၢ်ဆ့ကၤ အလွဲၢ်လၢ အအဲၣ်ဘၣ်၀ဲဒီး က့ၢ်ဂီၤလၢအဘၣ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်လီၤႉ ပှၤသုးကျဲၤတၢ်တဂၤစံးလၢ အ၀ဲသ့ၣ် ဒိးန့ၢ်တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပရၤလီၤသး ဃုာ်ဒီး (ခိး) ဆ့ကၤအသီလၢ အဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ် အ၀ဲသ့ၣ်လၢ အသကိးတဖၣ်ဒီး လၢကၠိလၢတၢ်ခုၣ်အလါ‚ အနံၤအသီတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဖျါလၢ ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး စ့ၢ်ကီး လိၣ်ဘၣ် ဆ့ကၤ ‘ခိး’ တဘ့ၣ် ဖဲအကွဲးလံာ် ဆူ စီၤတံၤမသ့းအအိၣ်လၢ ‘ယဆ့ဖးဒိၣ်လၢ ယပာ်တဲာ်ဒီး စီၤကၢ်ဖူး လၢBတိၤအါအပူၤ တဘ့ၣ်‚ ဟဲစိာ်န့ၢ်ယၤႉႉႉ’ (၂ တံၤ ၄း၁၃) လီၤႉ လၢအဘၣ်တၢ်ဖီၣ်ဃာ်အီၤလၢ ရၠာစးိမ့ၤအဃိာ် လၢတၢ်ခုၣ်ကတီၢ်‚ စီၤပီလူးလိၣ်ဘၣ် တၢ်လၢကမၤလၢၤထီၣ်အီၤ‚ ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်ရၠာစး့တံၤရၠာစး့သကိးန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲကအုကစွါထီၣ်လၢ ‘ပှၤတဆၢထၢၣ်စၢၤယၤနီတဂၤဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ်ပှၤခဲလၢာ်ဟးသဒၣ်ယၤ’ (း၁၆) ဖဲအကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢရၠာစးိမ့ၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲအတၢ်ကတိၤ မၤလီၤကလဲကွံာ်ပသး ဃုာ်ဒီးမံး့ှှၢၣ်နရၠာစး့ၣ်ဖးဒိၣ်လၢ အသးတီတဂၤ…
သ့ၣ်သၣ်အထံအနိ
မ့ၣ်အူလၢယပရၤဘၣ်အပရၤဘၣ်ဘၣ်‚ ဖျါလၢအမ့ၢ်တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ လၢယ့ှူ လၢယအိးထီၣ် လၢဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အလွဲၢ်‚အက့ၢ်အဂီၤ‚ ဒီးအပရၤဘၣ်လိာ်ဘၣ်စး ခဲလၢာ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ဖဲယထီထီၣ်လၢ ယဟံၣ်လီၢ်ခံန့ၣ် တၢ်တဟဲအိၣ်နီတမံၤလၢၤဘၣ်ႉ တၢ်ကပီၤတအိၣ်‚ တၢ်အသဟီၣ်တအိၣ်‚ တၢ်အကံၢ်အစီတအိၣ်နီတမံၤလၢၤဘၣ်ႉ
ယ၀ၤတခီ မၤလီၤတံၢ်က့ၤယၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ကီ တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်လီၤႉ အ၀ဲ စံးလၢ‚ ယထီထီၣ်ကွံာ်က့ၤ သ့၀ဲညီညီဖိ‚ ဖဲအဟံးထီၣ်ကွံာ် မ့ၣ်အူဒၢ‚ သတူာ်ကလာ်ဒီး အ၀ဲထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ်လီၤႉ မ့ၣ်အူအခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ် တဘၣ်ထွဲလိာ်သးလၢ တၢ်အအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ထွဲတၢ်ဆူ တၢ်သဟီၣ်ဂံၢ်ထံး‚ မ့ၣ်အူဒၢဖိလၢအဖျါ ‘လၢပှဲၤ’ လီၤအဲၣ်ဖိအံၤ‚ ကဲထီၣ်တၢ်လၢ အဘျုးတအိၣ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်၀ဲတီ၀ဲဒီးပှၤလီၤႉ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးစံးဘၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် လၢယမ့ၢ်စပံးအမုၢ်‚ သု၀ဲသ့ၣ်အံၤ‚ သုမ့ၢ်အဒ့အဖီလီၤႉ ပှၤလၢ ‘‘အအိၣ်လၢယပူၤဒီး ယအိၣ်လၢအပူၤန့ၣ်‚ သၣ်ထီၣ်၀ဲအါဖျၢၣ်လီၤ’’ႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ အ၀ဲမၤအါထီၣ် တၢ်ဒုးပလီၢ်တၢ်အံၤ န့ၣ်လီၤႉ ‘‘မ့တမ့ၢ်ဘၣ်လၢယၤဒီး သုမၤတၢ်တသ့ဘၣ် နီတမံၤဘၣ်’’ (ယိၤ ၁၅း၅) ႉ
တၢ်သိၣ်လိအံၤ‚ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤလၢ…
ယွၤခိးကွၢ်လီၤနၤ
ပလံၤခွါဆံးဆံးဖိ ၀ံၢ်၀ၢ်အစုဖိ‚ တချုးဖဲကလီၤဖးဒီးပှၤ၀ံၤ ဃၣ်တရၠာစးံးအသး ဒီးသံကွၢ် တၢ်တမံၤလၢ ‘‘ဖံဖံ‚ ဘၣ်မနုၤလၢနဆၢထၢၣ် ဒီးကွၢ်ပှၤ တုၤပဟးပူၤထီၣ်တစုန့ၣ်လဲၣ်’’ႉ ယနံၤကမှံထီၣ် ဒီးဆိကမိၣ်တၢ်လၢ ယကဘၣ်စံးဆၢက့ၤ အတၢ်သံကွၢ်လၢ ‘‘အလီၤအဲၣ်’’ မ့ၢ်လၢအ၀ဲအသးအနံၣ်အလါစၢ်ဒံးအဃိန့ၣ်လီၤႉ ယဂုာ်ကျဲးစၢးဟ့ၣ်က့ၤ တၢ်စံးလၢ ‘‘ဂ့ၤလံႉ တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတမံၤ‚ မ့ၢ်လၢနမ့ၢ်ပှၤသမှံၤအဃိ‚ ယကွၢ်ထွဲနခံ တုၤနလဲၤပူၤကွံာ်အံၤ မ့ၢ်ယတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်‚ ယအိၣ်ဒီးတၢ် ကဟုကယာ်နၤန့ၣ်လီၤ’’ႉ အ၀ဲ ခံကွၢ်စီၤကွၢ် ယတၢ်စံးဆၢဒီး ဖျါလၢအတၢ်ဆိကမိၣ် သဘံၣ်ဘုၣ်ဒံးလီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ ယစံးဆၢက့ၤ တၢ်သံကွၢ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီယိယိဖိအပူၤလၢ ‘‘ယကွၢ်ထွဲနခံ‚ မ့ၢ်လၢယအဲၣ်ဘၣ်နၤအဃိလီၤႉ ဖဲယထံၣ်သိလ့ၣ်လၢနဒိးအီၤ မ့ၢ်ဟးထီၣ်‚ ယသ့ၣ်ညါ လၢ နကက့ၤတုၤဆူ နဟံၣ်ဂ့ၤဂ့ၤလီၤ’’ႉ အ၀ဲနံၤကမှံထီၣ်ဒီး ဟဲဖိးဟုယၤလီၤႉ လၢခံ ကတၢၢ်‚ အ၀ဲနၢ်ပၢၢ်တၢ်အံၤ အခီပညီန့ၣ်လီၤႉ
အ၀ဲနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်၀ဲ ဒ်ဖိသၣ်အတၢ်နၢ်ပၢၢ်အသိးန့ၣ်‚ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ ပ၀ဲကိးဂၤ ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ပပၢ်လၢမူခိၣ်ကွၢ်ပှၤထီဘိတပယူာ်ဃီ‚ ဆူအဖိလၢအအဲၣ်ဘၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ်ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤ ၁၂၁ ပာ်ဖျါ၀ဲအသိး‚…
ထူးတီၤလၢယွၤအပူၤ
