တမ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်တီၢ်ဘၣ်, မ့ၢ်ဒၣ်ခရံာ်လီၤ

ဒံး(စ) ခၢဘၢၣ် မဲးကစံ (Discover Magazine) ဒုးဆိကမိၣ်ပှၤတၢ်အဂ့ၢ်လၢ စးကဝးအပူၤန့ၣ် ဆၣ်ဖးဒိၣ်အဖျၢၣ် ၇၀၀ ခွၣ်ထ့လယၢၣ် (နွံ အလီၢ်ခံ ဝး အိၣ်အဖျၢၣ်ခံဆံ) ဘၣ်ဆၣ်, ဆၣ်ဖးဒိၣ်ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒၣ်ထဲတဖျၢၣ်ဧိၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဘၣ်ထွဲလၢမူကပိာ်လိၤဒီးဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤ အံရ့း စဲးကရံၤစၢၣ် (Erik Zackrisson) စံးဝဲဒၣ်လၢ ဆၣ်ဖးဒိၣ် သ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ် ပှၤကညီ, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိသ့ၣ်တဖၣ် မူဝဲကသ့အဂီၢ်, တၢ်လိၣ်အါထံၣ်အကျါ တထံၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဆၣ်ဖးဒိၣ်အံၤ ကဘၣ်ယူၤဝ့ၤဝီၤဝဲလၢ ဂိ(လ)ဒံၣ် လီး ကဝီၤ (Goldi locks Zone) အပူၤ, တၢ်ကိၢ်တၢ်ခုၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဒၣ်ဖဲ အကြၢးအဘၣ်, ဒီးထံကဘၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢဆၣ်ဖးဒိၣ် ၇၀၀ ခွၣ်ထ့လယၢၣ်အကျါန့ၣ်, ဟီၣ်ခိၣ် မ့ၢ်ဆၣ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် လၢတၢ်အိၣ်သးသ့ၣ်တဖၣ် ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. စဲးကရံးစၢၣ် မၤကတၢၢ်အတၢ်ပာ်ဖျါလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤအိၣ်ဝဲလၢ “စုလၢအဟဲစိာ်န့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်တီၢ်လၢအဂ့ၤ” တမံၤမံၤအဃိန့ၣ်လီၤ.

စီၤပီလူး ဒုးနာ်ပၢၢ် ကလီးစဲ…

ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်လီၤ

လၢတၢ်အိၣ်မူအပူၤ တၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးမ့ၢ်ဟဲဆိန့ၣ်ဒီး, ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးတၢ်မဲာ်ဆှးလီၤန့ၣ် ပိာ်ခွါလၢကီၢ်နီၣ်ဝ့တဂၤ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ပှၤပာ်ထီၣ်ထီအသး လၢအတကူတသိးဝဲတၢ်ဃ့ၢ်သတြီၤအတၢ်ကူတၢ်သိးတဂၤန့ၣ်, တၤဝဲ ကးစတဲ(န) ဝၤဟိ(မ) (Karsten Warholm) - ပှၤလၢအမၤနၢၤတၢ်လၤတၢ်ကပီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အတၢ်ပာ်ပနီၣ်လၢ တၢ်ဃ့ၢ် မံထၢၣ် ၄၀၀ တၢ်ဃ့ၢ်ခီဂာ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ- ဒ်သိးကဃ့ၢ်သတြီၤတၢ်ဒီးအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝၤဟိ(မ) လၢအမၤလိကတဲာ် ကတီၤအသး လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်အပူၤတၢ်ဃ့ၢ်အလီၢ်အံၤန့ၣ်, တူၢ်လိာ်ဝဲ ပှၤလၢအတၤအီၤဝံၤ, မၤနၢၤအီၤ, ဒီးပှၤတဂၤအံၤ အိၣ်တ့ၢ်လၢ ဖၣ်ကမူၣ်ခုၣ်လ့ၤလူၤအကျါန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဝဲလၢ ဖီတၢၣ်အကတီၢ်န့ၣ်, ဖဲပှၤလၢအတၤအီၤတဂၤအံၤ စံးဘၣ်အီၤ, ခီဖျိလၢအတၢ်စးထီၣ်ဃ့ၢ်န့ၣ် တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးအဃိ အဲၣ်ဒိးဃ့ၢ်ပြၢကဒီးတဘျီအဂီၢ်န့ၣ်ဒီး ပှၤမၤနၢၤ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် အတၢ်ပာ်ပနီၣ်ခံဘျီတဂၤန့ၣ် နံၤကမှံၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကတိၤဒိ ၂၉:၂၃ အပူၤ ပကဖးဘၣ်လၢ, “ပှၤကညီအပာ်ထီၣ်တီအသးန့ၣ် ကဒုးဆီၣ်လီၤအီၤလီၤ. မ့မ့ၢ် ပှၤလၢ အဆီၣ်လီၤအသးန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်လၤကပီၤလီၤ” န့ၣ်လီၤ. ကတိၤ ၁၁:၂, ၁၆:၁၈,၁၈:၁၂ အပူၤ ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ် လၢစီၤပၤစီၤရှလိၤမိၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးတမံၤ,…

တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်ဆိတၢ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်

အပူၤကွံာ်တဘျုးနံၣ်အကတီၢ်, ကၠူလံၣ် လဲ(န)မဲ(န) နုာ်လီၤပြၢဝဲ တၢ်သမံသမိးတၢ်ပြၢ လၢတၢ်ဃုထၢ ပှၤအူဖြၣ်စ့ၣ်ပံကွဲၤလၢ ဝ့ၢ်နယူးယီး Metropolitan Opera ပံကွဲၤသံကျံကရၢ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. MET ကရၢအံၤ မၤအတၢ်သမံသမိးတၢ်ပြၢတဖၣ်လၢ ယာ်ဘျးစဲအလီၢ်ခံ ဒ်သိးတၢ်ကဟးဆှဲး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တဖၣ် အသုတၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်ဆိတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လဲ(န)မဲ(န) ပြၢဝဲအဂ့ၤကတၢၢ်အဃိဒီး, အကတၢၢ်န့ၣ်, မၤနၢၤဝဲတၢ်ပြၢအံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲအဝဲ ဟးထီၣ်လၢ ယာ်ဘျးစဲအမဲာ်ညါန့ၣ်ဒီး, စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တနီၤလၢ အမ့ၢ်ပိာ်ခွါတဖၣ် မ့ၢ်လၢတပာ် ပနီၣ်အီၤအဃိ, လဲၤနုာ်ဆူဒၢးအလီၢ်ခံ, ဒီးလူၤကွၢ်ဃု ပှၤအဂၤတဂၤဂၤန့ၣ်လီၤ.

၁ ရှမူၤ ၈:၅, ၉:၂ အပူၤန့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဃ့ထီၣ်ဝဲစီၤပၤတဂၤ အဆၢကတီၢ်, ကစၢ်ယွၤ အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲ, ဒီးဟ့ၣ်လီၤပှၤတဂၤလၢ အအိၣ်ဒီးနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ လၢအလီၤထုးသူၣ် ထုးသး ဒ်ထံကီၢ်အဂုၤအဂၤ အစီၤပၤတဖၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ၁ ရှမူၤ ၁၆:၁-၁၃ စံးဘၣ် ပှၤလၢ, နံၣ်အခီၣ်ထံးတဖၣ်အပူၤ စီၤစီလူးပၢတၢ် ဒ်စီၤပၤတဂၤအသိးန့ၣ်, ဘၣ်တၢ်ပနီၣ်အီၤ…

