ဟီၣ်ခိၣ်လၢအကိၤ ဒီးယွၤအတၢ်သးကညီၤတၢ်အဲၣ်
ဖဲ ကၠ့မ် အိၣ် ၆ နံၣ်ကတီၢ်ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤကဲထီၣ် ဖဲတချုး ဒ့ဘ့း အသး ပှဲၤထီၣ် ၁၄ နံၣ်အမဲာ်ညါတနံၤန့ၣ်လီၤႉ နံၣ်လၢအပိာ်ထွဲထီၣ်အခံတဖၣ်မ်ဂုာ်ကျဲးစၢး အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ကမၤမုာ်အမိၢ် မါကရၠာစးဲး အသးလၢ အအိၣ်လၢတၢ်သးအုးယိာ်ယိာ်ဒီးတဘျီဘျီဒုးသ့ၣ်နီၣ်က့ၤအသးလၢ အဖိခွါဒိၣ်အံၤတကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်တၤတၢ်တဖၣ် လၢတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်နီတစုဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲနံၣ်လၢအဆံတဖၣ်အဆံပူၤကွံာ်မ်ဘါရၠာစးံၣ် တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ် ဒီးဖီထီၣ် သၣ်ထီၣ်ခ@မးလၢအမ့ၢ်‚ ပူဖိတဖၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ဘၣ်အီၤလၢဖိသၣ်လၢ ပှၤလၢအတလုၣ်ဘီဘိထီၣ်နီတစုတဂၤၣ်လီၤႉ ဒ်ဖီတဖိးလၢအလီၤဆှုဒီးဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်လၢအဂ့ၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ညၣ်ထ့ၣ်အသိး‚ တၢ်ဂ့ၤတၢ်၀ါၣ်လီၤႉ
ဖဲပဆိကမိၣ်ထီၣ် ကစၢ်ယွၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဆိကမိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဂ့ၤ တၢ်ဘၣ်တမံၤအံၤၣ်လီၤႉ တၢ်အက့ၢ်အဂီၤဃံဃံလၤလၤ အံၤ ဖျါထီၣ်လၢလံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤတက့တူၢ်အါပူၤ လၢအမ့ၢ် နီၢ့်ှူၤသးန့ၣ်လီၤႉ နီၢ်နၤဧမံ အဖိခွါ ၂ ဂၤ သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ၣ်လီၤ (့ှူၤသး ၁း၁၆) ႉ လၢခံကတၢၢ်ၢ်အ၀ဲသ့ၣ် လၢတၢ်သးခုလၢတၢ်တမုၢ်လၢ်ဘၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ နီၢ့်ှူၤသးဆီဟံၣ်ဆီဃီကဒီး အသီတဘျီဒီး ဒိးန့ၢ်ဖိတဂၤ‚ ‘‘ဒီးယုၢ်၀ဲအမံၤလၢ စီၤဧိၤဘ့း လီၤႉ အ၀ဲဒၣ် မ့ၢ်စီၤယံး့ှှဲ…
တၢ်အိၣ်ကဒုလၢပှၤလၢအဘၣ်တၢ်သမၢကွံာ်အီၤအဂီၢ်
ကၠီး၀ှဲးဖံ (လ) (၁၇၁၄-၁၇၇၀) နံၣ်ၢ် တၢ်ဟ့ၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လၢယွၤ‚ လၢအမ့ၢ်ပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်ၣ်ဘၣ်ႉ အ၀ဲအတၢ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢတၢ်ချၢ ဆူပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်ၣ်လီၤႉ ၀ှဲးဖံ (လ) အတၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ကွဲးလီၤလၢ အသွၣ်ခိၣ်ဟ့ၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်စံးဆၢဆူ တၢ်ကတိၤအဆူၣ်အကိၤလၢ အတူၢ်ဘၣ်၀ဲဒ် ‘‘ယအိၣ်ဒီးတၢ်သးမံ ဒ်သိး ယကအိၣ်ခိးတၢ်တုၤတၢ်စံၣ်ညီၣ်အမုၢ်နံၤလၢ တၢ်ကမၤကဆှီတၢ်လၢ ယသကဲာ်ပ၀း အဂီၢ်‚ ဒီးဖဲယသံ၀ံၤအလီၢ်ခံ‚ ယတဆၢမုၢ်လၢ်တၢ်ကွဲးလၢ ယသွၣ်ခိၣ်အဂုၤအဂၤ‚ ထဲတၢ်ကွဲးလၢအမ့ၢ်‚ ‘ဖဲအံၤ ကၠီး၀ှဲးဖံ (လ) ပုာ်မံနီၤအသးၣ်လီၤ’ႉ’’
လၢလံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤတက့တူၢ် ဖဲစီၤဒၤ၀ံးကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ဒ့ၣ် ပာ်ကမၣ်အီၤလၢအဆူၣ်အကိၤ လၢပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဖဲစီၤစီလူး စွဲသ့ှူးကမၣ်အီၤလၢ အ၀ဲဆှၢပှၤတဖုလၢ ကပူထီၣ်တၢ်‚ အ၀ဲဘၣ်အိၣ်ခူသူၣ်လၢလၢၢ်ပူၤ ဖဲစီၤစီလူး ဃုမၤသံအီၤ‚ အ၀ဲ ပာ်ဖျါ ထီၣ်လၢ အဘၣ်အိၣ်လၢ ‘ခ့ယုၢ်အကျါ’‚ ‘‘ပှၤကညီအကျါလၢအမၤသး ဒ်မ့ၣ်အူလၣ် အသိး‚ အမဲမ့ၢ်ဘီ ဒီးပျၢ်‚ ဒီးအပ@ၤမ့ၢ်နးလၢ အကနၣ်အ့ၣ်၀ဲလီၤ’’ (စံး ၅၇း၄)…
ဘၣ်တၢ်အံးကွၢ်ပၢၤဃာ်
ဖဲယမၤပျီကွံာ်ယဖီကရၠာစးၢၢ် ဒ်သိးယကကတဲာ်ကတီၤတၢ်လၢ ကသူၣ်တၢ် ဖဲတၢ်ကိၢ် ထီၣ်သီ အကတီၢ်အဂီၢ်အခါ‚ ယထဲးထုးထီၣ် တၢ်ခုၣ်ကတီၢ်တပှိာ် ဖးဒိၣ်တက့ှူၢ်ႉႉႉ ဒီးယစံၣ်ဖုးထီၣ်ဆူကလံၤကျါန့ၣ်လီၤႉ ဂုၢ်အၢတဘိအိၣ်တဒၢအသးလၢ တပှိာ်အကျါ ဖဲဒၣ်ယစုအဖီလာ်‚ ၁ စုမုၢ်ဒိၣ် ဒီးယကစှီၤဘၣ်အီၤသ့တ့ၢ်၀ဲလၢ တၢ်တပာ်သူၣ် ပာ်သးအပူၤလီၤႉ တုၤမ့ၢ်ယစိာ်ထီၣ်တပှိာ်တက့ှူၢ်တဘျီဃီ ယထံၣ်ဂုၢ်အံၤ အလွဲၢ် အပနီၣ်တဖၣ်‚ ဒီး အနီၢ်ကစၢ်အိၣ်ကွီၤအသးလၢ နီၣ်တဖၣ်အကျါလၢ ယခီၣ်ခံခီ အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲယခီၣ်တုၤက့ၤကဒီးဆူဟီၣ်ခိၣ်အလိၤ ကအိၣ်စှၤပ့ၣ်အယံၤန့ၣ်‚ ယစံးဘျုး ယွၤလၢ ဂုၢ်တဖျးယၤဘၣ်အဃိန့ၣ်လီၤႉ ဒီးယဆိကမိၣ်ထီၣ်ယဲ မ့ၢ်ယွၤဒီသဒၢတ့ၢ်ယၤ
လၢတၢ်သံခ့သံပှၤလၢ ယတသ့ၣ်ညါလၢအအိၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ် ပှဲၤဘျီလံလဲၣ်ႉ
ယွၤအံးကွၢ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်လီၤႉ စီၤမိၤဒီး စံးဘၣ်ပှၤအံၣ်စရၠာစးလ့းဖိတဖၣ် တချုးအ၀ဲသ့ၣ်လဲၤနုာ်ဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပာ် ဒ်အံၤ‚ ‘‘ဒီးယွၤမ့ၢ်ပှၤလၢ အလဲၤတၢ်လၢ နမဲာ် ညါလီၤႉ အ၀ဲဒၣ်ကအိၣ်ဒီးနၤလီၤႉ တညိကွံာ်ဘၣ်နၤဘၣ်‚ ဒီးတလဲၤသဒၣ်ဘၣ်နၤဘၣ်ႉ ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ‚ ဒီးဘၣ်ယိၣ်တၢ်တဂ့ၤ’’ (၅ မိၤ ၃၁း၈) ႉ အ၀ဲသ့ၣ် ထံၣ်ယွၤတသ့ဘၣ်‚ မ့ၢ်နာ်သက့ ဒ်န့ၣ်ဒီး‚…
တၢ်အိၣ်ခိးတၢ်လၢတၢ်ကဒိးန့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတမံၤအဂီၢ်
