ကစၢ်ယွၤ ခိးကွၢ်လီၤပှၤ

ပှၤနီၣ်ကဘီယူၤ ခံဂၤ မံဘၣ်အသး ဖဲအတၢ်လဲၤဆူ ကီၢ်အ့ဒိၢ်နံရှါ အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤတဘ့ၣ်အံၤ အကစီၤတုၤထီၣ်ဘးဝဲဆူ ကလဲၤတၢ်အတၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ်ဒီး, ပှၤနီၣ် ကဘီယူၤ အခိၣ်တဂၤ ဒိးန့ၢ်တၢ်ကအိၣ်ဘှံးမံဝဲဒၣ်အကတီၢ်တစိၤဖိ, ဒီးဖဲအဝဲ ဖုးပၢၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ အတၢ်မံန့ၣ်ဒီး, ထံၣ်ဝဲဒၣ် ပှၤလၢအနီၣ်သဃဲၤ ကဘီယူၤဒီးအီၤတဂၤန့ၣ် မံခ့ဘၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤဒိးကဘီယူၤ အနီၣ်ဂံၢ် ကအိၣ်ဝဲဒၣ် ပှၤအဂၤ ၁၅၀ ဘျဲၣ်ဃုာ်ဒီး, ကဘီယူၤ အပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်, ဒီးကဘီယူၤအံၤ အကစီၤတုၤထီၣ်ဘးဝဲလၢ ပီၣ်လဲၣ်အမဲာ်ဖံးခိၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဝဲဒၣ် သၢကလးဃုကထိ ခီၣ်ယီၣ်အကတီၢ်, အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ မံဘၣ်အသးန့ၣ် ကအိၣ်ဝဲဒၣ် မံးနံး သၢဆံန့ၣ်လီၤ. ကဘီယူၤ လဲၤတၢ်အကျဲတလိၤလၢၤဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လီၢ်လၢအကဘၣ်လဲၤဝဲန့ၣ် လဲၤတုၤဝဲဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်အဃိ, ပကဘၣ်စံးဘျုးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲကဘီယူၤ လဲၤတၢ်အကတီၢ်, ပှၤကညီလၢ အနီၣ်ကဘီယူၤတဖၣ် ကမံခ့မံသပ့ၤဝဲဘၣ်ဆၣ်, ကစၢ်ယွၤ တမံဝဲဒၣ်နီတစုဘၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပှၤအဂ့ၢ်အံၤ, ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါန့ၢ်ပှၤလၢ ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤအယုၢ် (၁၂၁) အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဆၢဖိ ဃိးဆၢန့ၣ်…

တၢ်လဲၤနုာ်ဘၣ် ခီဖျိလၢကစၢ်ခရံာ်

ဒ်ပှၤသးစၢ်တဂၤလၢ အထၢဖှိၣ်ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်ကစီၣ်တဖၣ်အသိး, "ပှၤကွဲးတၢ်ကစီၣ် အလံာ်က့အုၣ်ခီၣ်သး" (press pass) အစိကမီၤ ယမၤလိန့ၢ်ဝဲဒၣ်ချ့ချ့န့ၣ်လီၤ. လံာ်က့အုၣ်ခီၣ်သးဖိလၢ အပာ်ဖျါထီၣ် ယမံၤ, ယတၢ်ဂီၤ, ဒီးတၢ်ကစီၣ်ကရၢန့ၣ် ဟ့ၣ်ယၤခွဲးယာ်, တချုးလၢ တၢ်လိာ်ကွဲပြၢစးထီၣ်, (မ့) ဝံၤဝဲအလီၢ်ခံန့ၣ် ဒ်သိးယကနုာ်လီၤထံၣ်, ဒီးသံကွၢ်သံဒိး ပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိတဖၣ် (မ့) ပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲယတူၢ်လိာ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ်အသိးန့ၣ်ဒီး, ယထံၣ်သ့ၣ်ညါက့ၤယဲလၢ တၢ်လိာ်ခိၣ်လိာ်ကွဲ, ဒီးယတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်တဖၣ် လၢယတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲယလူၤပိာ် ယွၤအတၢ်ကိး လၢတၢ်လီၢ် အဂၤန့ၣ်ဒီး, ယလီၤမၢ် ပှၤကွဲးတၢ်ကစီၣ် အလံာ်က့အုၣ်ခီၣ်သးဘၣ်ဆၣ်, မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အတၢ်တူၢ်သံအသး, ဒီးအတၢ်ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဃိ, ယဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခွဲးယာ်, ဒ်သိးဒီးယကလဲၤနုာ်ဆူ ကစၢ်ယွၤ မူခိၣ်အလီၢ်ပစိာ်ဒၢး ခီဖျိလၢတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤကွဲးလံာ်ဧ့ၤဘြံၤ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အကျါ, တၢ်ဃုထၢပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်, လီဆီဒၣ်တၢ် လၢစီၤအၤဟရိၣ် အစၢၤအသွဲၣ်အကျါတဂၤ, ဒီးကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်အခၢၣ်စး လၢယွၤအမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ.…

ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ အစိကမီၤ

ဖဲ ၂၀၂၃ နံၣ်, လါယနူၤအါရံၤန့ၣ်, တၢ်ဒုးနဲၣ် တၢ်လိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူ လၢကွဲၤဟူဖျါအကတီၢ်, ဘၢးဖလိ ဘ့(လ) (Buffalo Bills) အပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိ ဒၣ်မၣ် ဟဲ(မ)လ့ (Damar Hamlin) တဂၤ, လဲၤဂုာ်ဟံးန့ၢ်ဖျၢၣ်ထူ လၢဖျၢၣ်ထူအဂၤတဖု အပှၤလိာ်ကွဲတၢ်ဖိအအိၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, လီၤဃံၤဝဲဒၣ်ဆူ ဟီၣ်ခိၣ်လိၤအဃိ, ကမျၢၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတၢ်တဖၣ် သံတယူာ်ဘၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. ပှၤသးစၢ် ခံဆံလွံၢ်နံၣ်ဖိတဂၤအံၤ ဖဲအလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူအကတီၢ်န့ၣ်, တူၢ်ဘၣ် အသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါသတူၢ်ကလာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအအိၣ်ဝဲလၢ ဖျၢၣ်ထူပျီအဖၢမုၢ်န့ၣ်, ကသံၣ်သရၣ် လၢအပတီၢ်ထီစဲၣ်နီၤတဖၣ် ကူစါယါဘျါက့ၤအီၤတကီၢ်ခါန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ် သၢလါန့ၣ်, ဟဲ(မ)လ့ ဘူးတ့ၢ်မးလၢအကသံဝဲဒၣ်တဂၤ လၢတၢ်လီၤကမၢကမၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ် ကလိာ်ကွဲကဒါက့ၤ ဖျၢၣ်ထူအဂီၢ်, အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဂ့ၤက့ၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဟဲ(မ)လ့ ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ဆူ ကစၢ်ယွၤ,ဃုာ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢ အပတီၢ်ထီစဲၣ်နီၤတဖၣ် လၢအအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအသးမူန့ၣ်လီၤ. ဟဲ(မ)လ့ ကတဲာ်ကတီၤအတၢ်အိၣ်မူလၢ ခါဆူညါအကမ့ၢ်ပှၤလၢ အထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပှၤဂုၤပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်ယိၤဟၣ် အဆၢဒိၣ် ၁၁ အပူၤန့ၣ်, စီၤလါစရူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဂ့ၢ် စ့ၢ်ကီး, မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်လီၤလီၤဆီဆီတမံၤန့ၣ်လီၤ.…