တၢ်မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ တၢ်ကမၣ်တဖၣ်

ဒ် ၁၉၂၉ နံၣ် ဒီး ၂၀၀၈ နံၣ်, မ့ၢ်နံၣ်တဖၣ်လၢ အဟဲစိာ်တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ ဆူမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၢ်တဖၣ်အဃိ, ဒ်သိးကမၤစၢၤ တၢ်ကဟးဆှဲး ခါဆူညါ တၢ်ကမူၤကမၣ်ဘၣ်ထွဲဒီး ကျိၣ်စ့တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂီၢ်, တၢ်ကမူၤကမၣ်အလံာ်ရိဖှိၣ်ဒၢးတဖျၢၣ် ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ကီၢ်စကီးတလဲ(န), အံၤဒ့ၤဘၢး အဝ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်ရိဖှိၣ်ဒၢးအံၤအပူၤ, အိၣ်ဒီး လံာ်ပာ်ဖှိၣ် ခံကထိဘျဲၣ် လၢအကဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်နၢ်ပၢၢ် ဆူစိၤလၢခံ မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၢ် အပှၤကူၣ်သ့တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤပၢၤလံာ်ရိဖှိၣ်ဒၢးတဖၣ် စံးဝဲအသိး, လံာ်ရိဖှိၣ်တဖျၢၣ်အံၤ ကဟ့ၣ်တၢ်အဒိအလၢအပှဲၤတမံၤလၢ “ပှၤစဲၣ်နီၤတဖၣ် မၤကမၣ်တၢ်တလီၢ်လီၢ်ဒ်လဲၣ်”အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤပၢၤလံာ်ရိဖှိၣ်တဖၣ် နာ်ဝဲလၢ တၢ်ကသူၣ်ထီၣ် မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွၢ် လၢအဂံၢ်ဆူၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤအဂီၢ်န့ၣ်, ကျဲအိၣ်ထဲတထံၣ်, ဒီးကျဲအံၤမ့ၢ်တၢ်မၤလိန့ၢ် တၢ်လၢအပူၤကွံာ်တၢ်ကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်သိးတၢ်ကဟးဆှဲး တၢ်လ့ပစီ, ဒီးကအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢ နီၢ်သးအတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, စီၤပီလူး ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ပှၤကရံၣ်သူးဖိတဖၣ် ကမၤလိန့ၢ်တၢ် ခီဖျိလၢအပူၤကွံာ် ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် အတၢ်ကမူၤကမၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ဒ်သိးပှၤကရံၣ်သူးဖိတဖၣ် အသု တကဲထီၣ် ပှၤလၢအလဲၤတလၢကွံာ် တၢ်နာ်န့ၢ်လီၤသး လၢနီၢ်သးခွဲးယာ်လီၤဆီအဂီၢ်, ပှၤတၢ်မၢဖိ…

