ယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်တိာ်ကျဲၤအဂၤတဖၣ်
ပှၤတသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်အသးအနံၣ်အလါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. တဂၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤလၢ တၢ်ဘါယွၤသရိာ်အဃီသွါတဖၣ်အလိၤဒီး အတဂၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်ထဲလၢ ဘၣ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ဖံဝါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟဲၣ်လံနၣ်(Halina) ဒီးခရ့းစတံနၢ် (Krystyna) ခံဂၤန့ၣ် အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်ဖိလဲၣ်(Poland) ဖဲဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ် ခံဘျီတဘျီ အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအနံၣ် ၈၀ အတီၢ်ပူၤ တဂၤဒီး တဂၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တသ့ၣ်ညါလိာ်အသးဘၣ်. လၢခံ တၢ်မၤကွၢ် ဒံၢ်အဲ(န)အ့ၣ်(DNA)အစဲတဖၣ် ဖျါလၢ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ မ့ၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဖၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖှိၣ်ထံၣ်လိာ်က့ၤအသးလၢ တၢ်သးခုအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အစဲပာ်ဖျါစ့ၢ်ကီးလၢ အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤ လၢပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အဃိ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒုးနၢ်ပၢၢ် ပှၤလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်တၢ်စူးကွံာ်ညိကွံာ်အီၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ် ပာ်ပနီၣ်ဖိသၣ်မုၣ်ဖိတဖၣ်အံၤ လၢကဘၣ်သံဝဲ, မ့ၢ်ဒၣ်ထဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မ့ၢ်တၢ်အဃိ န့ၣ်လီၤ.
ဖဲပထံၣ်မှံ မိၢ်လၢအပျံၤတၢ်တဂၤအံၤ မ့ၢ်လၢဖိတဖၣ် သးသမူအတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲ အဃိဘၣ်လဲၤစူးကွံာ်ဖိတဖၣ်လၢ တၢ်လီၢ်တတီၤ, ဖဲလၢတၢ်ကမၤပူၤမၤဖျဲးအသးသမူအဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤမိၤရှ့အဂ့ၢ် ကဟဲနုာ်လီၤဆူ…
ကၠူၣ်ရၢၣ် နီၢ်ဂံၢ် -၈
ဖဲ ၁၉၅၇ နံၣ်န့ၣ် တၢ်ဂီၤမူလၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါ “ပှၤ ၁၂ ဂၤလၢ အသူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ”, ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ပာ်ဖျါဝဲ လၢတၢ်သးအုးအပူၤ “ပှၤသံတဂၤလံ, ပှၤတဂၤအသးသမူ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ်”န့ၣ်လီၤ. တၢ်အုၣ်အသး ထီဒါ ပှၤသးစၢ် လၢအဘၣ်တၢ်ဆိကမိၣ် တယာ်အီၤ လၢအမၤကမၣ်တၢ်တဂၤအဂီၢ်န့ၣ် ဖျါလၢ ဂၢၢ်ကျၢၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲ ကၠူၣ်ရံၣ်(Jury)တဖၣ် စံးကတိၤသကိး ဒီးစံၣ်ညီၣ်တဲာ်တၢ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ဆၢတဲာ် တဒ်သိးလိာ်အသး လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢကၠူၣ်ရံၣ် တဆံခံဂၤအကျါ, ပှၤကၠူၣ်ရၢၣ်နီၢ်ဂံၢ် ၈ (Joror-8) ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ “ပှၤသးစၢ်တဂၤအံၤ အတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, တၢ်ကတိၤဂ့ၢ်လိာ်တဖၣ် အိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ လၢပှၤကၠူၣ်ရံၣ်ဖိတဖၣ်အကျါန့ၣ်လီၤ. ဖဲကၠူၣ်ရၢၣ်နီၢ်ဂံၢ် ၈ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အုၣ်အသးတဖၣ် လၢတဘၣ် လိာ်ဖိးဒ့လိာ်သးအဃိ အဝဲဘၣ်တၢ်နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲအီၤန့ၣ်လီၤ. လၢခံတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး, သးအသဟီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝံၤ ကၠူၣ်ရံၣ်အဂၤတဖၣ် အတၢ်ကွၢ်မဲာ်တၢ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး အတတီတလိၤတဖၣ် ဟဲအိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်…
သးတၢ်ကီတၢ်ခဲ (နီၢ်သးအတၢ်ဂ့ၢ်ကီ)
“ဝဲၢ်ဖိ တ့ၣ်(မ)(Tim)ဧၢ, နထံၣ်ဘၣ်ဧါ” ယသကိး ပှၤဂၣ်နၣ်ဖိ(Ghanaian)တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤ ဆဲးကပီၤထီၣ် အမ့ၣ်အူထူၣ်ဆူ တၢ်ဂီၤစိးပျၤတခါ လၢအအိၣ်ဆၢထၢၣ် အသး လၢကပံာ်ဒဲတဖျၢၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲ စံးကသွံဝဲဒၣ်လၢ “တၢ်အံၤမ့ၢ် ဒူသဝီ အတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်န့ၣ်လီၤ”. မုၢ်ခံနံၤကိးဟါဒဲးန့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ် စဲၣ်(မ) လဲၤဆူ တၢ်လီၢ်အံၤ ဒ်သိးကဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤ လံာ်စီဆှံလၢ ဒူသဝီအယံၤတတီၢ်အံၤ န့ၣ်လီၤ.
