ကစၢ်ယွၤ ကဟံးဃာ်ပၢၤဃာ် အတၢ်အၢၣ်လီၤ

လၢကီၢ်အမဲရကၤဒီတကီၢ်အပူၤ, ၦၤကဲဒိၣ်ကဲၦၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် ၦၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ်အသးသဟီၣ်အဂီၢ်, အၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲ ၦၤကၠိဖိတဖၣ်လၢ ဖဲအထီၣ်ကၠိ တဆံသၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤ, လၢအအိၣ်ဆိးတၢ်အလီၢ်အကျဲဒၣ်ဝဲန့ၣ်, မ့ၢ်ဖျိထီၣ်တၢ်ဒိးစဲးလၢအပတီၢ်ဂ့ၤဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ၦၤမၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ် ကဟ့ၣ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲ တၢ်မၤလိလီၢ်ကဝီၤကမျၢၢ် ခီလ့ၣ်ကၠိ (မ) ဖၠၣ်စိမိၤ ဆူမဲာ်ညါ လွံၢ်နံၣ်အဂီၢ်, လၢအကီၢ်စဲၣ်ဒၣ်ဝဲ အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါတဖၣ်ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် လၢဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တနီၤနီၤန့ၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤခွဲးယာ်အဂ့ၤအဝါအံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ဝဲ ၦၤမၤလိတၢ်ဖိတဖၣ် ပှၤကဲဒိၣ်အဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်တဖၣ်အဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဖဲအဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူတၢ်ကစီၣ်တကီၢ်ခါန့ၣ် စးထီၣ် မၤလိန့ၢ်တၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကၠိသရၣ်တဂၤ စံးဝဲဒၣ်လၢ “တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤအံၤ ဆီတလဲကွံာ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလ့ၤတက့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤဖိသၣ်တဖၣ်လၢ အထီၣ်တီၤဘျီကၠိတဖၣ် ဒၣ်လဲာ်, စံးဝဲလၢ ကလဲၤထီၣ် ခီလ့ၣ်ကၠိန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤအသးနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ လၢအအိၣ်ခိးပာ်လၢအမဲာ်ညါတမံၤအံၤ, မၤဆူၣ်ထီၣ်အါထီၣ် ပှၤကၠိဖိတဖၣ် သးအတၢ်ဆၢမိၣ်န့ၢ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်မုၢ်လၢ်လၢခါဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်သိးတၢ်ကမၤစၢၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် လၢသီၦၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂီၢ်, ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤယိၤဟၣ် စံးကတိၤပာ်ဖျါဝဲ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကမၤအသးလၢခါဆူညါအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး အၢၣ်လီၤတ့ၢ်ဝဲလၢ ကဟဲက့ၤကဒါက့ၤဝဲဒၣ်, ဒီးဟဲက့ၤဝဲန့ၣ်ဒီး,…

ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး မၤပူၤမၤဖျဲးၦၤ

လၢဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ် ကလံၤစိးအထိးနါ (South Pole), အမၢ(န)စၢၣ်-စကီး (Amundsen-Scott) တၢ်ဖံးတၢ်မၤအလီၢ်န့ၣ် ၦၤမၤတၢ်ဖိခံဂၤ လိၣ်ဘၣ်ဝဲ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူအတၢ်ကူစါယါဘျါ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤ တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် သးဖျၢၣ်အတၢ်ဆါ, ဒီးအတဂၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒၣ် ကဖုအတၢ်ဆါလၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်, တုၤလၢအသးသမူလီၤမၢ်ကွံာ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကက့ၤကိး ကူစါယါဘျါအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, ကျိၤကျဲအိၣ်ဒၣ်ထဲတဘိ, ဒီးမ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကဆှၢလီၤ ၦၤမၤစၢၤမၤပူၤဖျဲးတၢ်ဖိတဖုန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်အိၣ်အသးအကီအခဲ နးနးကျံးကျံး, တကးဒ်ဘၣ်န့ၣ် တၢ်ခံးသူ, ဒီးတၢ်ဂိၢ်ခါအဆၢကတီၢ်, ဖဲလါဖ့းဘြူၤအါရံၤတုၤလၢလါအီးကထိဘၢၣ်န့ၣ် တၢ်ခုၣ်တုၤဒၣ်လဲာ် မဲနၢး နွံဆံယဲၢ် ဒံၣ်ကရံၣ် စဲ(လ)စံယၢး (-75°C) (မ့) မဲနၢး တကယၤသၢဒံၣ်ကရံၣ် ဖၣ်ရ့ၣ်ဟဲး (-103°F) အဃိ, ပှၤနီၣ်ကဘီယူၤတဖၣ် တညီနုၢ်ဟ့ၣ်လီၤအသးသမူ, ဒီးလဲၤနီၣ်ယူၤဝဲဒၣ်ဆူတၢ်လီၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ၦၤနီၣ်ကဘီယူၤတဖၣ် ပာ်လီၤအသးလၢကလဲၤမၤစၢၤမၤပူၤဖျဲး ၦၤမၤတၢ်ဖိခံဂၤ, ဒီးလၢခံသီအတီၢ်ပူၤ, ဘၣ်လဲၤနီၣ်ကဘီယူၤကီကီခဲခဲဒၣ်လဲာ်န့ၣ် လဲၤမၤစၢၤတ့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤစၢၤမၤပူၤဖျဲးတၢ် အဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးပကမၤပိာ်ထွဲအီၤအဂီၢ်, ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပသးန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤပူၤဖျဲးပှၤ အဂ့ၢ်အကျိၤအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်…

တၢ်ကတဲာ်ကတီၤဒၢးလၢၦၤဂၤတဖၣ်အဂီၢ်

တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်, လၢပဟံၣ်အဒူၣ်လိၤန့ၣ် ယဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် အိၣ်ဒီးလုၢ်လၢ်တမံၤ, လၢပဒုးအိၣ်ထီၣ် လံာ်နံၣ်လံာ်လါဘၣ်ဆၣ်, လၢခံတၢ်ဆၢကတီၢ်ယံာ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်ဒီး, တၢ်လီၢ်အိၣ်ပှဲၤကတံာ်ဝဲဒၣ်, မ့ၢ်လၢတလါဘၣ်တလါအဂီၢ်, ပကယၢကယဲဘျးထီၣ် နံၣ်လၢအပူၤကွံာ် တၢ်ဂီၤတဖၣ်လၢပဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ, ဒီးကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါ မုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢအကါဒိၣ် တဖၣ် လၢဟံၣ်အဒူၣ်လိၤန့ၣ်လီၤ. ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ တူၢ်လိာ်မုာ်ဘၣ် ပှၤအသီတဖၣ်, လၢအမ့ၢ် ဝၤ (မ့) မါ, ဒီးဖိဒံဖိသၣ်အသီတဖၣ်အဃိ, ဒ်သိးဟံၣ်ဖိဃီဖိကိးဂၤဒဲး ကဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါအီၤအဂီၢ်, ပဘၣ်မၤလီၤတံၢ် ဆွံနုာ်အါထီၣ်တၢ်ဂီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲကနံၣ်အံၤ, ပအိၣ်ဒီးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ ခံကရူၢ်, လၢအမ့ၢ် နံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤလၢအဒံးသိးလိာ်အသးတကရူၢ်, ဒီးမုၢ်နံၤသဘျ့တဖၣ်, တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီသး မုၢ်နံၤလီၤဆီတဖၣ်တကရူၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အိၣ်အသး တမံၤအံၤ တမၤစှၤလီၤဝဲ လံာ်နံၣ်လံာ်လါအလုၢ်အၦ့ၤဘၣ်. အလီၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိအသီ လၢအဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ၦ့ၤဒိၣ်လၢယဂီၢ်အဃိန့ၣ်လီၤ.

