တၢ်အဘူးအလဲ
မဲာ်ကၢၣ်အ့ၣ်ကၠဲၣ်လိၣ်အစုအတၢ်မၤၣ်လီၤႉလၢတၢ်လၢအမၤသးဘၣ်ဒိသးအဒိၣ်ကတၢၢ်အါ မံၤအကျါတမံၤမ့ၢ်ၣ်လီၤႉ ဖဲ ၁၅၄၀နံၣ် အ၀ဲခဲၣ်တၢ်ဂီၤ တဘ့ၣ် လၢယ့ၣ့်ှှူးအမိၢ် ဖိးဃာ်ယ့ၣ့်ှှူးအစိၣ်အတၢ်ဂီၤ လၢအသကိးဘံးထိရၠာစးယၣ် ခိၣ်လိၣ်နၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဂီၤအံၤ ဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်၀ါၣ်လီၤႉ လၢ မိၢ်နီၢ်မၤရၠာစးံ အဂီၤအံၤ အလီၢ်ခံ‚ ထူၣ်စုညါလၢအဆၢထၢၣ်ဘျၢဘျၢလၢအအိၣ်ဒီးလံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်လၢ ဒဲထံၣ်အပၤရၠာစးဒံစူးလၢ အမ့ၢ်‚ ‘‘ဖဲအံၤ‚ အ၀ဲသ့ၣ် တဆိကမိၣ်ၣ်ဘၣ်ႉ မဲာ်ကၢၣ်အ့ၣ်ကၠဲၣ်လိၣ် အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ် လၢ တၢ်ကဘၣ်ဆိကမိၣ်ထီၣ်အါအါ‚ ဖဲပဆိကမိၣ်ထီၣ် ယ့ၣ့်ှှူးအတၢ်သံ‚ ပကဘၣ် ဆိကမိၣ် ထံထံဆးဆးလၢ တၢ်အဘူးအလဲၣ်လီၤႉ
တၢ်အဘူးအလဲလၢ အဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤလၢခရၠာစးံာ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအဟဲဖျါထီၣ် လၢ အ၀ဲအတၢ်ကိးသBတီ လၢအမ့ၢ် ‘‘တၢ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လံ’’ (ယိၤ ၁၉း၃၀) န့ၣ်လီၤႉ တၢ် ကတိၤလၢ အမ့ၢ် ‘တၢ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လံ‚ ၀ံၤလံ’ ဘၣ်တၢ်စူးကါအီၤလၢ ကျဲအကလုာ်ကလုာ် ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်လီၤစ့လၢ တၢ်ပရၤပိးလီတမံၤမံၤ ၀ံၤ‚ တၢ်ဖံးတၢ်မၤတမံၤမံၤ ဘၣ်တၢ်မၤ၀ံၤ‚ တၢ်လုၢ်တမံၤဘၣ်တၢ်မၤအီၤ၀ံၤၣ်လီၤႉ တၢ်တမံၤမံၤလၢ အဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်အံၤၣ်လီၤႉ…
သးလၢအဂံၢ်ဘါဆူၣ်တဖျၢၣ်
ဖဲအလံာ် Fနၠမ်ကူူပ ၠညိ တသညိနမ်ကူူပ ့ၠိန‚ လၢအကွဲးသကိးတၢ်ဒီး ာ့်ငူငစ ှၠညခနပ အပူၤန့ၣ် ီမႉ ာ်ၠကူ Bမၠညိ ထံၣ်န့ၢ်၀ဲလၢ‚ ‘‘ထိၣ်ကနဲဖိတဘ့ၣ်အသးန့ၣ် အတယၢၢ်အိၣ်ဒၣ် တအီၣ်စးအပူၤဖိလီၤႉ ဒီးအသးအံၤစံၣ်၀ဲတမံးနံးန့ၣ်အဘျီ ၈၀၀‚ ညၣ်လူၤခိၣ်လါအဲး တဘ့ၣ်န့ၣ် အတယၢၢ်အိၣ်တၣ်တ၀ာ်‚ ဒီးအသးအံၤစံၣ်၀ဲ တမံးနံးန့ၣ် ထဲ အဘျီ ၁၀ ဧိၤ ဒီးပနၢ်ဟူန့ၢ်အီၤသ့လၢတၢ်အယံၤ ၂ မံးလာ်န့ၣ်လီၤႉ ပမ့ၢ်လဲၤထိၣ်သBတီၤဒီးတၢ်ခံခါအံၤ တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤန့ၣ်‚ ပှၤကူပှၤကညီအသးန့ၣ် ဖျါလၢတမၤတၢ်ကဲၣ်ဆိးဘၣ်‚ ဘၣ်ဆၣ် မၤအတၢ်မၤဒၣ်၀ဲ‚ သးအံၤစံၣ်၀ဲတမံးနံးန့ၣ် ၆၅-၇၀ ဘျီ‚ တနံၤန့ၣ် ၁၀၀‚၀၀၀ ဘျီ‚ တအိၣ်ကတီၢ်အိၣ်ဘှံးနီတဘျီဘၣ်န့ၣ် လၢပကမူပသးအနံၣ် ၇၀ ဒီးအါန့ၢ်အန့ၣ်အဂီၢ်လီၤႉ