လၢလံာ်ဝံယဃ့းစက့လးအပူၤ, ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ် ဟဲစိာ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါဆူ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဃ့း ၁၄:၃ အပူၤ ဖဲဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခိၣ်အနၢ် တဖၣ် ဟဲထံၣ် ဝံယဃ့းစက့လးအခါ, ကစၢ်ယွၤစံးဘၣ်အီၤ, “ပှၤကညီတဖၣ်အံၤ ပာ်လံ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်လၢအသးကံၢ်ပူၤ” န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ တမ့ၢ်ထဲ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ထီဒါအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်လၢအတ့အသးလၢသ့ၣ် ဒီးလၢၢ်ဧိၤဘၣ်. အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ဘါတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ် မ့ၢ်တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီခဲ ဘၣ်ဃးဒီးနီၢ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပဝဲကိးဂၤပဘၣ်ဂဲၤပျုၢ်ဂဲၤဆှး လၢတၢ်အံၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
လံာ်စီဆှံသရၣ် အလ့းစ်တၣ် ဘဲး(ဂ) (Alistair Begg) ပာ်ဖျါ…
တၢ်ဂဲၤဒိအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်ပူၤအဂီၢ်
ဘးခၢၣ်(Barker)ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တၢ်ဂီၤမူန့ၣ် လၢပှဲၤဂ့ၤဝဲလီၤ. ပှၤကွၢ်သိလၢကူသိးဃာ် ဆ့ကၤဖးထီ(ဖိခွါဆံးတဖၣ်) ပာ်ဖှိၣ်စူးအိၣ်ဖှိၣ်လၢ မ့ၣ်အူဖၣ်ကွာ်ကပၤ အိၣ်လၢ “ပျီလၢတပံၢ်တီၣ်မး” တၢ်လီၢ်တတီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ မူခိၣ်ကလူးတဂၤ အိၣ်ဟဲလီၤ လၢတၢ်လူၢ်ခိၣ်ထိး လၢအမ့ၢ် - အဝဲသ့ၣ်အဝဲၢ်ပိာ်မုၣ်နီနီဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. နီနီဒိၣ်ဖျါကပြုၢ်ကပြီၤဒီး သိးဃာ်ခီၣ်ဖံးဝါဖးထီလီၤ. ဖဲတၢ်ဂီၤမူအကလုၢ်သီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် ပှၤကွၢ်သိတဖၣ် ကွၢ်စူၣ်ဃီၤဆူမူခိၣ် လၢတၢ်ကမၢကမၣ်အပူၤ ဒီးဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူ ဖိသၣ်ဆံးအနီၢ်ကီၢ်တဂၤအအိၣ် - လၢအမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အပုၢ်ဆံးအိၣ်ဖျဲၣ်သီဖိ လၢအအိၣ်လၢခ့ခါကျီၢ်အီၣ်ဆၣ်လီၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ နီနီဒိၣ်ဒုးနဲၣ်တၢ် ဒ်နီၢ်မၤရံအသိးလီၤ.