လၢယွၤအဘီအမုၢ်န့ၣ်, တၢ်တူၢ်လိာ်မုာ် ၦၤဟဲနုာ်လီၤအသီတဖၣ်, ထီဘိန့ၣ် မ့ၢ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် “ၦၤလၢအအိၣ်သယုၢ်တဂၤဧိၤန့ၣ် ယွၤပာ်ဝဲလၢဟံၣ်ပူၤ” (စံး ၆၈:၆) န့ၣ်လီၤ. ဒ်ကစၢ်ယွၤမ့ၢ် “ၦၤဖိၣ်ဃဲအပၢ်,…

ကစၢ်ယွၤ အသူးသ့ၣ်ကံၢ်စီ

ဖဲနနၢ်ဟူတၢ်ကတိၤ "အသူးသ့ၣ်ကံၢ်စီ" န့ၣ်ဒီး, တၢ်ဆိကမိၣ် ဟဲနုာ်လီၤလၢနသးပူၤ အဆိကတၢၢ်တမံၤန့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. နတၢ်ဆိကမိၣ် ကဆှၢနၤသ့ၣ်သ့ၣ်ဆူ တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်ဟံၣ်ဃီ, ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, “တၢ်အသူးသ့ၣ်က့ၢ်စီ (မ့) လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလီၤဆီ ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤတဂၤဂၤ (မ့) ပိးလီတမံၤမံၤ” စ့ၢ်ကီးန့ၣ် ကဟဲနုာ်လီၤလၢနသးအတၢ်ဆိကမိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်တၢ်အဒိ, သ့ၣ်တကလုာ်ဒီးတကလုာ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးအသူးသ့ၣ်ကံၢ်စီစူၢ်စူၢ်န့ၣ်လီၤ. သ့ၣ်အညါ ကမ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ်, မ့ၢ်သံးလီၤအသးကန့ၢ်ဆံးအါလဲၣ်, မ့ၢ်အတူၢ်ခီၣ်ထံကန့ၢ်ဆံးအါလဲၣ်. ပမ့ၢ်စံးလၢကျဲအဂၤတဘိန့ၣ်, သ့ၣ်တကလုာ်အသူးသ့ၣ်ကံၢ်စီန့ၣ် မ့ၢ်နနာ်န့ၢ်အီၤကသ့ဝဲဒၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

ယၤဒီးယမၤ ပလဲၤဘါသကိးတၢ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ပာ်ဖှိၣ်ဃ့ထုကဖၣ်သကိးတၢ်, တၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ, တၢ်ချံးလီၤခီၣ်, ဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်ဘူၣ်စီဆှံ ဒ်မိၢ်ပၢ်ဖံဖုအစိၤအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘါကိးနွံဒဲးန့ၣ် တၢ်ထုကဖၣ်အါထံၣ်အကျါ, ပဃ့ထုကဖၣ်တၢ်တထံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ "ယွၤဧၢ, နမ့ၢ်ကစၢ်တဂၤဃီလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤ အသူးသ့ၣ်ကံၢ်စီထီဘိတဂၤ" န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်ဟံၣ်ဃီ, ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဘၣ်. မ့မ့ၢ် တၢ်အသူးသ့ၣ်ကံၢ်စီ (မ့) လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးလီၤဆီ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤ- ယွၤအတၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်လၢထီဘိအဂီၢ်, ဒီးတမ့ၢ်ဝဲဒၣ်ထဲတဘျီဧိၤအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

နဃ့မယၤ အဆၢဒိၣ်…

ကစၢ်ယွၤ ကတဲာ်ကတီၤမၤလၢပှဲၤန့ၢ်တၢ်

ယတံၤသကိးမုၣ် စဲလံၣ်, လၢယအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဂၤ အသးအိၣ်မၤဝဲ အတံၤသကိးတဂၤ အနံၤအိၣ်ဖျဲၣ် မူးသးဖှံအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စဲလံၣ် သ့ၣ်ညါထွဲဝဲ အတံၤသကိးအံၤ ဘၣ်လဲၤခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲအကတီၢ်အဃိ, အဲၣ်ဒိးဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ် အတံၤသကိးအသးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢ စဲလံၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတအိၣ်အဃိ, ဒ်သိးကပှ့ၤန့ၢ် တၢ်အီၣ်လၢမူးသးဖှံအဂီၢ်န့ၣ် ကျိာ်စ့တၢ်ဟဲနုာ်လီၤဆီတအိၣ်ဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, လၢအထံခုၣ်တလါအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢတလါကျိး ဆၢထၢၣ်တဖၣ်အပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လူၤကွၢ်ဃုဝဲ တၢ်လၢမၤန့ၢ်ဝဲကသ့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ဟံးန့ၢ် တၢ်လၢအပူၤကွံာ် ပှ့ၤတ့ၢ်ဝဲတဖၣ်, ဒီးတၢ်အီၣ်အိၣ်လၢ အဟံၣ်ပူၤတဖၣ်, ဒီးကတဲာ်ကတီၤရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ စဲလံၣ် တဲဘၣ်ယၤ တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အီၣ်အမံၤစရီအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ယဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် ဝံအ့ၤလံယၤဒီးမုၣ်ကမဲ လၢစၤရဖၤသး (၁ စီၤ ၁၇:၇-၁၆) တဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၣ်ကမဲတဂၤအံၤ အတၢ်တအိၣ်အါအါဘၣ်. အဝဲဒုးသ့ၣ်ညါ ဝံလၢ ကကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် တၢ်အီၣ်လၢခံကတၢၢ်, လၢအနီၢ်ကစၢ်, ဒီးအဖိခွါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်အီၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ကသံဝဲဒၣ် (:၁၂) န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်အီၣ် အကတၢၢ်တဘျီအဂီၢ်,…

သ့ၣ်ညါနီၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး

ဖဲ ခါလီးတၣ် (Carlotta) အသးစၢ်ဒံးအကတီၢ်, ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အမိၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဆီ လၢအမ့ၢ်သ့ၣ်ညါနီၣ်ပှၤဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ခါလီးတၣ် အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလီၤဆီတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ဒီး "ပရိၣ်ဆိၣ်ပဲး(က)နိရှါ" (prosopagnosia) လၢတၢ်တမၤအသးညီညီဒီးပှၤကညီအကျါအဃိ, တသ့ၣ်ညါနီၣ် (မ့) တသ့ၣ်နီၣ် ပှၤအမဲာ်သၣ်အက့ၢ်အဂီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝံၤ တယံာ်ဘၣ်, ပှၤခံဂၤ အိၣ်ဟဲက့ၤလၢဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်န့ၣ်ဒီး, ဖျါလၢတၢ်မၤအသးတမံၤ, ဖဲအဝဲသ့ၣ် ထံၣ်လိာ်အသးဒီးပှၤလၢအကြၢးသ့ၣ်ညါဝဲတဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤခံဂၤ စံးကတိၤလိာ်သး အပူၤကွံာ်တၢ်မၤအသး တယံာ်ဒံးဘၣ်အဂ့ၢ် (လူၤ ၂၄:၁၄) ဘၣ်ဆၣ်, ဖျါလၢ ပှၤသၢဂၤတဂၤအံၤ တသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါအီၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ဖုၣ်ကိာ်ဝံၤ, ဖဲပှၤလၢအဝဲသ့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်တဂၤ (ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး) “ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ကွဲးအသးခဲလၢာ်ဘၣ်ဃးဒီး အကစၢ်ဒၣ်ဝဲ” (:၂၇) အဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, အဝဲသ့ၣ်ကမၢကမၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဆၢဖိ ၃၀ အပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး စိၢ်ဘျဲးဝဲကိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်, တၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. အကတီၢ်ဖဲန့ၣ် အဆၢဖိ ၃၁ စံးဘၣ်ပှၤလၢ…