တၢ်မူအခိၣ်သလုး

ပိၥ်မုၣ်တဆံခံနံၣ်မုၣ်ဖိ လံၤအဒံၣ်ဧၤနဲး ရိၣ်ဒရံၣ်ကဲး အဲး(စ)ပၤဒၤ (Lee Adianez Rodriguez – Espada) န့ၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ကအိၣ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်လၢ သၢမံးလၥ်တၢ်ဃ့ၢ်ဖးထီ တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢ န့ၣ်လီၤ. အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်န့ၣ်ဆှၢအီၤဆူ လၢတၢ်စးထီၣ်ဃ့ၢ် မၣ်ရသိၣ်တၢ်ဃ့ၢ်တဝၥ် (half-marathon) ဃုၥ်ဒီး ၦၤဃ့ၢ်တၢ်ဖိတနီၤ, ဒီးတၢ်ပြၢအံၤဘၣ်တၢ်စးထီၣ်ဆိ ၁၅ မံးနံး န့ၣ်လီၤ. လံၤအဒံၣ်ဧၤနဲး ဃ့ၢ်ပြၢလိၥ်သးဒီး ၦၤဃ့ၢ်တၢ်ဖိအဂၤတဖၣ်, အခီၣ်ခါတကါန့ၣ်ဆိန့ၢ် ၦၤဂၤတဖၣ် အခီၣ်ခါန့ၣ်လီၤ. ဃ့ၢ်ဝဲတုၤ လွံၢ်မံးလၥ်န့ၣ်ဒီး, တထံၣ်ဖီတၢၣ်အကျိၤဘၣ်အဃိ, သ့ၣ်ညါဝဲလၢ နုာ်လီၤဃ့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢလၢ အယံၤ,ဒီးကီခဲဒိၣ်န့ၢ်အါန့ၢ် တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢလၢညီနုာ်ဃ့ၢ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်ဆိကတီၢ်တၢ်ဃ့ၢ်အလီၢ်န့ၣ်, ဃ့ၢ်ဝဲဆူညါတုၤအကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤဃ့ၢ်မၣ်ရသိၣ်တဝၥ် တၢ်ပြၢဖိတဂၤန့ၣ် လၢတၢ်တဆိကမိၣ်အပူၤ ဃ့ၢ်ဝံၤဝဲ တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢ ၁၃.၁ မံးလၥ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤဃ့ၢ်ပြၢ တၢ်တုၤအကတၢၢ်န့ၣ် ပှၤအိၣ် ၂,၁၁၁ ဂၤအကျါ ဒိးန့ၢ်ဝဲ ၁,၈၈၅ ဂၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်ပၥ်လီၤသးစွံကတုၤအဃိန့ၣ်လီၤ.

နံၣ်ကယၤတၢၦၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးတဖၣ် ဖဲအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်…

ယွၤအတၢ်မၤပူၤမၤဖျဲးတၢ်

ပှၤအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ, လၢအမၤမုာ်သးမၤကလီၤတၢ် (volunteer) တဂၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “မူခိၣ်ကလူးအကဟုကယာ်ဒီတဒၢတၢ်” မ့ၢ်လၢဂုာ်ကျဲးစၢၤမၤတၢ်တမံၤမံၤ ဒ်ပှၤဒူပှၤဃိၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဖဲကၠဲး(ခ) မဲၣ်နၣ် (Jake Manna) ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးဒီးပှၤဂၤ လၢတၢ်လူၤကွၢ်ဃု ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိ လၢအသးအိၣ်ဒံးဒၣ်ထဲ ယဲၢ်နံၣ်, လၢအဟါမၣ်ဝဲတဂၤန့ၣ် တၢ်ကဘၣ်ကွၢ်ဃုအဆိအချ့အဆၢကတီၢ်, အဝဲဆီလီၤပာ်လီၤပီးလီတဖၣ်, ဒ်သိးကထုးန့ၢ်ပာ်ဖှိၣ် မုၢ်အဂံၢ်သဟီၣ်, ဒီးထုးထီၣ်လီဂံၢ်သဟီၣ်, ဖဲလၢ တၢ်မၤလီၢ်တတီၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢခိၣ်ဃၢၤသ့ၣ်တဖၣ် လူၤကွၢ်ဃုဝဲဖဲပှၤပာ်သိလ့ၣ်ဒၢး ဒီးကရၢၢ်ပူၤ အဆၢကတီၢ်, မဲၣ်နၣ် လဲၤပိာ်ကျဲလၢအဆှၢအီၤဆူသ့ၣ်ပှၢ်ပူၤ, ဒီးသတူၢ်ကလာ်န့ၣ် ထံၣ်ဝဲဖိသၣ်မုၢ်ဖိန့ၣ် လီၤဘျၢလၢ လီၢ်ကဝီၤကပံာ်ကွံပူၤ တုၤလၢအယီၢ်ဒ့န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ပလီၢ်သးအပူၤ အဝဲဂုာ်ဟးခီတၢ်လၢ ကပံာ်လၢအစဲဘူးအကျါ ဒ်သိးကထုးထီၣ်က့ၤပိာ်မုၣ်ဖိ လၢအဘၣ်ကီဘၣ်ခဲတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်မုၣ်အံၤ ဘၣ်အၢလၢကပံာ်ကနိဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတအိၣ်ဘၣ်, ဒီးဘၣ်တၢ်ဟဲက့ၤစိာ်ဝဲဆူအမိၢ်အအိၣ် လၢအစံးဘျုးစံးဖှိၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.