တၢ်အီၣ်ကျးတဖျၢၣ်လၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါလၢ ၀့ၢ်ဘီကီာ် ဆါမ့ၤချီလၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ညၣ် လၢ ၄၅ နံၣ်ဒီး မၤလိမၤပှဲၤအါထီၣ် တၢ်အီၣ်အရၠာစးီၢ်တစဲးဘၣ်တစဲး လၢတနံၤ စုာ်စုာ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ် ‘‘တၢ်အီၣ်အဘျဲၢ်’’ အရၠာစးီၢ်၀ံၣ်ဘဲ လၢခံစှၤသီအသိး‚ တၢ်ဖီတၢ်တ့ၤ တၢ်ဟံးန့ၢ်အါထီၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ဒုးဂ့ၤထီၣ် တၢ်အီၣ်အကံၢ်အစီတဖၣ် န့ၣ်လီၤႉ
တလီၢ်လီၢ်‚ တၢ်လၢအဂ့ၤအ၀ါတဖၣ် လိၣ်လၢတၢ်ကဘၣ်ဟံးန့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်‚ ဘၣ်ပကူပကညီအန့ဆၢၣ်တခီ‚ ဘၣ်ဟူးဘၣ်ဂဲၤဒိၣ်မးဒီးတၢ်သူၣ်စူၤ သးစူၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်သံကွၢ်လၢအမ့ၢ် ‘‘ဆံးယံာ်လဲၣ်’’ ဟဲဖျါထီၣ်အီၤလၢ လံာ်စီဆှံဒီတဘ့ၣ် န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အဒိလၢတၢ်ကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်နးနးကလဲာ်အံၤ ဟဲလၢ၀ံဃဘးကူာ်‚ လၢအစးထီၣ် အတၢ်ကွဲးလၢတၢ်သံကွၢ်လၢအမ့ၢ်‚ ‘‘ယွၤဧၢ‚ ယဘၣ်ကိးထီၣ်တၢ်‚ ဒီးနတနၢ် ဟူဘၣ် ဆံးယံာ်လဲၣ်’’ (ဃဘး ၁း၂) ႉ ‘ဃဘးကူာ် - မံၤအခီပညီလၢအမ့ၢ် ပှၤကနိတၢ်’‚ တဲဖျါထီၣ် ၀ံအတၢ်ကတိၤလၢ အဘၣ်ထွဲဒီး ယွၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢ အ၀ဲအထံအကီၢ် (ယူဒၤ) ခီဖျိ ဘၤဘူၤလိာ်လၢ အရၠာစးၢၢ်စၢၢ်အတၢ်ဟဲနုာ်ဆူၣ်ပျီဆူၣ်‚…
ကစၢ်ယွၤအခီၣ်လီၢ်တဖၣ်
ယလံၤခွါလၢအသးအိၣ်လွံၢ်နံၣ် တဲဘၣ်ယမါ ခါရၠာစးံၣ်လၢ ‘ယသ့ၣ်ညါကစၢ်ယွၤအိၣ်ဖဲလဲၣ် န့ၣ်လီၤ’ႉ လၢတၢ်သးဆူၣ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါတၢ်အပူၤ‚ အ၀ဲသံကွၢ်က့ၤလၢ ‘‘ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဖဲလဲၣ်’’ န့ၣ်လီၤႉ ဖိသၣ်အံၤစံးဆၢက့ၤတၢ်လၢ ‘‘အ၀ဲအိၣ်လၢနဟံၣ်ကပၤပှၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ’’ႉ
ဖဲခါရၠာစးံၣ်တဲပၠးယၤ အ၀ဲသ့ၣ် ကတိၤလိာ်သကိးသး တၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤ‚ အ၀ဲကမၢကမၣ်ဘၣ်လၢ လံၤခွါအံၤ အတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ယစံးဆၢက့ၤအီၤလၢ ‘ယသ့ၣ်ညါလီၤႉ ဖဲပလဲၤဟးသကိးလၢပှၢ်ပူၤ ဖဲအ၀ဲဟဲဟးလၢပအိၣ်ပူၤကွံာ်တဘျီ‚ ယတဲပၠးအီၤလၢ ဖဲလၢပမ့ၢ်တထံၣ် ကစၢ်ယွၤလၢပမဲာ်ချံဘၣ်ဆၣ်‚ ပထံၣ်တၢ်လၢအ၀ဲတ့လီၤပာ်လီၤ၀ဲ တဖၣ်လီၤ’’ ဖဲပလဲၤဟးလၢထံကၢၢ်နံၤ မဲးကျါ‚ ယသံကွၢ်အီၤလၢ ‘‘မ့ၢ်နထံၣ်ယခီၣ်လီၢ်လၢ မဲးခိၣ်လိၤဧါ’’လီၤႉ ယတဲဘၣ်စ့ၢ်ကီးအီၤ လၢ‚ ‘‘ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်‚ ဒီးသ့ၣ်မုၢ်၀ၣ်ဘိ ဒီးထံကျိထံကွာ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒ်ကစၢ်ယွၤအခီၣ်လီၢ်တဖၣ်အသိးန့ၣ်လီၤႉ ပသ့ၣ်ညါလၢအ၀ဲအိၣ်ဖဲအံၤ မ့ၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ် တၢ်လၢအ၀ဲတ့လီၤ၀ဲတဖၣ် လၢပမဲာ်ချံသ့၀ဲအဃိန့ၣ်လီၤႉ
ပှၤကွဲးထါစံးပ့တၢၤ ၁၀၄ စ့ၢ်ကီး နဲၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဆူတၢ်အုၣ်သးလၢကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ်အဂီၢ်‚ ဒီးတဲဖျါထီၣ်လၢ ‘‘နမၤတၢ်ဆံးအါလဲၣ်ယွၤဧၢ‚ နမၤအီၤခဲလၢာ် လၢတၢ်ကူၣ်သ့လီၤႉ ဟီၣ်ခိၣ်ပှဲၤ၀ဲဒီး နတၢ်ဖိတၢ်လံၤလီၤ’’ (း၂၄) ႉ ဧ့ၤ့ဘံၤ အကျိာ် လၢ တၢ်ကူၣ်သ့လၢတၢ်ထံၣ်အီၤဖဲအံၤ‚…
ယွၤလၢပထံၣ်အီၤလၢမဲာ်ချံတသ့
‘‘တဘျီဘျီ‚ ယကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်ယတဘၣ်တၢ်ထံၣ်ယၤ‚ တသ့ၣ်ညါယၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ယအဲၣ်ဒိးယဲဒိၣ်မးလၢ ကစၢ်ယွၤကစူးကါယၤန့ၣ်လီၤ’’
အဲ (န) မ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤကဆှဲကဆှီတၢ်လိာ်ကွဲအဒၢးလၢ ဟံၣ်ဒွဲလၢ ယလဲၤ အိၣ်ယဲ ဒီးပကတိၤလိာ်သကိးသးန့ၣ်လီၤႉ ဖဲပကတိၤသကိးတၢ်‚ ယထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ် လၢ အ၀ဲ အိၣ်ဒီး တၢ်လဲၤခီဖျိလၢ အလီၤလိၢ်လီၤလးန့ၣ်လီၤႉ
အ၀ဲတဲပၠးယၤလၢ‚ ‘‘ယမ့ၢ်ပှၤလၢ အဆါလီၤအီၣ်နီၢ်ခိဒီး စဲထီဒီးကသံၣ်မူၤဘိှး‚ လၢအအိၣ်ဆိးလၢကျဲမုၢ်ခိၣ်တဖၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဒိးယၤ ဒ်သိးယကဆိကတီၢ်ကွံာ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး လဲၤတၢ်ဒီးအီၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်တနံၤ‚ ယချံးလီၤယခီၣ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအဂီၤထံးဒီး ကစၢ်မၤထူၣ်ဖျဲးယၤလၢ တၢ်စၢဃာ်တဖၣ် အံၤန့ၣ်လီၤ’’ႉ
ယစံးဘျုးဘၣ်အဲ (န) လၢအနီၤဟ့ၣ်ယၤ တၢ်လၢကစၢ်ယွၤမၤတၢ်လၢအဂီၢ် ဒီး မၤလီၤတံၢ်အီၤလၢ‚ အတမ့ၢ်ပှၤလၢ အတဘၣ်တၢ်ထံၣ်သ့ၣ်ညါအီၤဘၣ်ႉ ကစၢ်ယွၤ စူးကါအီၤလၢ ပတၢ်ကတိၤသကိးလၢ ကျဲအဃံအလၤတဘိ‚ ဒ်သိးကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤ လၢ ကစၢ်ယွၤအစိကမီၤ ဆူတၢ်ကဆီတလဲသးသမူတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးစူးကါပှၤလၢ‚ ပှၤဂုၤပှၤဂၤလဲၤကပာ်ကွံာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤအၣ်ဒရၠာစး့းတမ့ၢ်ပှၤလၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါ ဒ်အ၀ဲၢ်ခွါ…
ဖဲတၢ်ဃူတၢ်ဖိးစးထီၣ်သတူၢ်ကလာ်
ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်အပူၤ‚ တချုးခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တသီလၢ ကီၢ်ဘဲ (လ) ကၠံၣ်ယၣ်န့ၣ် တၢ်သး၀ံၣ် အကလုၢ်လၢ ဟဲသီၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ပူၤလၢတၢ်အိၣ်ခူသူၣ်‚ ဖဲပှၤသုးဖိတဖၣ် ခူၣ်တၢ်ပူၤအလီၢ် န့ၣ်လီၤႉ ‘နၤစီဆှံ‚ နၤအိၣ်ဘှီၣ်’ အထါသး၀ံၣ်လၢအပှဲၤ ဒီးတၢ်ဆီၣ်သနံး ဟဲသီၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤကၠမနံၢ်ဖိ၀ံၤ‚ လၢခံလၢပှၤအဲကလံးဖိတဖၣ်အအိၣ်လီၤႉ လၢနံၤသီလၢ အဆိကတၢၢ်တဖၣ် သုးဖိတဖၣ်အံၤ ခးလိာ်သးကဒဲကဒဲ‚ ဘၣ်ဆၣ်အခဲအံၤ အ၀ဲသ့ၣ်ပာ်လီၤသကိး အစုက၀ဲၤတဖၣ် ဒီးဟဲဟးထီၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်ပူၤအခိၣ်ထိးဆူ တၢ်ကဟံးစုကွၢ်မဲာ် လိာ်သးလၢ တၢ်လီၢ်လၢလၢအ၀ဲသ့ၣ်အဘၢၣ်စၢၤ‚ ဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤလိာ် ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ် တၢ်ဆၢဂ့ၤဆၢ၀ါတဖၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ် တၢ်အီၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်လၢအအိၣ်ဒီး အ၀ဲသ့ၣ် န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ပတုာ်တၢ်ခးလဲၤကဒီးအသး တုၤလၢ လၢခံတသီ ဒ်ပှၤသုးဖိတဖၣ် ကတိၤသကိးတၢ်‚ နံၤသကိးဒီး တုၤဒၣ်လဲာ်လၢ ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သကိးသးဒီး သBတီၤလိာ်သး‚ လၢတၢ်ထူဖျၢၣ်ထူန့ၣ်လီၤႉ
ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ဒုၣ်ဒါခံဖုလၢ ၁၉၁၄ နံၣ် လၢ အဟဲအိၣ်ထီၣ် ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်ဒုးတၢတဘျီလၢ ကီၢ်မုၢ်နုာ်တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤ ဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိး…
ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အတၢ်အိၣ်ဒီးပှၤ
‘‘ပှၤနၢ်တဟူအဟဲန့ၣ်‚ ဘၣ်ဆၣ်လၢလီၢ်သကုၤ‚ ဖဲပှၤသးစူၤကတူၢ်လိာ်အီၤ‚ ယ့ၣ့်ှှူးသးဘိဟဲနုာ်’’ႉ ထါအဖျၢၣ်တဖၣ်အံၤ ဟဲလၢ ဖံလံးဘ့ှူး (ခစ) အထါသး၀ံၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်အဲၣ်အီၤလၢအမ့ၢ် ‘‘အိဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် ၀့ၢ်ဆံးဧၢ နဲၣ်တၢ်ဆူ တၢ်အကါဒိၣ်လၢခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူး ဟဲနုာ်ဆူ ပဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်ဒဲးဘး ဒ်သိး ကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤပှၤလၢ ပတၢ်ဒဲးဘးဒီး ဟ့ၣ်ပှၤကိးဂၤလၢအစူၢ်အီၤနာ်အီၤလၢ တၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲအသီတမံၤ ဃုာ်ဒီးယွၤန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲအကွဲးထါသး၀ံၣ်အံၤ၀ံၤပူၤကွံာ်နံၣ်လၢအဆံန့ၣ်‚ ဘ့ှူး (ခစ) အတၢ်ကွဲးလၢ လံာ်ပရၠာစးၢတဘ့ၣ်ဆူ အတံၤသကိးတဂၤအအိၣ်အပူၤန့ၣ် အ၀ဲကွဲးလၢ အ၀ဲကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်လၢအဟဲဟးထီၣ်လၢ တၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲလၢ အကစၢ်ဒၣ်၀ဲအတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် လီၤႉ ‘‘ယတၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲဒီးအီၤ ဒိၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ် ယတဲၤနၤတဘၣ်ဘၣ်ႉ ကစၢ်ယွၤ အိၣ်ဒီးယၤလီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ညါယၤ ဒီးယဲစ့ၢ်ကီးယသ့ၣ်ညါအီၤလီၤႉ ယပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်တဘၣ်ဘၣ်ႉ ယအိၣ်ဒီးကစၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအမ့ၢ်အတီကတၢၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ‚ ဒီးကိးနံၤတၢ်အံၤဒုးမ့ၢ်တီအါထီၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဒီးယကမၢကမၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုာ်ဒီးတၢ်သးခု ဖဲနံၣ်တဖၣ်လဲၤပူၤကွံာ်၀ဲ‚ ကဒိၣ်ထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဘ့ှူး (ခစ) အတၢ်အုၣ်ကီၤလၢ အဂၢၢ်အကျၢၤလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အိၣ် ဒီးအီၤလၢအသးသမူန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်မံၤသၣ်အါမံၤအကျါတခါလၢ ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးလၢ အဘၣ်တၢ်တဲဖျါဆိလၢ၀ံယ့ှှါယၤလၢ‚…
ကစၢ်ယွၤနၢ်ဟူဒီးဒိကနၣ်တၢ်ကိးမံၤဒဲး
လၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ‚ လံာ်ပရၠာစးၢလၢ အဘၣ်တၢ်ဆှၢလီၤအီၤလၢ အယံာ်၈၉နံၣ် မ့ၢ်လံာ်ပရၠာစးၢလၢအယံာ်အကျါတဘ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ၂၀၀၈ နံၣ်‚ ဟံၣ်ကစၢ်လၢ ယူၣ်ႉခ့ၣ် တဂၤ‚ ဒိးန့ၢ်တၢ်ကွဲတခါလၢ ကဘၣ်လဲၤ ပၣ်တံၣ်တခါလၢ အဘၣ်တၢ်ကွဲမုာ်အီၤဒီး ဆှၢလီၤလံာ်ပရၠာစးၢဖဲ ၁၉၁၉နံၣ်‚ ဆူဟံၣ်လၢအ၀ဲအိၣ်ဆိးတ့ၢ်လၢညါတဖျၢၣ် အအိၣ်ဆိး လီၢ်ကျဲန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ကွဲမုာ်အံၤ‚ ဘၣ်တၢ်တ့ၢ်နုာ်အီၤလၢအလံာ်ပရၠာစးၢတလါအပူၤ‚ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဘၣ်ယံာ်ဘၣ်ထၢထဲအံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအအိၣ်တ့ၢ် ဒ်တၢ်လီၤဆီတမံၤအသိးန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲလၢပှၤကူပှၤကညီတဖၣ် မ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိးဘၣ်ထွဲ ကတုၤအိၣ်လိာ်သး ဘၣ်ဆၣ်‚ တဘျီဘျီလီၤတူာ်လီၤကာ်သ့၀ဲလီၤႉ မ့မ့ၢ် လံာ်စီဆှံတခီ‚ ပာ်ဖျါဆှံဆှံလၢ ကစၢ်ယွၤတလီၤတူာ်လီၤကာ်လၢ ကနၢ်ဟူဒိကနၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အကလုၢ်တီဒီးအီၤန့ၣ်ဘၣ်ႉ ဖဲ ၁ စီၤပၤ ၁၈ အပူၤ‚ ၀ံအ့ၤလံယၤ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သBတီၤတမံၤလၢ ဘဧၤလးဒီး ယဟိ၀ၤယွၤကစၢ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ် ကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢ ယွၤအမ့ၢ်အတီမ့ၢ်မတၤအခါ ဘဧၤလးအ၀ံတဖၣ် ဃ့ထုကဖၣ် တၢ်လၢအါနၣ်ရၠာစးံၣ်န့ၣ်လီၤႉ ၀ံအ့ၤလံယၤဒုၣ်ဒွဲၣ် အ၀ဲသ့ၣ်‚ ‘ကိးပသူထီၣ်တက့ၢ်ႉႉႉ မ့ၢ် အဆိကမိၣ်တၢ်လီၤႉ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ်ဒီး‚…
ဒိကနၣ်တၢ်ကလုၢ်သီၣ်ထီၣ်လၢအလဲၤတလၢကွံာ်ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤတဖၣ်
ဆိကမိၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်မူလၢ အတအိၣ်ဒီးကွဲၤဒီနၢ်တဖၣ်‚ ၀ဲဖဲၣ်‚ ကၠံၣ်ဖံၣ်အဲး (စ) ဘလူထူး (တင်ငယ ွာ်ှယ Bူကနအသသအ့) ပီးလီတဖၣ် မ့တမ့ၢ် ဖၣ်ကွာ်လၢပဖီအီၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် မၤကိၢ်သွး တၢ်သ့တဖၣ်တက့ၢ်ႉ တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်မူအကျိၤကျဲ လၢ၀့ၢ်ဆံးဆံးဖိ လၢအမ့ၢ်ကရၠာစး့ဘဲးစ်‚ ဘၣ်ကၠံနယါမုၢ်နုာ်‚ လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါဒ် ‘‘၀့ၢ်လၢအဘရၣ်ဘှီၣ်ကတၢၢ်လၢ ကီၢ်အမဲရၠာစးကၤ’’ အသိးန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ‚ သူၣ်လီၤစ့ၢ်ကီးအသးလၢ ကရၠာစး့ဘဲးစ်တၢ်သူၣ်ထီၣ် ဖးဒိၣ်လၢ ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် ကွၢ်ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤ‚ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် မဲာ်ထံကလၤ၀ီၤ လၢတၢ်ကွၢ်တၢ်ဖျိဆူတၢ်လီၢ်ယံၤ ကွဲၤလ့လိၤအနီၣ်ခ@အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤႉ မဲာ်ထံကလၤ၀ီၤလၢ တၢ်ကွၢ်တၢ်ဖျိ ဆူတၢ်လီၢ်ယံၤ လိၣ်ဘၣ် ‘‘တၢ်ဘရၣ်တၢ်ဘှီၣ် ဒ်သိးကဒိကနၣ်တၢ်ဆူ ကွဲၤလ့လိၤအလၢအသီၣ် ဒ်န့ဆၢၣ်‚ လၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢ ဆၣ်တဖၣ် တၢ်ထံၣ်လၢ မဲာ်ချံတသ့‚ ဒီးဆၣ်က့ှူၢ်အဒိၣ်အပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤအိၣ်ဒီး အမဲာ်သၣ်လၢ အလဲၢ်န့ၢ်ဒံး ဖျၢၣ်ထူပျီတဘ့ၣ်ဒီးသူၣ်လီၤသးလၢ နှ့ှှၢၣ်နၢၣ် ကွဲၤလ့လိၤလီၢ်က၀ီၤ ဘရၣ်ဘှီၣ်အကံၢ်သးလၢ အအိၣ် ၁၃‚၀၀၀ လွံၢ်နၢၣ်ဃုမံးလာ်လၢ ကBတီဃာ် တၢ်နုာ်လီၤမၤတံာ်တာ်တၢ်လၢ လီသဟီၣ်လၢမဲာ်ထံကလၤ၀ီၤလၢ…