သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤ အထူအထံး (အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤ)
နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်, တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ယစံးဆၢတၢ်အထူအထံးအတၢ်ဒိးစဲးဝံၤ, ယအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဟဲလီၤစၢၤလၢယဖံယဖုသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယသးခုဘၣ်ယဲလၢ ယနၢ်ဟူဘၣ် ယဘူးယတံၢ်စှၤဂၤတဖၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤ, ခီဖျိယပၢ်လၢအလဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးယမိၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယနၢ်ဟူဘၣ်ယဲ ဖံဖုတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယတၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်သိးယဒိးန့ၢ်က့ၤတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးယဒူၣ်ဖိထၢဖိအဂံၢ်ထံး, ဒီးမၤစၢၤယၤ, ဒ်သိးဒီးယကမၤလိန့ၢ်တၢ် လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီးပသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအဂံၢ်ထံးန့ၣ်, လံာ်မးသဲ ၁:၁-၁၇ ဒီး လံာ်လူၤကၣ် ၃:၂၃-၃၈ ကွဲးနီၣ်ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအဟီၣ်ခိၣ်အထူအထံးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ကနၢၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအထူအထံးန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အဝဲမ့ၢ် မ့းၡံအၤ, ဒီးဟဲလီၤစၢၤဝဲလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ်လိၤလိၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲပဖးဘၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအထူအထံးအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ပကထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်တီတၢ်လိၤ လၢအဟံးဃာ်ပၢၤဃာ်ဝဲ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးစီၤအၤဘြၤဟၣ်, "နကကဲထီၣ် ၦၤအါကလုာ်အပၢ်" (၁မိၤ ၁၇:၁-၈) န့ၣ်လီၤ. အနံၣ်ခံကထိ လဲၤပူၤကွံာ်, ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအံၤ လၢထီၣ်ၦဲၤထီၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, မး ၁:၁ န့ၣ် ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤမးသဲ ကွဲးပာ်ဖျါတ့ၢ်ဝဲလၢ “လံာ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အထူအထံးႇ စီၤဒၤဝံးအဖိခွါႇ စီၤအၤဘြၤဟၣ်အဖိခွါ” န့ၣ်လီၤ.
လံာ်စီဆှံအထူအထံးန့ၣ်…
တအိၣ်ဘၣ်ထဲတဂၤဧိၤ နီတဘျီဘၣ်
ပှၤသးပှၢ်တဖၣ်လၢအအိၣ်လၢ ပှၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲတၢ်အဟံၣ်, ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဟဲအိၣ်သကိးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်, မုၣ်ကမဲတဂၤ မ့ၢ်လၢတအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဆိးဝဲလၢဟံၣ်ပူၤ ထဲတဂၤဧိၤအဃိ ဘၣ်လဲၤဟးမၤလၢာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ချၢ, သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်လၢ အတအိၣ်ဒီးပှၤတဂၤဂၤလၢကနာ်န့ၢ်ဝဲ, ဒီးပှၤဟံၣ်ဃီတအိၣ် လၢပှၤတကနၣ်ဃုာ်အီၤတဖၣ်, ဒီးဘၣ်အိၣ်ဝဲထဲတဂၤဧိၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲဒီးတၢ်အိၣ်သယုၢ်သညိတဖၣ် ခီဖျိလၢတၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢအါနံၣ်အါလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ, ဒီးထုကဖၣ်န့ၢ် တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်သယုၢ်သညိန့ၣ် ဟဲမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပှၤတဂၤဂၤ, ဖဲတၢ်အကတီၢ်တဘျီဘျီန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါမ့ၤ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ် ကီၢ်အမဲရကၤ ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်ကရၢ ထုးထီၣ်ရၤလီၤ လံာ်တၢ်ကွဲးဟ့ၣ်ပလီၢ်တဘ့ၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သယုၢ်သညိအဂ့ၢ်, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဆါသံသတြိာ်တကလုာ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်တၢ်ကွဲးဟ့ၣ်ပလီၢ် ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤ ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဝာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်အိၣ်သယုၢ်သညိ, ဒီးတၢ်အိၣ်သယုၢ်သညိန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်သ့ဝဲဒၣ်ဒ်သိးလိာ်အသးဒီးတၢ်အီ မိာ်ဝါ (cigarettes) တနံၤ တဆံခံဖျၢၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်သ့အသိးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ စီၤမိၤရှ့ အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤတ့ၢ်လံအသး ဒ်သိးကဟ့ၣ်ခီလီၤ (အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ) ဆူ စီၤယိၤရှူ, ပှၤလၢအကထီၣ်အလီၢ်န့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ်နုာ်လီၤဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အကတီၢ်, တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဖၣ်န့ၣ်…
လၢသးစီဆှံအတၢ်နဲၣ်ဆှၢအပူၤ
တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်နဲၣ်ကျဲ အဲး(ပ) (App) အပူၤန့ၣ်, တၢ်နီၣ်သိလ့ၣ်, တၢ်အိၣ်လဲၤလၢ လး(စ) ဘ့ကဲး(စ) (Las Vegas), ဒီးဆူ လီး(စ) အဲ(န)ကၠလိး(စ) (Los Angeles) အဂီၢ်, ဟ့ၣ်ကူၣ်ဒုးနဲၣ် တၢ်လဲၤကျဲဖုၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ် ကစှၤလီၤဝဲဒၣ် တနၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်အဃိ, ရှဲ(လ)ဘံၣ် အဲးစလၣ် (Shelby Easler), ဒီးအဝဲၢ်ခွါန့ၣ် လူၤပိာ်ထွဲကျဲဖုၣ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်နဲၣ်ကျဲ ဒုးနဲၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လဲၤကျဲဖုၣ် (shortcut) န့ၣ် နဲၣ်ဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူ ကျဲလၢအတဘျ့, အတဂ့ၤတဖၣ်, ဒီးဘၣ်လဲၤဝဲနၣ်ရံၣ်အါမး, ဒီးအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ကတာ်ထီဃာ်အသးလၢ ကီၢ်စဲၣ် ကဲၤလဖိနယၢၤ (California) မိၣ်ဟါဘံၣ် မဲးမုၢ်ခိၣ် (Mojave Desert) အပူၤ, ဖဲလၢဖၣ်ကမူၣ် အကလံၤမုၢ်အူသဝံးတၢ် အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤနီၣ်ကဒါအသိလ့ၣ်သ့ဘၣ်ဆၣ်, လၢခံန့ၣ်, မ့ၢ်လၢသိလ့ၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲဒၣ် ခီဖျိလၢတၢ်လဲၤကျဲမုၢ်တဘိန့ၣ် နးဒိၣ်မးအဃိ, ဘၣ်တၢ်တွံၢ်က့ၤလၢပျံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢ အတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်…
အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢတၢ်စူၢ်တၢ်နၥ်အပူၤ
နံၣ်လၢအပူၤကွံၥ်တဖၣ်န့ၣ်, ဖဲယလဲၤဆူတၢ်မၤလီၢ်, ဒ်သိးဒီးယကချုးန့ၢ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူအဂီၢ်, ယဘၣ်လဲၤဟးလၢယခီၣ်န့ၣ်ဒီး, ယထံၣ် ပိၥ်မုၣ်တဂၤ,ဃုၥ်ဒီးအထွံၣ်အၢသီတဒု ဟဲဆူယအိၣ်လိၤလိၤန့ၣ်လီၤ. ယဒိၣ်ထီၣ်ညီနုၢ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤဘုၣ်လိာ်ကွဲထွံၣ်ဖိတဖၣ်လၢ ဟံၣ်ခိၣ်ဟံၣ်ဃၢၤအဃိ, တံၤသကိးလၢအဆူၣ်အိၣ်ကပုၥ်လုးဖိတဖၣ်န့ၣ် ယတပျံၤယဲ ဘၣ်ဆၣ်, ထွံၣ်တဒုအံၤ ဖျါလီၤပျံၤလီၤဖုးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်တဒုအံၤ ဖဲအဟဲဘူးဒီး ယၤအကတီၢ်န့ၣ်, မီၤယၤအဃိ, လၢတၢ်နံၤတၢ်အ့အပူၤန့ၣ် ယဂုာ်ကျဲးစၢးလၢယတကနၣ်ဃုာ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ထွံၣ်တဒုအံၤ ကစံၣ်ဖုအ့ၣ်ယၤအဃိ, ယကိးပသူယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်တဒုအံၤ မၤဘၣ်ဒိယၤတန့ၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢအကစံၣ်ဖုဆူယအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တတုၤဃီၤဝဲဒၣ်အဃိ, ယစံးဘျုးကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်အကစၢ်န့ၣ် ဖီၣ်ဟံးဃၥ် ဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကီး အထွံၣ်ပျံၤ လၢအစုဃံးဃံးအဃိန့ၣ်လီၤ.