ယမိၢ်ယပၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဒိၣ်ထီၣ်၀ဲလၢ တၢ်သးအုးသးဟးဂီၤဖးဒိၣ် အကတီၢ် ဒီး သ့ၣ်ညါတၢ်ကီတၢ်ခဲဂ့ၤဂ့ၤလၢ အဖိသၣ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ အ၀ဲသ့ၣ် သ့သံၣ်ခွဲၣ်ကတီၤ ကျိၣ်စ့ ဖဲ ‘‘အသးပှၢ်ကတီၢ်‚ မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်ဒီး မ့ၢ်ပှၤပၢၤတၢ်ဖိလၢ အဂ့ၤလီၤႉ တဘျီဃီ‚ အ၀ဲသ့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤလၢအသူၣ်လီသးကွံတၢ်နီတစုဘၣ်ႉ အ၀ဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤအတၢ်ဆၢကတီၢ်‚ တၤလၣ်ဒီး တၢ်ထူးတၢ်တီၤလၢ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်‚ လၢတၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ် က့ှူၢ်ဒီး ပှၤလၢ အလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအဂီၢ် အ၀ဲသ့ၣ်ပၢၤဃာ် အစ့လၢ တၢ်ကူၣ်သ့ဒီးဟ့ၣ်တၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအပူၤလီၤႉ
ဒ်အမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအသိး‚ ယမိၢ်ပၢ်တဖၣ် ပၢၤဃာ်ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပီလူး အတၢ်ဒုးပလီၢ် လၢအသးကံၢ်ပူၤလၢ‚ ‘‘မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအသါကကဲပှၤအထူး အတီၤတဖၣ်န့ၣ်‚ လီၤဘၣ်လၢတၢ်လ့ပစီ‚ ဒီးပျံၤသကွီၤ‚ ဒီးတၢ်သးကွံတၢ်အါမံၤလၢ အတဂ့ၤဘၣ်ဒီးမၤအၢတၢ်လီၤႉ အ၀ဲန့ၣ် မၤလီၤဘျၢ ပှၤကညီလၢတၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ‚ ဒီးတၢ်ဟါမူၤဟါမၢ်အပူၤလီၤ’’ ( ၁တံၤ ၆း၉) ႉ
စီၤပီလူးဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်အံၤဆူ စီၤတံၤမသ့း‚ သးစၢ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ်တဂၤလၢ အ့းဖ့းစူးအ၀့ၢ်‚ ၀့ၢ်လၢအထူးတီၤတဖျၢၣ်‚ ဖဲတၢ်လီၢ်လၢအလ့ပစီန့ၢ် ပှၤထူးပှၤတီၤဒီး…
တၢ်ကဆၢထၢၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤဒ်လဲၣ်
ဒ်အမ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ပှၤမဲာ်တထံၣ်တၢ်လၢ အဃ့ၢ်ခ@ကတၢၢ်တဂၤအသိး‚ ဒ့ဘ့းဘရၠာစးီ လၢ ယူၤႉအဲးစ် ပၣ်ရၠာစးၣ်လါပံး က့ှူၢ်ဖိ ပာ်ပနီၣ် အ၀ဲအတၢ်မၤနၢၤတဖၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ‚ အ၀ဲ အမိၢ်လၢ အဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအီၤ အဆိကတၢၢ် (တဘၣ်ဆ့ၣ်နီၤလၢအခိၣ်အဃၢၤ) ဒီးအ၀ဲအသရၠာစးၣ်လၢအနဲၣ်အီၤလၢ အမ့ၢ်ကၠၢၣ်ရၠာစးိမ်ဟ့ၣ်ဘံၣ်ရၠာစးံၣ်လီၤႉ တၢ်စၢဃာ်ဘရၠာစးီ လၢ ပျံၤဖိတဘိလၢ အစၢဃာ်အသးဆူ အ၀ဲသ့ၣ်အစုဘိတဖၣ်‚ ဟ့ၣ်ဘံၣ်ရၠာစးံၣ်နဲၣ် ဘရၠာစးီအတၢ်မၤနၢၤတၢ်လၢ တၢ်ဃ့‚ ဃုာ်ဒီး တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ် ဒီးတၢ်ထိးဘၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဘရၠာစးီတဲဖျါထီၣ်လၢ ‘‘ခဲလၢာ်မ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဘိးကနၣ် တၢ်ဆူ အ၀ဲဟ့ၣ်တၢ်ပနီၣ်တဖၣ်‚ လၢပစံး ‘‘ဃ့ၢ်’’ မံးထၢၣ် ၂၀၀ အတၢ်ဟ့ၣ်လၢနဃ့ၢ်အီၤအံၤန့ၣ်လီၤႉ တနံၤဘၣ်တနံၤ‚ ပအိၣ်ဒၣ်လၢ ကျဲကူၣ်နၢၤလၢ တၢ်ဃ့ၢ်တၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဘရၠာစးီစံး၀ဲလၢ‚ ‘‘တၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးပသးလၢ အတမ့ၢ်ထဲ လၢ ထးခိၣ်‚ မ့မ့ၢ်အိၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီး ဒီးနီၢ်ခိအတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ပနီၣ် တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢပသးသမူ အတၢ်ဃ့ၢ်သBတီၤတၢ်အပူၤ‚ ပဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤပ၀ဲဒီးကစၢ်ယွၤ အတၢ်နဲၣ်ပှၤန့ၣ်လီၤႉ ပပှၤမၤစၢၤတၢ်‚ သးစီဆှံ ဆှၢပခီၣ်ကါကိးခါဒဲး ဖဲပပိာ်အ၀ဲအခံန့ၣ်လီၤႉ စီၤယိၤဟၣ် ကွဲး၀ဲလၢ ‘‘ယကွဲးန့ၢ်သုလၢ…
လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ တၢ်ဒီတံၤဒီသကိးအဂီၢ်
လၢကီၢ်မိၢ်ပှၢ်အၤြဖၤကၤ ကီၢ်စ့ၣ်ဘၣ်ဘွ့ၣ်‚ သးအတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤကၤ‚ ပာ်တ့ၢ်ပှၤကညီတဖၣ်လၢကသးဟးဂီၤန့ၣ်လီၤႉ လၢခံ အ၀ဲသ့ၣ် ထံၣ်န့ၢ်တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ‘‘လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢ တၢ်ဒီတံၤဒီသကိးအဂီၢ်’’ န့ၣ်လီၤႉ ပှၤလၢ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢာ်ကွံာ်တဖၣ်‚ လဲၤဆူတၢ်လီၢ်အံၤသ့၀ဲ ဒ်သိးကကတိၤတၢ်ဒီး ‘‘ဖံတဖၣ်’’ လၢ အဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဃာ်တ့ၢ်လံ တၢ်သိၣ်လိလၢ ကဒိကနၣ်တၢ်လၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးဟးဂီၤလၢ အဘၣ်တၢ် သ့ၣ်ညါအီၤ ဒ်ပှၤကလုာ်အံၤ အကျိာ်‚ ‘‘ကူၣ်ဖဲၣ်ကံၢ်စံးစၣ်’’ မ့တမ့ၢ် ‘‘တၢ်ဆိကမိၣ် တလၢကွံာ်အခၢး’’ အသိးန့ၣ်လီၤႉ
လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤလၢတၢ်ဒီတံၤဒီသကိး အတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ‚ ဘၣ်တၢ်မၤစ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်လီၢ်အဂုၤအဂၤလၢ ၀့ၢ်စဲၣ် စံၣ်ဘၣ်‚ ၀့ၢ်လိဒိၣ် ဒီး၀့ၢ်နယူယီးတဖၣ်လီၤ’’ႉ ပသူၣ်ပသး ဟူးဒိၣ်မးလၢ မ့ၢ်တၢ်အစၢမနူၤတဖၣ် ကဟဲအိၣ်ထီၣ်’’ အံၤ‚ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ ပှၤဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတဂၤလၢ ၀့ၢ်လိဒိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤကူၣ်လိာ် တၢ်တဂၤလၢ ၀့ၢ်နယူယီး တူၢ်လိာ်တၢ်အံၤစ့ၢ်ကီးလီၤႉ ‘‘တချုးလၢ နသ့ၣ်ညါတၢ်အံၤ‚ နတမ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်လၢလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဖျၢၣ်ဖျၢၣ်အဖီခိၣ်‚ မ့မ့ၢ်နအိၣ်နဲလၢ တၢ်ကတိၤသကိးဘၣ်တၢ်လၢအမုာ်ဒီး ပှၤတဂၤဂၤလၢပကဟုကယာ်နၤအပူၤ တခီန့ၣ်လီၤ’’ႉ…
တၢ်မၤစၢ်လီၤ တၢ်သဟီၣ်အကတီၢ်
တၢ်ဆီတလဲအိၣ်ထီၣ်အါမးတမံၤ စးထီၣ်ဖဲလီမ့ၣ်နၣ်ရၠာစးံၣ်ဘၣ်တၢ်တ့အီၤ ဖဲ ၁၈၄၀ နံၣ်လီၤႉ အခဲအံၤ ပစူးကါဘၣ်နၣ်ရၠာစးံၣ်‚ ကွဲၤဒီနၢ် ဒီးခီၣ်ဖၠူထၢၣ်စိာ်စု (လဲးပ်ထီး) တဖၣ်လီၤႉ ဖျါလၢတၢ်အိၣ်မူဒီတခါ ခ@ထီၣ်‚ တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ ပမၤတၢ်ကယီကယီသ့ၣ်တဖၣ်ခ@ထီၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ မ့ၢ်၀ဲတီ၀ဲလၢ ခူဒိၣ်၀့ၢ်ဃၢၤတဖၣ် ဒီးဒုးကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ခ@ တကပၤလီၤႉ သရၠာစးၣ်ဒိၣ်စိ ရၠာစးံးခၠၢး ၀ဲးစ်မဲန် ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဒီး ပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲလၢ ‘‘ပဟူးဂဲၤခ@ထီၣ်ခ@ထီၣ် ဒီးပလဲၤတုၤဆူ ပှၤဂုၤပှၤဂၤအအိၣ်တသ့ဖဲအသ့ခ@ထီၣ်လၢ တၢ်အံၤအဃိ‚ တၢ်အံၤနီၣ်ပှၤဆူ တၢ်ကဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ကိးမံၤကဲထီၣ်အသးတဘျီဃီသ့၀ဲန့ၣ်လီၤ’’ႉ
လံာ်စီဆှံအပူၤ လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါတ့ၢ်အီၤ အယံာ်ကတၢၢ် မ့ၢ်၀ဲလံာ်ထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤအပူၤန့ၣ် စီၤမိၤဒီး ပာ်ဖျါ ထီၣ်တၢ်လၢ အဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်အဂ့ၢ်လီၤႉ အ၀ဲဒုးပလီၢ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤပၢၤဃာ်သးသမူ အတယူာ်န့ၣ်လီၤႉ ‘‘အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚ လၢနမဲာ်ညါန့ၣ် အနံၣ်တကထိမၤသးဒ် မုၢ်ဟါတနံၤ ဖဲအပူၤကွံာ်အသိး‚ ဒီးဒ်တၢ်ဆိးသီတတီၤလၢ မုၢ်နၤအသိးန့ၣ်လီၤ’’ (စံး ၉၀း၄) ႉ
လၢတၢ်အံၤအဃိ‚ လၢတၢ်ကပၢၤဃာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဒ်သိးပသုတလဲၤတၢ် ခ@တလၢ မ့တမ့ၢ်ဃၢကဲၣ်ဆိးန့ၣ်ဘၣ်‚…