တၢ်န့ၣ်ဝံၤ “တၢ်မၤသ့အနီၢ်ကီၢ်” ဟဲဖျါထီၣ်ဝဲ ဖဲအဝဲသ့ၣ်အပၢ် ပျဲပကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်ဆူ တၢ်ဒုးနဲၣ်အလီၢ်ခံလီၤ. ဖိသၣ်တဖၣ် ကအုကစွါထီၣ်ဝဲ “တၢ်ဂိၢ်ယသးလံ” “ယကဘၣ်လဲၤဆူ တၢ်လုၣ်ထံဒၢးခဲအံၤလီၤ”. “ပကက့ၤဆူဟံၣ်ဧါ”န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အမိၢ် ကိးသီၣ်ထီၣ်ဝဲ “ဖိတဖၣ်ဧၢ, ကနၣ်,” အါန့ၢ်တဘျီလီၤ. တၢ်မၤအသးနီၢ်နီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဂဲၤဒိအဂ့ၤကတၢၢ်ဘၣ်.
တၢ်ကွၢ်ခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တၢ်ဂီၤမူ လၢဘၣ်တၢ်ဘှီဘၣ်မၤဂ့ၤဃာ် လၢခံကတၢၢ်ဝံၤတဖၣ်န့ၣ် ညီဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် တဘျ့တဆှီဘၣ်. မး ၂:၁၃ ပာ်ဖျါဝဲ…
ဆိၣ်အၢတၢ်တဂ့ၤ
ဝ့လယၢၣ် ရှဲးစဖံယၤ( William Shakespeare)န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ သ့စံးကတိၤသရီၣ်ကမဲၣ်ပှၤဂၤ အဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤဒီး မ့ၢ်ကံၢ်စီတမံၤလၢခွါဂဲၤဒိ ဘဲၢ်ရံၣ်ခြး(Barry Kraft) ကတိၤဘၣ်ဘျီဘၣ်ဒါက့ၤတၢ်လၢအလံာ် “Shakespeare Insult Generator” အပူၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်အဂ့ၤတဘ့ၣ်အံၤအပူၤ တၢ်ကတိၤသရီၣ်ကမဲၣ်တၢ်လၢအလီၤဘၢတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၣ်ဝဲလၢ Shakespeare အတၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်တဲပူတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ,လၢနကကတိၤမဲာ်ဆှး ပှၤတဂၤဂၤလၢ “နစံးဂ့ၤလီၤသးအါမးဘၣ်ဆၣ် နတဂ့ၤထဲန့ၣ်ညါဘၣ်, ပှၤဟးဂီၤဖိနၤဧၢ” န့ၣ် ဒ်သိးလိာ်အသးဒီး နစံးကတိၤ လၢကျဲအဂၤတဘိ လၢအမ့ၢ် “နကတိၤပတြၢၤလီၤသးသ့, နဆိကမိၣ်ထံတၢ်တသ့ဘၣ်” န့ၣ်လီၤ.
ခြးအလံာ်လၢအမၤဖှံသူၣ်ဖှံသးတၢ်တဘ့ၣ်အံၤ, မုာ်ဝဲဂ့ၤဝဲဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢပျၢၤ မိၤအးအစီၤပၤတဂၤ ဟ့ၣ်အဘူးအလဲဒီး မၢဝဲဒၣ်ဝံလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ခူသူၣ်ကမၢကမၣ်တဂၤ ဒ်သိးကကတိၤဒုၣ်ဒွဲၣ်ဒီး ဆိၣ်အၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လီၤ. ၄ မိၤ ၂၂:၆ အပူၤ စီၤပၤဘၤလးစံးဘၣ် စီၤဘံးလၣ် “ဟဲတက့ၢ်. ဆိၣ်အၢပှၤဂီၢ်မုၢ်အံၤတက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. လၢကဘၣ်ဆိၣ်အၢတၢ်အလီၢ်န့ၣ် ၄ မိၤ၂၄:၁၀ အပူၤ ပကထံၣ်ဘၣ် စီၤဘံးလၣ် မၤသးပှံၢ်သးဒိၣ်စီၤပၤဘၤလး ခီဖျိဆိၣ်ဂ့ၤ…
တၢ်အဂံၢ်ထံး
မ့ၢ်ဖဲ ၁၈၅၄ နံၣ်, ဖဲဝ့ၢ်လိဒိၣ်န့ၣ် တၢ်တမံၤမံၤ မၤသံပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢအကထိတဖၣ်လီၤ. ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်လၢ တၢ်န့ၣ်မ့ၢ်ကလံၤဘၣ်အၢအဃိလီၤ. မ့ၢ်ဝဲလီၤ. အနီၢ်နီၢ် မ့ၢ်လၢ တၢ်ကိၢ်ဆူၣ် တဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်အဃိ တၢ်အ့ၣ်တၢ်ဆံၣ်ထံဘၣ်အၢ လၢအယွၤလီၤဆူ ထံကျိသ့(မ)(စ)(Thames)အပူၤ, တၢ်ကိၢ်ဘၣ်ဒီး အစိနၢတမုာ်နၢအုၣ်နၢပူးန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢ “တၢ်နၢတမုာ်ဖးဒိၣ်”(The Great Stink)န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအနးကတၢၢ်တမ့ၢ် ကလံၤဘၣ်. ဒီးကထၢၣ်ကၠီစနိ (Dr. John Snow) အတၢ်ဃုထံ ဒုးနဲၣ်ဝဲလၢ ထံဘၣ်အၢဘၣ်သီ မ့ၢ်တၢ်ဒုးကဲထီၣ်တဲာ်ရာ် (ဟၢဖၢလူ) တၢ်သံသတြိာ်လီၤ.