ဒ်ပမ့ၢ် ၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်အသိး, တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်လီၤပျံၤလီၤဖုးတမံၤအံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်က့ၤယၤလၢ တၢ်ဖီၣ်ဟံးဃၥ်မုၣ်ကီၤလံၢ်လၢပျံၤ ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးကမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးၦၤအဂီၢ်, အိၣ်ခိးဝဲဒၣ်လၢ ပဟ့ၣ်အီၤခွဲးယၥ်န့ၣ်လီၤ. ၁ ပ့း ၅:၈ အပူၤန့ၣ်, ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပ့းတရူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ၦၤလၢ, “ဒ်ခ့ယုၢ်ကညီၤရုၢ်ရုၢ်အသိးန့ၣ်, သုဒုၣ်သုဒါမုၣ်ကီၤလံၢ်ဟးဝ့ၤဝီၤဃုၦၤလၢအကယူၢ်လီၤဝဲ” န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကဂုာ်ကျဲးစၢးမၤပျံၤမၤဖုးၦၤ, ဒီးကဒုးသံပှၤတခီပၤ, လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤအဂီၢ်, မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် ကညီၤတၢ်, ဒီးကစံၣ်ဖုအ့ၣ်ဖှီပှၤဘၣ်ဆၣ်,…
တၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ်လၢ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်
လၢ အၣ်(န)တၣ်တံၣ်ကၣ် (Antarctica) မုၢ်နုာ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ (Penguin) ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤ ကအိၣ်ဝဲအဘ့ၣ်နွံကယၤဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ပာ်ဖှိၣ်ဟူးဂဲၤလိာ်အသး လၢထံလီၤသကၤလ့ကဘျၣ် အထီကအိၣ်ဝဲဒၣ် ယဲၢ်ဆံ ခီၣ်ယီၢ် လၢထံခုၣ်အဖီခိၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဒံးဒၣ် ဃုလါန့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့တဘ့ၣ် သုးအသးဆူတၢ်မဲာ်ညါ, ဒီးစံၣ်ဖုလီၤဝဲလၢတၢ်နာ်, ဆူပီၣ်လဲၣ်ထံခုၣ်အပူၤ, ဒီးပီၢ်ထံလဲၤဝဲဆူတၢ်လီၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့အဂၤတဖၣ် စံၣ်ဖုလီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
အါတက့ၢ်, ဖဲ ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ သးစၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကစးထီၣ်ပီၢ်ထံ အခီၣ်ထံးတဘျီအဂီၢ်, စံၣ်ဖုလီၤဆူထံကျါ တၢ်လီၢ်အထီန့ၣ် ကအိၣ်ဒၣ် ခံ ခီၣ်ယီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖု အတၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ်တၢ်သံသ့အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်ဂီၤပူၤအခီၣ်ထံးတဘျီန့ၣ်လီၤ.