သးလၢအလီၤကမၢကမၣ်အံၤ‚ မၤတၢ် အိၣ်ဒီးအစိအကမီၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ ပတၢ်အိၣ်မူပူၤသတး‚ ကဲထီၣ် တၢ်ကတိၤအဒိတမံၤလၢပညါပူၤ အတၢ်အိၣ်မုာ်အိၣ်ပၢၤ လၢ တၢ်ကိးမံၤကိးကပၤလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ပသးခံမံၤလိာ်‚ ပသးအနီၢ်ကီၢ်ဂ့ၤ‚ သးဒ်ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါ ဒ်တၢ်ကတိၤဒိဂ့ၤ‚…
လီၤဂာ်ဒီးယ့ၣ့်ှှူး
ဒ်အမ့ၢ်ဖိၣ်သၣ်ခွါဖိတဂၤအသိး‚ ပှၤကူၣ်သ့လၢ ထူဂ့ၢ်ယွၤဂ့ၢ် ဘ့ှူး (စ) ၀ဲ (ရၠာစး) အသး သဘံၣ်ဘုၣ် ဘၣ်လၢ ၁ ပ့းတ့ှူး ၂း၂၁-၂၃ လၢအစံးဘၣ်ပှၤလၢ ပကဘၣ်လီၤဂာ် ဒ်ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးအသိးန့ၣ်လီၤႉ ၀ဲ (ရၠာစး) ကွဲးက့ၤတၢ်အဂ့ၢ်လၢ အသးစၢ်ကတီၢ် တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်လၢအသးပူၤ‚ လၢအလံာ်လၢ အမ့ၢ် ‘‘ပှၤကညီလၢအမ့ၢ်ယ့ၣ့်ှှူးခရၠာစးံာ်’’ န့ၣ်လီၤႉ ‘‘ယပာ်လီၤသး ကျၢၤမုဆှု လၢ တၢ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်လၢအတီအ့တၢ်ဘၣ်’’ႉ လီၤလီၤဆီဆီ ဖဲလံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အစံးတၢ်ကပိာ်ပှၤလၢ ‘အတမၤတၢ်ဒဲးဘး’ အခီၣ်လီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ အတနၢမုာ် အလၢအပှဲၤဆူအအိၣ် ယတထံၣ်ယဲလၢ ကစၢ်ယွၤ ကအဲၣ်ဒိးလၢ ပကဘၣ်မၤထွဲ တၢ်အံၤဆူၣ်ဆူၣ်န့ၣ်ဘၣ်လီၤႉ
ယနၢ်ပၢၢ်လၢဘၣ်မနုၤ ၀ဲ (ရၠာစး) တဂၤ ကီခဲလၢ ကပိာ်ထွဲလံာ်စီဆှံအတၢ်တၤတၢ် တမံၤအံၤန့ၣ်လီၤႉ ထါသး၀ံၣ်ကစၢ်ယွၤအခိရၠာစးၢာ် တဆၢပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ‘ဆူတၢ်ကလီၤဂာ်ဒီး ယ့ၣ့်ှှူးအံၤ ပမၤ၀ဲတသ့ဘၣ်လီၤႉ လၢပကစၢ်ဒၣ်ပ၀ဲ‚ ပကကဲထီၣ်ပှၤလၢအလီၤဂာ်ဒီး ယ့ၣ့်ှှူးတသ့၀ဲနီတဘျီဘၣ်’’ လီၤႉ…
တၢ်လီၢ်လၢအယိာ်ကတၢၢ်တဖၣ်
ဘံးထၢၣ်ဟူကိၣ် (၁၈၀၂-၁၈၈၅) မ့ၢ်ပှၤကွဲးထါဒီး လံာ်တၢ်တဲဖးထီတဂၤ‚ ဖဲတၢ်ရၠာစး့လိာ် မုာ်လိာ်ဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် တၢ်လဲလိာ်ဖးဒိၣ်လၢ အဒုးကဲထီၣ်တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်‚ လၢနံၣ် ကယၤ ၁၉‚ ကီၢ်ြဖၣ်စ့ၣ် အံၤ ကမ့ၢ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အတၢ်ကွဲးလၢ အပတီၢ်ထီ ‘‘လဲးစ် မံး (စ) ရၠာစး့ဘၢၣ် (စ) ’’ န့ၣ်လီၤႉ လၢခံ‚ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ် ပူၤကွံာ် အနံၣ်ကယၤအလီၢ်ခံ‚ ပှၤသံကျံတဂၤ ဟံးန့ၢ်အ၀ဲ အတၢ်တဲဖးထီအဖျၢၣ်ဒီး တၢ်အံၤကဲထီၣ် ပစၢၤသွဲၣ်အတၢ်ထုးထီၣ် တၢ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါကတၢၢ်တခါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ တမၤကမၢကမၣ် ပှၤကဲၣ်ဆိးဘၣ်ႉ ဒ်တဘျီ ဟူကိၣ် စံးတ့ၢ်၀ဲအသိး‚ ‘‘တၢ်သံကျံပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်တဲဖျါအီၤလၢထးခိၣ်တသ့ ဒီး လၢတၢ်အံၤ အဖီခိၣ်‚ တလိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ကဘၣ်အိၣ်ဘရၣ်အိၣ်ဘှီၣ်ဘၣ်လီၤ’’ႉ
ပှၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပ့တၢၤသရၠာစးၣ်တဖၣ် ကတူၢ်လိာ်တၢ်အံၤလီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်သး၀ံၣ်ဒီး တၢ်ထုကဖၣ်တဖၣ် မၤပှဲၤပှၤလၢတၢ်သးတီ လၢတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လၢသးသမူတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဟးဆှဲးတသ့ဘၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ထိးဘၣ် ပှၤလၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤ…
ထူၣ်စုုညါအတၢ်ကတိၤအကျိာ်
တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ်ထ့ (မ) ခဲလၢၢ် စံးလၢ ‘‘ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးသိးကသ့ၣ်ညါလၢ အမ့ၢ်မတၤအဂီၢ်‚ လိၣ်ဘၣ်လၢအဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲသ့ၣ်ကဘၣ်တၢ်မၤဖျါထီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ကတိၤဒိအိၣ်၀ဲတခါ လၢ ‘‘တၢ်ဟူး တၢ်ဂဲၤ ကတိၤတၢ်သီၣ်ဒိၣ်န့ၢ် တၢ်စံးတၢ်ကတိၤ’’န့ၣ်လီၤႉ မါ^၀ၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အ၀ၤ^အမါလၢ အ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး ဘၣ်တၢ်ခီဖျိ ဒိကနၣ်တၢ်ဆူ တၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ် စံး၀ဲတဲ၀ဲ ဒီးအဲၣ်ဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ မိၢ်ပၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပရၤအဖိတဖၣ် ခီဖျိအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကဟုကယာ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤနဲၣ်လိတၢ်လိာ် ခိၣ်လိာ်ကွဲတဖၣ်‚ ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်သးအိၣ်ဆူ ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် ခီဖျိတၢ်ဘျၢလီၤဟ့ၣ်လီၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဆူ အ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်န့ၣ်လီၤႉ ဒီးတၢ်အံၤလဲၤ အသးဆူညါဆူညါန့ၣ်လီၤႉ ဒ်န့ၣ်အသိး‚ တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢ အလီၤဆီတကလုာ်‚ ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် ပှၤဂုၤပှၤဂၤ‚ လၢတၢ်လၢအမၤဘၣ်ဒိဆါတၢ်တဖၣ်‚ လၢတၢ်ဘၣ်ထွဲ တၢ်လၢ တၢ်ကစီၣ်အအၢတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ကစီၣ်လၢအသူၣ်လီၤသးလၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤကိးမံၤ‚ လၢစးက၀ၣ်‚ တၢ်အိၣ်၀ဲတမံၤ လၢအကါဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲပမ့ၢ်သးအိၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ပသး လၢပမ့ၢ်မတၤလၢ ယွၤအတၢ်ထံၣ်န့ၣ် အလီၢ်တအိၣ်လၢပကွၢ်တၢ်အဂုၤအဂၤ‚ အါန့ၢ်ဒံး ယွၤအတၢ်မၤလၢ ထူၣ်စုညါအလိၤန့ၣ်ဘၣ်ႉ…
ပိးလီတဖၣ်လၢတၢ်ဃူတၢ်ဖိး
ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးတၢတဘျီပိၢ်ဖးထီၣ်လၢ ၁၉၁၄ နံၣ်‚ အဲကလံး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်နၢ်လၢ ပှၤပးကဲအီၤအါတဂၤ လၢအမ့ၢ်‚ စၢၣ်အဲးဒ၀ဲးကရၠာစး့ ရၠာစးၤလီၤတၢ်ကစီၣ်လၢ‚ ‘မ့ၣ်အူဒၢတဖၣ် ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ယူရၠာစးပၤဒီတဘ့ၣ် ပတထံၣ်ဘၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒွဲၣ်ထီၣ်ကဒီးလၢ ပသးသမူ အကတီၢ်အံၤန့ၣ်ဘၣ်’ႉ ကရၠာစး့အတၢ်ကတိၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအဘၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ လၢခံကတၢၢ် ဖဲ ‘တၢ်ဒုးလၢအဒုးကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဒုးခဲလၢာ်ကတၢၢ်ကွံာ်န့ၣ် ပှၤအကကွဲၢ် ၂၀ ဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ် (ပှၤအကကွဲၢ် ၁၀ လၢအမ့ၢ် ပှၤကမျၢၢ်) ဒီးပှၤ ၂၁ ကကွဲၢ် န့ၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤန့ၣ်လီၤႉ
ဖဲတၢ်ဒ်သိးအံၤ မ့ၢ်တဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပှဲၤသိးဒီးတၢ်ဒုးတၢတဘျီ ဘၣ်ဆၣ်‚ တၢ်အံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်သးလၢ ပနီၢ်တဂၤအတၢ်အိၣ်မူအပူၤသ့၀ဲစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႉ လၢပဟံၣ်ပဃီလၢ ပတၢ်မၤ အလီၢ်‚ လၢပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မ့တမ့ၢ် လၢပခိၣ်ပဃၢၤ‚ ဘၣ်တၢ်ဘိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်‚ လၢအဘၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢ ကဟဲကဲထီၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤအကျါတမံၤလၢ ကစၢ်ယွၤကိးပှၤလၢ ပကကဲထီၣ်ပှၤလၢအမၤဃူမၤဖိးတၢ်လၢ အလီၤဆီ လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚…