ပၢဃာ်နတၢ်ဆိကမိၣ်လၢခရံာ်အပူၤ

ဖဲ ၂၀၂၄ နံၣ် အိၣ်လၣ်ပ့း တၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲပြၢ (Olympics) လၢဝ့ၢ် ပဲရ့း(စ) (Paris) န့ၣ် ဒ်ညီနုာ်မၤတ့ၢ်ဝဲအသိး, ခ့ထံၣ် လဒၢးကံၣ် (Katie Ledecky) ပီၢ်ပြၢဝဲဒၣ်ထံ တဝီၤဝံၤတဝီၤ, လၢ မံထၢၣ် ၁၅၀၀ တၢ်ပီၢ်ထံ အတၢ်ပြၢလၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်ဖီၣ်ဃံး (Freestyle race) န့ၣ်လီၤ. အဝဲပီၢ်ပြၢထံဝံၤဝဲဒၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ဆိန့ၢ် ပှၤပြၢတၢ်ဖိအဂၤတဖၣ် ၁၅ မံးနံး, ဒီးလၢအသးပူၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်ထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပီၢ်ပြၢထံဖးယံာ်ဖးထီတဘျီအံၤ ဒီတကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ် လဒၢးကံၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. လၢတၢ်ပီၢ်ပြၢထံတဘျီအံၤန့ၣ် လဒၢးကံၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါအသီ (New Record), ဒီးဖဲအဝဲ တူၢ်လိာ်ဟံးန့ၢ် တၢ်မၤလၤကပီၤ ခိၣ်ဖးထူကဘျၣ်ဝံၤ, တကီၢ်ခါန့ၣ် ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံဒီးတၢ်သံကွၢ်စံးဆၢအကတီၢ်န့ၣ် လဒၢးကံၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ပီၢ်ပြၢထံအကတီၢ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲအတံၤသကိးတဖၣ်လၢ အမၤလိပီၢ်သကိးထံတဖၣ်အမံၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကဘၣ်ပညိၣ်ပာ်ဖှိၣ် သးအတၢ်ဆိကမိၣ်အဂ့ၤအဘၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဝဲဒၣ်ထဲလၢ ပှၤပီၢ်ထံတၢ်ဒ့ၣ်စၢၤအယံၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး,…

သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤ အထူအထံး (အတၢ်ဟဲလီၤစၢၤ)

နံၣ်လၢအပူၤကွံာ်, တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ယစံးဆၢတၢ်အထူအထံးအတၢ်ဒိးစဲးဝံၤ, ယအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် တၢ်ဟဲလီၤစၢၤလၢယဖံယဖုသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ယသးခုဘၣ်ယဲလၢ ယနၢ်ဟူဘၣ် ယဘူးယတံၢ်စှၤဂၤတဖၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤ, ခီဖျိယပၢ်လၢအလဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးယမိၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယနၢ်ဟူဘၣ်ယဲ ဖံဖုတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မၤစၢၤယၤလၢ ယတၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်သိးယဒိးန့ၢ်က့ၤတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးယဒူၣ်ဖိထၢဖိအဂံၢ်ထံး, ဒီးမၤစၢၤယၤ, ဒ်သိးဒီးယကမၤလိန့ၢ်တၢ် လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဃးဒီးပသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအဂံၢ်ထံးန့ၣ်, လံာ်မးသဲ ၁:၁-၁၇ ဒီး လံာ်လူၤကၣ် ၃:၂၃-၃၈ ကွဲးနီၣ်ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအဟီၣ်ခိၣ်အထူအထံးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ကနၢၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအထူအထံးန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အဝဲမ့ၢ် မ့းၡံအၤ, ဒီးဟဲလီၤစၢၤဝဲလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ်လိၤလိၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲပဖးဘၣ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအထူအထံးအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး, ပကထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်တီတၢ်လိၤ လၢအဟံးဃာ်ပၢၤဃာ်ဝဲ အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးစီၤအၤဘြၤဟၣ်, "နကကဲထီၣ် ၦၤအါကလုာ်အပၢ်" (၁မိၤ ၁၇:၁-၈) န့ၣ်လီၤ. အနံၣ်ခံကထိ လဲၤပူၤကွံာ်, ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအံၤ လၢထီၣ်ၦဲၤထီၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, မး ၁:၁ န့ၣ် ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤမးသဲ ကွဲးပာ်ဖျါတ့ၢ်ဝဲလၢ “လံာ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အထူအထံးႇ စီၤဒၤဝံးအဖိခွါႇ စီၤအၤဘြၤဟၣ်အဖိခွါ” န့ၣ်လီၤ.