ပှၤတနီၤ ကစံးဝဲဒၣ်လၢ ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖၣ် အတၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ် လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဖဲ တၢ်လီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်န့ၣ် တဒ်သိးလိာ်အသးဒီး ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသးန့ၣ်ဘၣ်. ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁ အပူၤန့ၣ် ပှၤကွဲးလံာ်ဧ့ၤဘြံၤ…
တၢ်ပိာ်ကစၢ်ယွၤအခံ
အပူၤကွံာ်တဘျုးနံၣ်န့ၣ် ဖဲယလဲၤဟးကသုၣ်ဆူ ဝ့ၢ် ဖဲရ့း (Paris) န့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးပကဟံးန့ၢ်သကိး ဟါတၢ်အီၣ်အဂီၢ်, တချုးယလဲၤထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိး ဖဲ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ (Eiffel Tower) န့ၣ် ယလဲၤဟးလိာ်ကွဲကွၢ်ကီ ဝ့ၢ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဝ့ၢ်အံၤ ထဲဒၣ်ယၤတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယကွဲၤဒီနၢ် အဂံၢ်လၢာ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ် တၢ်ခဲလၢာ်လဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ တအိၣ်ဒီးယၤအဃိ, ယလဲၤတုၤဖဲလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ယဲဘၣ်ဆၣ်,ဒ်ယမ့ၢ်ပှၤဝ့ၢ်မုၣ်ဖိတဂၤအသိး ယတပျံၤတၢ်ဘၣ်. ယလဲၤဟးဆူညါ, ဒီးပိာ်ထွဲယဲ စ့(န) ထံကျိ (Seine River), ဒီးကွၢ်ပညိၣ်ယဲဒၣ်ဆူ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ လၢအအိၣ်ဖျိအိၣ်ဖျါအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယလဲၤတုၤဆူတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ယတၢ်လဲၤ ဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးဝဲဘၣ်ဆၣ်, တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ် အိၣ်ကဝီၤဃာ်အီၤအဃိ, အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ဟါမၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
က့ၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် တအိၣ်ဖျါဝဲလၢယတၢ်ထံၣ်အဃိ, ယကမၢကမၣ်ယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ယလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလံအဃိ, ယကဘၣ်လဲၤကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယသံကွၢ်ပှၤဂၤ, ဒီးယထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢပတဆိကမိၣ်န့ၣ် မၤအသးသ့ဝဲဒၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ, ဒီးတၢ်တၤပှၤတဖၣ်အကတီၢ်, ပဃ့ကစၢ်ယွၤ…
တၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသးလိာ်သး ကဒဲကဒဲ
အပူၤကွံာ်စှၤသီန့ၣ်, ဖဲမ့ၣ်ဖီးဂီၤအကတီၢ်, ယအိၣ်ကတီၢ်ယသိလ့ၣ်ဖဲ သိလ့ၣ်ဖိတခိၣ် အလီၢ်ခံန့ၣ်ဒီး, လၢသိလ့ၣ်အလီၢ်ခံမဲာ်ထံကလၤအလိၤန့ၣ်, ယပာ်သူၣ်ပာ်သးယဲလၢ လံာ်က့ကျးစဲအလွဲၢ်စီၣ်တမံၤန့ၣ်, ပာ်ဖျါထီၣ်လံာ်မဲာ်ဖျၢၣ်ဖျါဆှဲတထံၣ် “ပှၤနီၣ်သီသိလ့ၣ်. ဝံသးစူၤ သူၣ်စူၤသးစူၤတက့ၢ်” န့ၣ်လီၤ. ပနၢ်ဟူဘၣ် (မ့တမ့ၢ်လဲၤခီဖျိဘၣ်) ကယဲၢ်တၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိး ဖဲတၢ်နီၣ်သိလ့ၣ်အကတီၢ် (road rage) အဂ့ၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်လၢအမၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤတၢ်ဖးဒိၣ်တမံၤလၢ ပကဘၣ်ဝံသးစူၤ ပှၤနီၣ်သိလ့ၣ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲယကွၢ်လီၤလံာ်က့ကျးစဲဖိ, ဒီးယဆိကမိၣ်ထီၣ်ယဲလၢ ပှၤမ့ၢ်ဟးစိာ်ထီ တၢ်ပနီၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ် “မိၢ်/ပၢ် အသီ”, မ့တမ့ၢ် “ပှၤခရံာ်ဖိအသီ” န့ၣ်ဒီး, တၢ်ကမၤအသးမနုၤတမံၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ အမုၢ်နံၤမုၢ်သီတဖၣ်အပူၤန့ၣ် ပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ ပှၤလၢပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ်, ပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်, မ့တမ့ၢ် ပှၤအဂုၤအဂၤလၢပထံၣ်ရ့လိာ်သးတဖၣ်န့ၣ် လဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်ဒီး, မ့ၢ်ပတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤကအါထီၣ်, ဒီးလၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂဲၤလိာ်တဖၣ်အပူၤဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်ပမၤဂ့ၤမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ကသ့ဧါ.
