လၢအမဲရကၤကလံၤစိး ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်န့ၣ် တၢ်လီၢ်အိၣ်ဝဲတတီၤ ဒီးလၢသီန့ၣ် ပနၢ်တဖၣ်(buffalo) ဟးဝ့ၤဝီၤ အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးန့ၣ် ပှၤအ့ဒယၢၣ်ဖိတဖၣ် လၢအအိၣ်ဆိးဖဲ ဟီၣ်ကဝီၤ တၢ်ပၢၤခိၣ်တဖၣ် (Plains Indians) လူၤဖီၣ်တၢ်ဘိနၢၤ (ပနၢ်မံၤ)လၢ ဟီၣ်ကဝီၤအံၤ တုၤလၢ ပှၤသုးလီၢ်သုးကျဲတဖၣ် ဃုာ်ဒီး အဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဟဲနုာ်လီၤ အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤ ဒ်သိးကသူၣ်အီၣ်ဖျးအီၣ်တၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်ခံဘျီတဘျီအကတီၢ် တၢ်လီၢ်အံၤ ဘၣ်တၢ်သူအီၤလၢ တၢ်ထုးထီၣ် ဂာ်အကံၢ်အစီ, ဖဲပလဲကဘီသန့(Pearl Harbor) ဘၣ်တၢ်မၤဟးဝီၤဝံၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံတၢ်လီၢ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ သုးအစုကဝဲၤ တဘၣ်အိၣ်အလီၢ်ကဝီၤ လၢတၢ်ဒုးတၢ်ယာ်ခူၣ်အကတီၢ် (cold war) န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပှၤထံၣ်န့ၢ်ဘၣ် လံာ်ကြီကြၣ်ဝါခိၣ်, ဝါမဲာ်တဖၣ် အိၣ်ကဒုဝဲဒၣ်ဖဲန့ၣ်အဃိ, တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်ပဒိၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်“ကစၢၢ်ရီးကံၣ်စုကဝဲၤတၢး ထံကီၢ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအမံၤတဖၣ် အိၣ်ကဒုလီၢ်”(Rocky Mountain Arsenal National Wildlife Refuge), ဒီးတၢ်လီၢ်အလဲၢ်, ၁၅,၀၀၀ အ့ကၢၢ်, အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး ပရ့ရံၣ်တပံၢ်ပျီလါဟ့ ဖးဒိၣ် (prairie), ဟီၣ်ခိၣ်ထံစီၣ်အလီၢ်(wetland) ဒီးသ့ၣ်ပှၢ်ဝၣ်ပှၢ် တဖၣ် (woodland) ဒီး တုၤဃီၤဆူ ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ် ဒဲဘၢၣ်(Denver), ကီၢ်စဲၢ်ကိၣ်လိၣ်ရၤဒိၣ်အဃၢၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်အံၤ, ထံကီၢ်ပူၤ မ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲအဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ ပှၤပာ်သဘျ့ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအမံၤတဖၣ် အိၣ်ကဒုအလီၢ် တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မံၤလာ်ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအကလုၢ် သၢကယၤဘျဲၣ်, စးထီၣ်လၢ ယုၢ်ခ့သူခီၣ် (black-footed ferrets), ဒိကအိလၢတ်တၢ်ပူၤ (burrowing owls) တုၤလၢ လံာ်ကြီကြၣ်အဆူၣ်လ့ၤတဖၣ်(bald eagles) အတၢ်အိၣ်ကဒုအလီၢ် ဒီးဘၣ်တၢ်ဒီဒၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထံၣ်မှံ ဆိကမိၣ်ကွၢ်ပနၢ်မံၤတဖၣ် ဟးဝ့ၤဝီၤတၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.

စံး ၆၂:၈အပူၤ ၦၤကွဲးထါစံးထီၣ်ပတြၢၤစံးဘၣ်ၦၤ “ယွၤမ့ၢ်ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်လၢပဂီၢ်လီၤ” န့ၣ်လီၤ (စံး ၆၂:၈). ကစၢ်ယွၤမ့ၢ် ပတၢ်အိၣ်ကဒုလီၢ်အမ့ၢ်အတီ, ပတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ, အလီၢ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်အိၣ်ကဒုလီၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤအဃိ လံာ်မၤတၢ် ၁၇:၂၈ စံးဘၣ် ပှၤကစၢ်ယွၤမ့ၢ်တၢ်လၢ “ပမူ, ဒီးပဂဲၤ, ဒီးပအိၣ်လၢအပူၤလီၤ”န့ၣ်လီၤ. စံး ၆၂:၈ စံးဘၣ်ပှၤလၢ ယွၤမ့ၢ်ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်လၢ ပသန့ၤသးလၢအီၤသ့ “ကိးအကတီၢ်ဒဲး”န့ၣ်လီၤ. အန့ၣ်သတးဒီး ယွၤမ့ၢ်ပတၢ်အိၣ်တဒၢအလီၢ်လၢ ပကဟဲစိာ် ပတၢ်ထုကဖၣ်, ဒီးလူလီၤဂာ်လီၤပသးလၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ယွၤမ့ၢ်ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်လၢပဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်အခီၣ်ထံးလံၤလံၤ, ဒီးခဲကနံၣ်အံၤ, ဒီးခါဆူညါထီဘိန့ၣ် ယွၤမ့ၢ်ဝဲ ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.