တၢ်ဒုးလိာ်ယၤလိာ်သးဒီးသးသမူအပယိၤတဖၣ်
မ့ၢ်နဒုးလိာ်ယၤလိာ်နသးဒီးပယိၤ တဘျီဘျီဧါႉ နတၢ်စံးဆၢ မ့မ့ၢ် ‘နီတဘျီ’ န့ၣ် ပှၤကွဲးလံာ် ယူၢ်ကၠ့ဖံထၢၣ်စၢၣ် အတၢ်ဘၣ်သးတလီၤပလိာ်ဒီးနၤဘၣ်ႉ လၢလံာ်တဘ့ၣ်လၢ အ၀ဲ ကွဲးတ့ၢ်လၢ ‘‘တၢ်စူၢ်တၢ်အကတီၢ်ဖးယံာ်လၢတၢ်နဲၣ်ကျဲတမံၤဃီအပူၤ’’ န့ၣ် အ၀ဲ ကွဲးဖျါ ထီၣ်လၢ ‘‘ပယိၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်က့ၢ်ဂီၤတဖၣ်လၢ ပတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး‚ တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုး အတၢ်သူၣ်ထီၣ်သးကိးမံၤလၢ အမၤဆါပှၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤထူစံာ်ဖိတဂၤ‚ ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်လၢ ပယိၤလၢအလီၤကဟုကညီၢ်တဘိအံၤ‚ မ့ၢ်တၢ်လၢ အဒိၣ်န့ၢ် ပှၤလၢအသBတီၤတၢ်တဂၤ န့ၣ်လီၤ’’ႉ ဖံထၢၣ်စၢၣ် အဲၣ်ဒိးနဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်မနုၤန့ၣ်လဲၣ်ႉ သးသမူအံၤ ပှဲၤ၀ဲဒီးပယိၤတဖၣ်‚ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အမၤပျံၤမၤဖုးသးသမူ ခီဖျိတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ခ@‚ သတူၢ်ကလာ် တၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၤမၢ်ကွံာ်‚ တၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်လၢ တၢ်ဆီဟံၣ် ဆီဃီ‚ ဖိလၢအလူၤဖဲအသးမၤဖဲအသးန့ၣ်လီၤႉ ‘‘ပယိၤတဖၣ်’’ အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ အတကီၢ်ဒိၣ်သွါလၢ အလီၤပျံၤႉ ဒီးပ၀ဲတခီ ပဂံၢ်ပဘါတလၢ ဒ်သိးကဒုးဆၢက့ၤတၢ်အံၤထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်ဘၣ်ႉ
ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဖၣ်အပူၤ‚ ပအိၣ်ဒီး ပှၤစဲၣ်နီၤတဂၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲတမ့ၢ် ပှၤစဲၣ်နီၤလၢ အဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လၢတၢ်တဲမုာ်နၤတယုၢ်ဘၣ်ႉ မ့မ့ၢ်…
တၢ်ဆၢဂ့ၤဖဲတၢ်ဟးဖးလိာ်သး ဒီးတၢ်ကတိၤတူၢ်လိာ်မုာ်တၢ်
ဖဲယဒီပုၢ်၀ဲၢ်ခွါ ဒ့ဘ့း သံသတူၢ်ကလာ်လၢ သးအတၢ်ဆါအကတီၢ်န့ၣ် ယတၢ်ထံၣ်လၢ သးသမူအဖီခိၣ်ဆီတလဲအသးခ@သဒံးန့ၣ်လီၤႉ ဒ့းပ် မ့ၢ် ပှၤနွံဂၤအကျါလွံၢ်ဂၤတဂၤ ဘၣ်ဆၣ်‚ အ၀ဲမ့ၢ် ပှၤအဆိကတၢၢ်လၢ အလဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢပကျါ ဒီးန့ဆၢၣ်လၢ တၢ်တမုၢ်လၢ်လၢ တၢ်သံသဒၣ်ကွံာ်တၢ်အံၤ ဟ့ၣ်ထီၣ်ယၤ တၢ်ဆိကမိၣ်အါမးလၢ ယသးပူၤလီၤႉ တၢ်အံၤဖျါမၤသးဒ်သးအနံၣ်အလါ စးထီၣ်လူၤဖီၣ်န့ၢ် ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအခါဆူညါ ဆူတၢ်ကပာ်ပနီၣ်အါထီၣ်တၢ်လၢတၢ်လီၤမၢ် မ့ၢ်တၢ်လၢအအါန့ၢ်ဒံး တၢ်ဒိးန့ၢ် တၢ် န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအပာ်ပနီၣ်ထဲသိးလၢ တၢ်ဆၢဂ့ၤဖဲ တၢ်ဟးဖးလိာ်သး န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ထဲသိးဒီးဒ်တၢ်ကတိၤတူၢ်လိာ်မုာ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်အံၤ မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်အိၣ်မူ လဲၤတရၠာစးံးသး ဒီး တၢ်တအိၣ်နီတမံၤလၢ ပကဘၣ် ကမၢကမၣ်န့ၣ်ဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ တၢ်သ့ၣ်ညါနီၣ်တၢ်အံၤန့ၣ် ဒုးကပီၤထီၣ်ပသးဒီး ပတၢ်သ့ၣ်ညါန့ၣ်လီၤႉ ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးန့ၣ် ပတၢ်အိၣ်မူအံၤ ဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ် လၢ အကဆှီဒီးတၢ်အသီလၢအကါဒိၣ် ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တဖၣ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲန့ၣ်လီၤႉ ဒီးတၢ်အံၤ ပာ်လီၤတၢ်အလုၢ်အပရၤအသီဖးဒိၣ်တမံၤလၢ အမ့ၢ်၀ဲတီ၀ဲ‚ ဒ်သိး ပကပာ်ဖှိၣ်လိာ်ဘၣ်က့ၤသး‚ ဖဲတၢ်ကစံးတၢ်ဆၢဂ့ၤ ဖဲတၢ်ဟးဖးလိာ်သး…
အ၀ဲအတၢ်သံန့ၣ် ဟဲစိာ်တၢ်မူ
ဖဲအမၤတၢ်လၢပှၤပိာ်ခွါအဃိာ်လၢ အဲြဖံၤကၤကလံၤထံး‚ ဃိာ်လၢအနးကတၢၢ်အခါန့ၣ်‚ ကၠိၣ်အဲနၣ်ဖလဲဒၢၣ်သီမၢးစ် အုၣ်အသးလၢ ကစၢ်ခရၠာစးံာ်အစိကမီၤလၢ ကဆီတလဲ သူၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၢ ဖံးလံးယါစံၣ် အလံာ် ရၠညငျ့ငညါ ွမၠခန အပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အ၀ဲအတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ်လီၤႉ ‘‘ကၠိၣ်အဲနၣ်စးထီၣ် လဲၤအိၣ်သကိးပှၤဃိာ်ဖိတဖၣ်ကိးနံၤ‚ လဲၤစိာ်န့ၢ် တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ယိယိဖိလၢ အမ့ၢ်တၢ်ပျၢ်တၢ်ကမၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်လိာ် ဖိးဒ့လိာ်က့ၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲဒိးန့ၢ်ပှၤဃိာ်ဖိတဖၣ် အတၢ်နာ်န့ၢ်အီၤဒီး အ၀ဲသ့ၣ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်မၤနၢၤမၤပ့ၤလၢ အ၀ဲသ့ၣ်လၢဖိသၣ်ကတီၢ်ဒီး တဲဖျါထီၣ်ဘၣ်က့ၤ အ၀ဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ကဆၢတဲာ်တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤႉ တချုးနံၣ်လၢအ၀ဲစးထီၣ် တၢ်လဲၤအိၣ်သကိးဃိာ်အံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါလၢ တၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးအိၣ်၀ဲ ၂၇၉ ခါ လၢ ပှၤဃိာ်ဖိကဒဲကဒဲဒီး ပှၤခိးတၢ်ဖိတဖၣ်လီၤႉ ဖဲအ၀ဲလဲၤအိၣ်သကိး၀ံၤ ဒီး ခံတနံၣ်‚ တၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိးအံၤ အိၣ်ထီၣ်ထဲဒၣ် ၂ ဘျီဧိၤန့ၣ်လီၤ’’
ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူးကွဲးဖျါထီၣ်လၢ‚ ‘‘ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်အိၣ်လၢခရၠာစးံာ်အပူၤဒီးမ့ၢ်အမ့ၢ် တၢ်တ့အသီလီၤႉ တၢ်လီၢ်လံၤတဖၣ် လဲၤပူၤကွံာ်၀ဲ‚ ကွၢ်ကွၢ် တၢ်ခဲလၢာ်ကဲလၢအသီလံ’’ (၂ ကရၠာစးံၣ် ၅း၁၇) ႉ…
တၢ်ကယၢကယဲအလွဲၢ်အကလုာ်ကလုာ်တမံၤ
လၢနံၣ်လၢအဆံတဖၣ်အဆံ‚ ၀့ၢ်လိဒိၣ်မ့ၢ်၀့ၢ်တ၀့ၢ်လၢ အဖှိၣ်ထီၣ်သး ဒီးကလုာ်တဖၣ် လၢ အဟဲလၢထံကီၢ်အါဘ့ၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ၁၉၃၃ နံၣ်‚ ပှၤကွဲးလံာ်တၢ်ကစီၣ် ကလ့ရၠာစးီဘၢး ကွဲးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ ကီၢ်အဲကလံး အ၀့ၢ်ခိၣ်ဖးဒိၣ်‚ ဒ် ‘‘တၢ်ကယၢကယဲ‚ ပှၤကညီအကလုာ်ကလုာ်ဒီး တၢ်ကတိၤအကျိာ်လီၤဆီတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ် လၢ ၀့ၢ်လိဒိၣ်အပူၤ’ န့ၣ်လီၤႉ တၢ် ‘ကယၢကယဲအလွဲၢ် အကလုာ်ကလုာ်အံၤ‚ မ့ၢ်ဒံး တၢ်အုၣ်သးလၢ တနံၤအံၤဒၣ်လဲာ်အပူၤ လၢဘၣ်တၢ်ကျဲၣ်ကျီတၢ်ဒီး တၢ်နၢတၢ်နွါ‚ တၢ်ကလုၢ်အသီၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢကမျၢၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်တဖျၢၣ်အသိးန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဃံ တၢ်လၤလၢ တၢ်အိၣ်သးလၢ အလီၤဆီအံၤ မ့ၢ်တၢ်ပတီၢ်တတီၤလၢ တၢ်သးလီၤ ကတုၤအတၢ်မိၤန့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢ ၀့ၢ်ဖးဒိၣ်အကျါတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒီးဒ်၀့ၢ်တဖျၢၣ်ဂ့ၤတဖျၢၣ်ဂ့ၤလၢ အအိၣ်ပှဲၤဒီး ပှၤကူပှၤကညီၤအသိး‚ ၀့ၢ်လိဒိၣ် စ့ၢ်ကီး တမ့ၢ်၀့ၢ်လၢ အတအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီန့ၣ်ဘၣ်ႉ တၢ်ဆီတလဲဟဲစိာ် တၢ်တၤတၢ် သ့ၣ်တဖၣ်အါမးလီၤႉ တၢ်ဆဲးတၢ်လၤတဖၣ် တဘျီဘျီ ကဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်န့ၣ်လီၤႉ ဒီးတၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤလၢ ၀့ၢ်လၢအဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ပှၤကညီအစုလၢ…