လၢပမုၢ်နံၤမုၢ်သီတဖၣ်အပူၤ, ပဂုာ်မၤတၢ်ချ့ချ့, ဒီးပဂုာ်ကျဲးစၢးဟးဆှဲးတၢ် ဒ်သိးဒီး ပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် အသုတမၤတံာ်တာ်ပှၤတဂ့ၤအဂီၢ်သ့ၣ်သ့ၣ်ဘၣ်ဆၣ်, မ်ပကဆိကမိၣ်ထံသကိး, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မၤတၢ်ဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးန့ၣ် တဂုာ်မၤတၢ်ချ့ချ့ဘၣ်. မ့မ့ၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်, ဒီးပှၤလၢအထံၣ်လိာ်သးဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ်…
တၢ်မၤသကိးတၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအဂီၢ်
ဖဲယလဲၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤမၤတၢ်သးခုကစီၣ်စှၤသီအကရၢတဖု ဆူကီၢ်ဘရၣ်စ့ (Brazil)အကတီၢ်, ပမၤစၢၤ တၢ်တ့သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဘါသရိာ်တဖျၢၣ်လၢ အမ့ၤစိၣ် (Amazon) ပှၢ်လၢ်ကျါန့ၣ်လီၤ. တၢ်သူၣ်ထီၣ်အခီၣ်ထံး လၢအဘၣ်တၢ်တ့ဝံၤအီၤအဖီခိၣ်န့ၣ်, ပတ့ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ် သရိာ်ပိးလီ တၢ်အကူာ်အက့အါကလုာ် (ဒ်ဖိသၣ်အတၢ်လိာ်ကွဲတမံၤလၢတၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဆီထီၣ်က့ၤ ပိးလီအကူာ်အက့ဖိတဖၣ်, ဒီးဒုးကဲထီၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်တမံၤမံၤအသိး), လၢအမ့ၢ် တၢ်အထူၣ်တဖၣ်, အီကတ့ၣ်တၢ်ဒူၣ်တဖၣ်, ပဲတြီဖိတဖၣ်, လၢတၢ်အခိၣ်ဒုးအဂီၢ် တၢ်တဒိထးအဘိတဖၣ်, ဒီးလၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်အခိၣ်ဒုးအဂီၢ်ဟီၣ်ကုၢ်ဘ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ပတ့ခဲၣ်တၢ်ဒူၣ်တဖၣ်လၢ ကသံၣ်ဖှူတၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤတနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်စူၤခါအကတီၢ် ပတ့သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဘါသရိာ် ဘၣ်ကသ့ဧါ, ဒီးဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢယွၤအဘျုးအဃိ, တၢ်တဟဲစူၤလီၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂုၤအဂၤတဖၣ်အိၣ်အါမံၤဘၣ်ဆၣ်, လၢလီၢ်ကဝီၤပူၤပှၤတနီၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ, ပမၤဝံၤ တၢ်တ့သူၣ်ထီၣ်တၢ်ဘါသရိာ် ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်ဝံၤ, စီၤနဃ့မယၤဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိဟဲက့ၤဝဲဆူ အထံကီၢ်, ဒ်သိးကဘှီထီၣ်က့ၤဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်အခိၣ်ဒူအကတီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီအါမးန့ၣ်လီၤ. နဃ့ ၄:၁-၃ စံးဘၣ်ပှၤ ဖဲလၢဒုၣ်ဒါတဖၣ် ဃုထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, အသးဒိၣ်ကဲၤထီၣ်ဒိၣ်မး, ဒီးမၤတရီတပါ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အဆၢဖိ ၆ န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်…
တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်ကဒါက့ၤ
ဒ်ပှၤလိၣ်ဘိထီၣ်သီတဂၤအသိး တၢ်လိၣ်ကွဲ ဒိးစက့း ဒုးနဲၣ်တၢ် (figure skating) န့ၣ်ယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ယသးဘၣ်ယဲလၢ တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဃါဃုာ်ဒွဲလၤကူၣ်သ့ဒီးတၢ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲ ဖဲထံလီၤသကၤ အဖီခိၣ်, လၢတၢ်ဝံၢ်တရံးနီၢ်ကစၢ်ချ့ချ့, တၢ်စံၣ်ဂဲၤကလံၣ်, ဒီးတၢ်ဒုးနဲၣ်က့ၢ်ဂီၤ အကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယကွၢ်ကီတ့ၢ် ပှၤဒိးစက့းစဲၣ်နီၤတဖၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်ဂဲၤဒိတဖၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, အကတၢၢ်န့ၣ် ယဒိးန့ၢ် ခွဲးယာ်လၢ ကလဲၤမၤလိန့ၢ် တၢ်ဒိးစက့းလၢ ပှၤမၤလိတၢ်ဖိတဖုအကျါန့ၣ်လီၤ. ယမၤလိန့ၢ် ပကဘၣ် ဒိးစက့းစံၣ်ယူၤဝဲဒၣ်ဒ်လဲၣ်, အိၣ်ကတီၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဒိးစက့းတဖၣ် အပတီၢ်ကအိၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ, တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢကဘၣ်သ့ၣ်ညါမၤလိန့ၢ်ဝဲန့ၣ်, ပမ့ၢ်လီၤဃံၤန့ၣ်ဒီး, ပကဘၣ် ဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤချ့ချ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢခံကတၢၢ်, ဖဲနီၢ်တဂၤ အတၢ်မၤလိန့ၣ်, ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ် ပကဝံၢ်တရံးပနီၢ်ကစၢ်ချ့ချ့ဒ်လဲၣ်. ပကစံၣ်ဒ်လဲၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ထီဘိန့ၣ် ယဘၣ်သန့ၤလီၤယသးလၢ တၢ်သ့တၢ်ဘၣ် အဂံၢ်ခီၣ်ထံး, လၢအမ့ၢ် ပမ့ၢ်လီၤဃံၤန့ၣ်ဒီး, ပကဘၣ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်ကဒါက့ၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါ “တၢ်လီၤဃံၤ” န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်လဲၤခီဖျိတမံၤလီၤန့ၣ် တလိၣ်လၢ ပကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလိာ်တၢ်ကွဲဖိတဂၤဘၣ်. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်လၢပမၤတၢ်ဒဲးဘးအဃိ, (မ့) ပခီၣ်ဘၣ်တိၢ်လီၤဃံၤ…
ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒ်သိးကကဲထီၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ
ဖဲနံၣ်တဖၣ်လၢ ယမၤတၢ် ဒ်ၦၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်အကတီၢ်, ယသးခုသးမုာ်ယဲလၢ ယဘၣ်စံးကတိၤပာ်ဖျါ ၦၤဂၤအဂ့ၤဘၣ်ဆၣ်, ယဘၣ်တၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိယၤလၢ ယတဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် ယတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. နံၣ်တဖၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ယသးကလၢၤဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကိးယၤလၢ ယကဘၣ်ဟးထီၣ် လၢၦၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယသးကလၢၤဘၣ်တၢ် ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်ဝဲလၢ ယွၤအတၢ်နဲၣ်ယၤ ဒ်သိးယကကွဲးတီၢ်ထီၣ်အဂ့ၢ် လၢအ့ထဲၣ်နဲးဘလီး (Blog) အပူၤ, လၢတၢ်ကဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ယကကွဲးပာ်ဖျါ ယတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်, လီၤလီၤဆီဆီ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ယဘၣ်ယိၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယစးထီၣ်ကွဲးတၢ်န့ၣ်ဒီး, ယဘၣ်ယိၣ်ယဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်လၢယကကွဲးတဖၣ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယကွဲးယဲ တနွံဘၣ်တနွံဝံၤ အလီၤခံန့ၣ်, ယဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ကတိၤဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်လၢ ယကဟ့ၣ်နီၤလီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယကွဲးတၢ်တဖၣ် ဒ်ယံာ်ထီၣ်ဒ်အါထီၣ်, ဒီးယတၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် အါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤ, မ့ၢ်ဝဲတီဝဲ တုၤခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲယလူလီၤဂၢ်လီၤ ယတၢ်ဟ့ၣ်, ဒီးတၤလၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၤတၢ်ခ့တၢ်ၦၤအတၢ်မၤလၢၦၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်ဒီး, လၢယသးသမူအပူၤန့ၣ် ယထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ မၤၦဲၤအါထီၣ်ဝဲတၢ်သးခု, ဒီးတၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤသးအသဟီၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲလံာ် ၂ စီၤပၤအပူၤန့ၣ် ပကဖးဘၣ် ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိ…