နီၢ်ပၤမုၣ် ဘ့းထိရံၤယၢအစိၤ (Victorian) ကီၢ်အဲကလံးန့ၣ် စဲးဖီကဟၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢအခံးန့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, သံဝဲအါမး, ဒီးဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကၠီး ခဲးဘၢၣ်ရံၣ် (George Cadbury) အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်လၢအမ့ၢ်, “ပှၤမၤတၢ်ဖိ အဟံၣ်အဃီန့ၣ် မ့မ့ၢ်ဒၣ် တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢ အဖီၣ်အယာ်န့ၣ်ဒီး, ကမၤဂ့ၤထီၣ်, မၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအပတီၢ်ဒ်လဲၣ်” န့ၣ်လီၤ. အခၠီးကလဲး (Chocolate) ပနံၣ်တၢ်ကၤအတၢ်မၤန့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်လဲၢ်ထီၣ်အဃိ, တ့ထီၣ်ဝဲ စဲးဖီကဟၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်အသီလၢ အကဲဘျုး ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အစၢမ့ၢ်ဝဲ တၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် သဝီ ဘိဘ့လ် (Bournville), လၢအအိၣ်ဒီး ဟံၣ်အါန့ၢ် အဖျဲၣ်သၢကယၤ, ဃုာ်ဒီးတၢ်လိာ်ကွဲလီၢ်ဖးလဲၢ်, ဖိသၣ်တၢ်လိာ်ကွဲလီၢ်, ကၠိတဖၣ်, ဒီးတၢ်ဘါသရိာ်, လၢ ခဲးဘၢၣ်ရံၣ် အပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်, ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ခဲးဘၢၣ်ရံၣ် စူၢ်နာ် ကစၢ်ခရံာ်အဃိ, အပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဝဲတၢ်ဒိးလဲလၢအဂ့ၤ, ဒီးလၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဂီၢ် ဒိးန့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲ တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲန့ၣ်လီၤ.

မး ၆:၁၀ အပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး သိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ထုကဖၣ် “ဒ်လၢ မူခိၣ်အသိးန့ၣ် မ်တၢ်မၤအသးလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢစ့ၢ်ကီး ဖဲဒၣ်ယွၤအသး” အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထုကဖၣ်အံၤ ဒုးထံၣ်ပှၤလၢ, ခဲးဘၢၣ်ရံၣ် အတၢ်မၤ, ဒ် မး ၆:၁၁-၁၂ ပာ်ဖျါဝဲ အသိး, ပတၢ်မၤလီၢ်တဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်လၢကစၢ်ယွၤပၢဆှၢတၢ်အဖီလာ်, တၢ်လီၢ်လၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကိၣ်လၢတနံၤဘၣ်တနံၤဘၣ်အဂီၢ်, ဒီးတၢ်လီၢ်လၢပတၢ်ကမၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပျၢ်ကွံာ်အီၤ အလီၢ်အကျဲန့ၣ်ဒီး, တၢ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ကလီး ၃:၂၃ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤမၤတၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ် ကဘၣ်မၤတၢ်တမံၤလၢ်လၢ် “လၢသူၣ်ကံၢ်သးလဲ, ဒ်အမၤဝဲ ကစၢ်ယွၤအဂီၢ်အသိး” န့ၣ်လီၤ. ကလီး ၄:၁ ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်မၤကစၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဒ်သိးကဟ့ၣ်ဝဲ အပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် “တီတီလိၤလိၤ, ဒီးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. ပလီၢ်ပလၤတဖၣ်ကမ့ၢ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, ပဒိးန့ၢ် အဘူးအလဲ မ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်မၤမုာ်သးမၤကလီ မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပကမၤတၢ်ဂ့ၤ, တၢ်လၢအကဲဘျုးပှၤဂၤ, ပှၤလၢပမၤအတၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ် ကၠီး ခဲးဘၢၣ်ရံၣ် အသိး, ကစၢ်ယွၤ မ့ၢ်ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ လၢပခိၣ်ပဃၢၤ, ဒီးလၢပတၢ်ဖံးတၢ်မၤလီၢ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်လီၤဆီကမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် မ်ပကဆိကမိၣ်ကွၢ်ထံအီၤတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်လီၢ်လၢ ယွၤအိၣ်ဆိးဝဲန့ၣ်, ပှၤကညီတဖၣ် လဲၤထီၣ်လဲၤထီဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.