ပဝဲပှၤကညီတဖၣ် ပသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီး တၢ်ကီတၢ်နးအဂၤတမံၤ, တၢ်လၢအနၢတမုာ်တုၤဆူမူခိၣ်လီၤ. ပအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအဟးဂီၤအပူၤ ဒီးပထံၣ်ကမၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအဂံၢ်ထံးဒီး ဃုကျဲလၢကမၤဂ့ၤထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ် လၢကဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီခဲန့ၣ်လီၤ. ကမျၢၢ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢအကူၣ်သ့တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, သနူကျဲတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တအိၣ်ဒီးအစိကမီၤလၢကဆိကတီၢ် ပှၤတဝၢအတၢ်ဆါအဂံၢ်ခီၣ်ထံး လၢအမ့ၢ်ပသးလၢအပှဲၤဒီးတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ်ဘၣ်လီၤ.
ဖဲယ့ၣ်ရှူးစံးဝဲ, “တၢ်အိၣ်လၢခိ လၢအလဲၤနုာ်ဆူပှၤကညီအပူၤန့ၣ် မၤတကဆှီဘၣ်အီၤ တသ့ဘၣ်နီတမံၤဘၣ်”န့ၣ် တမ့ၢ်အဝဲတဲတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲ နီၢ်ခိအတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဘၣ် (မၢ် ၇:၁၅).…
ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဆံးဖိတဖၣ်အကျါ
ခဲဘ့ၣ်(Kevin)ဒီးခ့ၣ်ဘၣ်လ့ၣ်(Kimberley)အဂီၢ် တနွံအံၤ မ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအနွံန့ၣ်လီၤ. ခဲဘ့ၣ် အတၢ်ဆါဟဲနးထီၣ် သတူာ်ကလာ်ဒီး ဘၣ်လဲၤထီၣ် တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအၢသီတၢ်မၤတံာ်တာ်တၢ်အပူၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဖိဆံး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ဖိလွံၢ်ဂၤလၢ အကွၢ် လုၢ်ဖိဝဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အိၣ်တဆူၣ်ဝဲ နးနးကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအကီဒိၣ်ဝဲတမံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်အီၣ် တၢ်အီလၢအကြၢး အိၣ်တဖၣ် ခ့ၣ်ဘၣ်လ့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဝဲတသ့လၢၤဘၣ်လၢပှၤပာ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီအလီၢ်လၢ တၢ်မၤခုၣ်တၢ်အီၣ်အတလါပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသး ဒ်သိးအံၤ အဆၢကတီၢ် အဝဲဆၢအီၣ်ဘၣ်ဝဲသဘၣ်ဘီတံၢ်(carrot)န့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤတလၢကွံာ် တနၣ်ရံၣ်အခါန့ၣ် တၢ်ဟဲဒိတကျိာ်တၢ်လၢ အတြဲၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အတံၤသကိး အမဲဒၣ်(Amanda) ဒီးအဲဒံၣ်(Andy) ဟဲစိာ်ဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီတဖၣ် ဃုာ်ဒီးသဘၣ်ဘီတံၢ်လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ညီနုၢ်ပှၤစံးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤတၢ်လၢ တၢ်အဆံးဖိဒၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်မၤအသးလၢ အလီၤကမၢကမၣ် ပာ်ဖျါဝဲလၢကစၢ်ယွၤမၤတၢ်လၢတၢ်ဂ့ၢ်အဆံးဖိဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. အဲၤကူပတူး အစီၤပၤဖၤရိၤ ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢ ၂ မိၤရှ့ ၁:၂၂ အပူၤ “ဖိခွါလၢအအိၣ်ဖျဲၣ်တဖၣ်န့ၣ် သုဘၣ်ကွံာ် တ့ၢ်ကွံာ်အီၤလၢထံမိၢ်ပှၢ်အပူၤ ကိးဂၤဒဲးလီၤ”န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤသံဖိသၣ်ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤအံၤ ကဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လီၤဆီလၢ အဆံးဖိန့ၣ်လီၤ. စီၤမိၤရှ့အမိၢ်ကွံာ်လီၤဝဲ…