လံာ်စီဆှံအထူအထံးန့ၣ်…

တအိၣ်ဘၣ်ထဲတဂၤဧိၤ နီတဘျီဘၣ်

ပှၤသးပှၢ်တဖၣ်လၢအအိၣ်လၢ ပှၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲတၢ်အဟံၣ်, ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဟဲအိၣ်သကိးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်, မုၣ်ကမဲတဂၤ မ့ၢ်လၢတအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဆိးဝဲလၢဟံၣ်ပူၤ ထဲတဂၤဧိၤအဃိ ဘၣ်လဲၤဟးမၤလၢာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢတၢ်ချၢ, သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤခိၣ်နၢ်တဖၣ်လၢ အတအိၣ်ဒီးပှၤတဂၤဂၤလၢကနာ်န့ၢ်ဝဲ, ဒီးပှၤဟံၣ်ဃီတအိၣ် လၢပှၤတကနၣ်ဃုာ်အီၤတဖၣ်, ဒီးဘၣ်အိၣ်ဝဲထဲတဂၤဧိၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲဒီးတၢ်အိၣ်သယုၢ်သညိတဖၣ် ခီဖျိလၢတၢ်ဂ့ၢ်အါမံၤအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢအါနံၣ်အါလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ, ဒီးထုကဖၣ်န့ၢ် တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

တၢ်အိၣ်သယုၢ်သညိန့ၣ် ဟဲမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ပှၤတဂၤဂၤ, ဖဲတၢ်အကတီၢ်တဘျီဘျီန့ၣ်လီၤ. ဖဲလါမ့ၤ, ၂၀၂၃ နံၣ်န့ၣ် ကီၢ်အမဲရကၤ ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်ကရၢ ထုးထီၣ်ရၤလီၤ လံာ်တၢ်ကွဲးဟ့ၣ်ပလီၢ်တဘ့ၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သယုၢ်သညိအဂ့ၢ်, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဆါသံသတြိာ်တကလုာ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်တၢ်ကွဲးဟ့ၣ်ပလီၢ် ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ ကီၢ်အမဲရကၤ ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဝာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်အိၣ်သယုၢ်သညိ, ဒီးတၢ်အိၣ်သယုၢ်သညိန့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်သ့ဝဲဒၣ်ဒ်သိးလိာ်အသးဒီးတၢ်အီ မိာ်ဝါ (cigarettes) တနံၤ တဆံခံဖျၢၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတၢ်သ့အသိးန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ စီၤမိၤရှ့ အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤတ့ၢ်လံအသး ဒ်သိးကဟ့ၣ်ခီလီၤ (အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ) ဆူ စီၤယိၤရှူ, ပှၤလၢအကထီၣ်အလီၢ်န့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ်နုာ်လီၤဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အကတီၢ်, တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဖၣ်န့ၣ်…

လၢသးစီဆှံအတၢ်နဲၣ်ဆှၢအပူၤ

တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်နဲၣ်ကျဲ အဲး(ပ) (App) အပူၤန့ၣ်, တၢ်နီၣ်သိလ့ၣ်, တၢ်အိၣ်လဲၤလၢ လး(စ) ဘ့ကဲး(စ) (Las Vegas), ဒီးဆူ လီး(စ) အဲ(န)ကၠလိး(စ) (Los Angeles) အဂီၢ်, ဟ့ၣ်ကူၣ်ဒုးနဲၣ် တၢ်လဲၤကျဲဖုၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ် ကစှၤလီၤဝဲဒၣ် တနၣ်ရံၣ်ဃၣ်ဃၣ်အဃိ, ရှဲ(လ)ဘံၣ် အဲးစလၣ် (Shelby Easler), ဒီးအဝဲၢ်ခွါန့ၣ် လူၤပိာ်ထွဲကျဲဖုၣ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်နဲၣ်ကျဲ ဒုးနဲၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လဲၤကျဲဖုၣ် (shortcut) န့ၣ် နဲၣ်ဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူ ကျဲလၢအတဘျ့, အတဂ့ၤတဖၣ်, ဒီးဘၣ်လဲၤဝဲနၣ်ရံၣ်အါမး, ဒီးအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ကတာ်ထီဃာ်အသးလၢ ကီၢ်စဲၣ် ကဲၤလဖိနယၢၤ (California) မိၣ်ဟါဘံၣ် မဲးမုၢ်ခိၣ် (Mojave Desert) အပူၤ, ဖဲလၢဖၣ်ကမူၣ် အကလံၤမုၢ်အူသဝံးတၢ် အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤနီၣ်ကဒါအသိလ့ၣ်သ့ဘၣ်ဆၣ်, လၢခံန့ၣ်, မ့ၢ်လၢသိလ့ၣ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲဒၣ် ခီဖျိလၢတၢ်လဲၤကျဲမုၢ်တဘိန့ၣ် နးဒိၣ်မးအဃိ, ဘၣ်တၢ်တွံၢ်က့ၤလၢပျံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢ အတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ်…

အိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢတၢ်စူၢ်တၢ်နၥ်အပူၤ

နံၣ်လၢအပူၤကွံၥ်တဖၣ်န့ၣ်, ဖဲယလဲၤဆူတၢ်မၤလီၢ်, ဒ်သိးဒီးယကချုးန့ၢ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူအဂီၢ်, ယဘၣ်လဲၤဟးလၢယခီၣ်န့ၣ်ဒီး, ယထံၣ် ပိၥ်မုၣ်တဂၤ,ဃုၥ်ဒီးအထွံၣ်အၢသီတဒု ဟဲဆူယအိၣ်လိၤလိၤန့ၣ်လီၤ. ယဒိၣ်ထီၣ်ညီနုၢ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤဘုၣ်လိာ်ကွဲထွံၣ်ဖိတဖၣ်လၢ ဟံၣ်ခိၣ်ဟံၣ်ဃၢၤအဃိ, တံၤသကိးလၢအဆူၣ်အိၣ်ကပုၥ်လုးဖိတဖၣ်န့ၣ် ယတပျံၤယဲ ဘၣ်ဆၣ်, ထွံၣ်တဒုအံၤ ဖျါလီၤပျံၤလီၤဖုးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်တဒုအံၤ ဖဲအဟဲဘူးဒီး ယၤအကတီၢ်န့ၣ်, မီၤယၤအဃိ, လၢတၢ်နံၤတၢ်အ့အပူၤန့ၣ် ယဂုာ်ကျဲးစၢးလၢယတကနၣ်ဃုာ်အီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ထွံၣ်တဒုအံၤ ကစံၣ်ဖုအ့ၣ်ယၤအဃိ, ယကိးပသူယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်တဒုအံၤ မၤဘၣ်ဒိယၤတန့ၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်လၢအကစံၣ်ဖုဆူယအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်တတုၤဃီၤဝဲဒၣ်အဃိ, ယစံးဘျုးကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်အကစၢ်န့ၣ် ဖီၣ်ဟံးဃၥ် ဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကီး အထွံၣ်ပျံၤ လၢအစုဃံးဃံးအဃိန့ၣ်လီၤ.

ဒ်ပမ့ၢ် ၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်အသိး, တၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲၥ်လီၤပျံၤလီၤဖုးတမံၤအံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်က့ၤယၤလၢ တၢ်ဖီၣ်ဟံးဃၥ်မုၣ်ကီၤလံၢ်လၢပျံၤ ဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးကမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးၦၤအဂီၢ်, အိၣ်ခိးဝဲဒၣ်လၢ ပဟ့ၣ်အီၤခွဲးယၥ်န့ၣ်လီၤ. ၁ ပ့း ၅:၈ အပူၤန့ၣ်, ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပ့းတရူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ၦၤလၢ, “ဒ်ခ့ယုၢ်ကညီၤရုၢ်ရုၢ်အသိးန့ၣ်, သုဒုၣ်သုဒါမုၣ်ကီၤလံၢ်ဟးဝ့ၤဝီၤဃုၦၤလၢအကယူၢ်လီၤဝဲ” န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကဂုာ်ကျဲးစၢးမၤပျံၤမၤဖုးၦၤ, ဒီးကဒုးသံပှၤတခီပၤ, လၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအပူၤအဂီၢ်, မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် ကညီၤတၢ်, ဒီးကစံၣ်ဖုအ့ၣ်ဖှီပှၤဘၣ်ဆၣ်,…

တၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ်လၢ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်

လၢ အၣ်(န)တၣ်တံၣ်ကၣ် (Antarctica) မုၢ်နုာ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ (Penguin) ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤ ကအိၣ်ဝဲအဘ့ၣ်နွံကယၤဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ပာ်ဖှိၣ်ဟူးဂဲၤလိာ်အသး လၢထံလီၤသကၤလ့ကဘျၣ် အထီကအိၣ်ဝဲဒၣ် ယဲၢ်ဆံ ခီၣ်ယီၢ် လၢထံခုၣ်အဖီခိၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဒံးဒၣ် ဃုလါန့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့တဘ့ၣ် သုးအသးဆူတၢ်မဲာ်ညါ, ဒီးစံၣ်ဖုလီၤဝဲလၢတၢ်နာ်, ဆူပီၣ်လဲၣ်ထံခုၣ်အပူၤ, ဒီးပီၢ်ထံလဲၤဝဲဆူတၢ်လီၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့အဂၤတဖၣ် စံၣ်ဖုလီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

အါတက့ၢ်, ဖဲ ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ သးစၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကစးထီၣ်ပီၢ်ထံ အခီၣ်ထံးတဘျီအဂီၢ်, စံၣ်ဖုလီၤဆူထံကျါ တၢ်လီၢ်အထီန့ၣ် ကအိၣ်ဒၣ် ခံ ခီၣ်ယီၢ်န့ၣ်လီၤ. ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖု အတၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ်တၢ်သံသ့အံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်ဂီၤပူၤအခီၣ်ထံးတဘျီန့ၣ်လီၤ.

ပှၤတနီၤ ကစံးဝဲဒၣ်လၢ ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖၣ် အတၢ်စံၣ်ဖုခီဂာ် လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဖဲ တၢ်လီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးပှၤလၢအစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်စူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်န့ၣ် တဒ်သိးလိာ်အသးဒီး ထိၣ်ပဲၣ်ကွ့ဖိတဖၣ် အတၢ်အိၣ်အသးန့ၣ်ဘၣ်. ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁ အပူၤန့ၣ် ပှၤကွဲးလံာ်ဧ့ၤဘြံၤ…

တၢ်ပိာ်ကစၢ်ယွၤအခံ

အပူၤကွံာ်တဘျုးနံၣ်န့ၣ် ဖဲယလဲၤဟးကသုၣ်ဆူ ဝ့ၢ် ဖဲရ့း (Paris) န့ၣ်ဒီး, ဒ်သိးပကဟံးန့ၢ်သကိး ဟါတၢ်အီၣ်အဂီၢ်, တချုးယလဲၤထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိး ဖဲ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ (Eiffel Tower) န့ၣ် ယလဲၤဟးလိာ်ကွဲကွၢ်ကီ ဝ့ၢ်လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဝ့ၢ်အံၤ ထဲဒၣ်ယၤတဂၤဧိၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယကွဲၤဒီနၢ် အဂံၢ်လၢာ်ကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ် တၢ်ခဲလၢာ်လဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဂီၤ တအိၣ်ဒီးယၤအဃိ, ယလဲၤတုၤဖဲလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ယဲဘၣ်ဆၣ်,ဒ်ယမ့ၢ်ပှၤဝ့ၢ်မုၣ်ဖိတဂၤအသိး ယတပျံၤတၢ်ဘၣ်. ယလဲၤဟးဆူညါ, ဒီးပိာ်ထွဲယဲ စ့(န) ထံကျိ (Seine River), ဒီးကွၢ်ပညိၣ်ယဲဒၣ်ဆူ အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီ လၢအအိၣ်ဖျိအိၣ်ဖျါအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢယလဲၤတုၤဆူတၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ယတၢ်လဲၤ ဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးဝဲဘၣ်ဆၣ်, တၢ်သူၣ်ထီၣ်တဖၣ် အိၣ်ကဝီၤဃာ်အီၤအဃိ, အံၣ်ဖဲ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဖးထီန့ၣ် ဟါမၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

က့ၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် တအိၣ်ဖျါဝဲလၢယတၢ်ထံၣ်အဃိ, ယကမၢကမၣ်ယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အကတၢၢ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါလၢ ယလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလံအဃိ, ယကဘၣ်လဲၤကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယသံကွၢ်ပှၤဂၤ, ဒီးယထံၣ်လိာ်ယသးဒီးယတံၤသကိးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်လၢပတဆိကမိၣ်န့ၣ် မၤအသးသ့ဝဲဒၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ, ဒီးတၢ်တၤပှၤတဖၣ်အကတီၢ်, ပဃ့ကစၢ်ယွၤ…