ဖိသၣ်ပိၥ်ခွါဖိ
ပှၤခိးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်တဖျၢၣ်တဂၤနၢ်ဟူဘၣ် ဖိသၣ်ဟီၣ်အကလုၢ်အဃိ, ကွၢ်ဃုဝဲဒၣ်, ဒီးထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ဖိသၣ်ပိၥ်ခွါဖိတဂၤလၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီ, တပှဲၤဒံးဘၣ်တသီဖိတဂၤ, လၢအဘၣ်တၢ်ဘိၣ်ဘံတ့ၢ်ဃး လၢထၢၣ်တဖျၢၣ်ဒီး ဘၣ်တၢ်စူးကွံၥ်အီၤ ဖဲပှၤပၥ်ကတီၢ်သိလ့ၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အလီၢ်လီၤ. အဃိစးထီၣ်လၢပှၤထံၣ်န့ၢ်အီၤဝံၤ တနံၣ်ဘျဲၣ်ဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤကိးဒၣ်အီၤလၢ ဖိသၣ်ပိၥ်ခွါဖိ (Baby Boy) န့ၣ်လီၤ.
ပှၤဃုထံၣ်န့ၢ်ဖိသၣ်ဖိတဂၤအံၤဝံၤ တယံၥ်ဘၣ်န့ၣ်, ပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်မၤလီၢ်တဖၣ် ဆဲးကျိးဝဲဒၣ်ပှၤလၢ အအဲၣ်ဒိးလုၢ်ဖိ ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်ဒီမိၤဝၤခံဂၤ ဟဲဟံးန့ၢ်ဖိသၣ်တဂၤအံၤ ဒီးကိးဝဲလၢ ကရ့စၢၣ် (Grayson) (တမ့ၢ်အမံၤနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်)န့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ် ဖဲတၢ်ပတံထီၣ်တၢ်လုၢ်ဖိ ဖိသၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအသိး ဝံၤဝဲအလီၢ်ခံ, ဖိသၣ်ဖိအမံၤလၢအမ့ၢ် ကရ့စၢၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပၥ်ဂၢၢ်ပၥ်ကျၢၤအီၤန့ၣ်လီၤ. တနံၤအံၤ, နကထံၣ်ဘၣ်ဖိသၣ်ဖိအံၤ လၢအကတိၤတၢ်ဒီးနၤ လၢတၢ်သးခုသးမုၥ်အပူၤ, လၢအကတိၤတၢ်တပံၥ်တကျါကဲၣ်ဆိးဒံးဘၣ်လီၤ. တမ့ၢ်နကဆိကမိၣ်လၢ အဝဲမ့ၢ် ဖိတဂၤလၢတဘျီဘၣ် တၢ်စူးကွံၥ်အီၤဒီးထံၣ်န့ၢ်အီၤလၢ ထၢၣ်တဖျၢၣ်အပူၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲစီၤမိၤရှ့အသးပှၢ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, အဝဲကွၢ်ထံဆိကမိၣ်က့ၤဝဲ ယွၤအသူးအသ့ၣ်စိကမီၤတဖၣ် ဒီးတၢ်လၢအဝဲမၤတ့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ၅ မိၤရှ့ ၁၀:၁၅ အပူၤ အဝဲဒုးသ့ၣ်ညါ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢ…
စိၤလၢအလီၤဆီ
လၢအတၢ်အိၣ်မူပူၤ, အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤအါထဲဒၣ် ဒ်ပှၤအံၤတဃၣ်ဖိဘၣ်ဆၣ်, ရိမ့ၤအဘီမုၢ် စီၤပၤကီၣ်စတဲၣ်ထံ (Constantine), ခရံာ်နံၣ် ခ.န ၂၇၂-၃၃၇ (AD 272-337) ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤ လၢအဆိကတီၢ်ကွံာ် တၢ်မၤသံမၤဝီပှၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ် (systematic persecution of Christians) လီၤ. အဝဲမၤကဲထီၣ် လံာ်နံၣ်လံာ်လါလၢပသူအီၤဒီး နီၤဖးကွံာ် တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤလၢ တချုးခရံာ်နံၣ် ချ ခ.န (BC) (Befroe Christ) ဒီး ခရံၣ်နံၣ် ခ.န(AD), (anno Domini, မ့တမ့ၢ် “လၢနံၣ်တဖၣ်အကစၢ်-in the year of Lord”.
တၢ်ထုးကွံာ်သုးကွံာ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်ဒိၣ်စိကျိၤကျဲအံၤ ဆီတလဲထီၣ် မံၤပနီၣ် “CE (နံၣ်လါလၢအညီနုၢ်မၤအသးလၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ -common Era)” ဒီး “BCE (တချုး နံၣ်လါလၢအညီနုၢ်မၤအသးလၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ- before the Common Era)” န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤတဲဝဲလၢ…
သးသမူတစိၤ တၢ်လဲၤအကျိၤအကျဲ
ၦၤသးဝံၣ်တၢ်ဒီး ၦၤကွဲးတၢ်သးဝံၣ် လ့ဖီးဒံၣ်ဝ့လၢၣ် (Linford Detweiler)စံးဝဲ “ ၦၤသးစၢ်ဖိတဂၤလၢအိၣ်ဒီး တၤလၣ်အသ့အဘၣ်လၢ တၢ်မၤမုၥ်မဲၥ်ဘၣ်သးၦၤန့ၣ် အဝဲဒၣ်သံကွၢ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ် အကလုၥ်ကလုၥ်သ့ဝဲဒၣ်”န့ၣ်လီၤ. တၢ်သံကွၢ်အကျါမ့ၢ်ဝဲ “ဒ်သိးယကကဲထီၣ် ၦၤမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤန့ၣ် ယကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်”န့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤ ဒံၣ်ဝ့လၢၣ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲ လၢ “တၢ်တိၥ်ပၥ် ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်အိးထီၣ်ကျဲလၢ တၢ်ဟးဂီၤ အစိကမီၤ အက့ၢ်အဂီၤ လၢပနီၢ်သးအပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ နီၢ်ခိတကပၤ စ့ၢ်ကီး” န့ၣ်လီၤ. ဒံၣ်ဝ့လၢၣ်ဒီး အမါန့ၣ် ဃုထၢဝဲ လၢတၢ်မံၤဟူသၣ်ဖျါလီၤအလီၢ်န့ၣ် ဃုထၢ တၢ်သူၣ်ဝံၣ်သးဆၢ တၢ်ဒ့လၢ ၦၤတပိၥ်ထွဲအါအါန့ၣ်ဒီး တၢ်မၤအံၤကဲထီၣ် တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အသးသမူဒီစိၤန့ၣ်လီၤ.
ၦၤအမံၤတဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ် ယဟိယဒါန့ၣ် ၦၤတပၥ်ပနီၣ်အီၤလၢတၢ်အိၣ်ကတဲၥ်ကတီၤအသးအပူၤသနၥ်က့ အခီပညီန့ၣ် လီၤပလိၥ်ဝဲဒၣ်လၢ “သးသမူတစိၤသး ပၥ်စီဆှံတၢ်လၢယွၤအဂီၢ်”န့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤပၤစီၤယိၤအၣ်ပၢတၢ်အကတီၢ်, အါတက့ၢ်န့ၣ် ပၢဘၣ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ် မ့ၢ် စီၤယဟိယဒါမၤဝဲ ၦၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်လၢယွၤအဟံၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
၂ စီၤပၤ ၁၁:၁-၁၆ ပၥ်ဖျါဝဲဒၣ်, ဖဲစီၤယိၤအၣ်အသးအိၣ် ၇…