ဒ်ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်ဖိအသိးန့ၣ်, စီၤဒၤဝံးစ့ၢ်ကီး လဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤပူၤဖျဲးအီၤန့ၣ်လီၤ. စံး ၄၀:၁ အပူၤ ပှၤကွဲးထါ “အိၣ်ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲ လၢတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ” ဒ်သိးယွၤကစံးဆၢက့ၤ အတၢ်ကိးပသူ, ဃ့ကညးတၢ် လၢသူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ်…

အးလီၤသး လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ ဆူကစၢ်ယွၤအအိၣ်

ကစၢ်ယွၤတမၤစၢၤ ပှၤလၢအမၤစၢၤလီၤက့ၤအသးဘၣ်, ယွၤမၤစၢၤပှၤလၢအစူၢ်အီၤနာ်အီၤ,ဒီးသန့ၤအသးလၢ အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးသန့ၤအသးလၢ အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤန့ၣ်, ကၠီနသၣ် ရူမံၣ် (Jonathan Roumie) သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ဖဲလါမ့ၤ ၂၀၂၈ နံၣ် န့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်ခွါဂဲၤဒိတဂၤ,- လၢအဒိကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အသးသမူအဂ့ၢ် လၢကွဲၤထံၣ်ဟူ, ဒီးအခိၣ်တီမ့ၢ် “တၢ်ဃုထၢ” လၢအဘၣ်တၢ်သန့ၤအီၤလၢ လံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ရူမံၣ်အိၣ်ဆိးလၢ လီး(စ)အဲကၠၢလံး(စ) (Los Angeles) န့ၣ် ယံာ်ဝဲဃိးနံၣ်, ဒီးဘူးတ့ၢ်မးလၢ အကျိၣ်စ့ကလၢာ်စီကွံာ်, တၢ်အီၣ်အိၣ်တ့ၢ်ဒၣ်ထဲတသီအဂီၢ်, တၢ်ဖံးတၢ်မၤစ့ၢ်ကီးတအိၣ်ဘၣ်. ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်အဃိ, ရူမံၣ် ဂၢ်လီၤအသး, ဒီးဟ့ၣ်လီၤအးလီၤ အတၢ်လုၢ်အီၣ်သးသမူအတၢ်မၤဆူ ကစၢ်ယွၤအစုပူၤန့ၣ်လီၤ. ယဃ့ထုကဖၣ်သပှၢ်ပှၢ် လၢတၢ်ကတိၤ “ယဟ့ၣ်လီၤအးလီၤယသး လၢနစုပူၤ န့ၣ်လီၤ.” လၢခံတၢ်မၤအသး ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံလၢ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ်, အဝဲထံၣ် ခၠဲး (checks) အလံာ်ကဘျံးဖိလွံၢ်ဘ့ၣ် လၢလံာ်ပရၢတလါအပူၤ ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်သၢလါန့ၣ်, အဝဲဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ ကဒိတၢ်ဂီၤမူ လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အလီၢ် လၢ “တၢ်ဃုထၢ”…

လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အဂီၢ် စူးကါတၢ်လၢအအိၣ်ဒီးနၤ

မ့ၢ်နနၢ်ဟူဘၣ် “ဘျီၣ်ဒိၣ်လၢ တၢ်မၤလၤကပီၤတၢ်ဆးဆ့ကူဆ့က့ၤ” (The Sewing Hall of Fame) အဂ့ၢ်န့ၣ်ဧါ. တၢ်ကရၢကရိအံၤ ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ဖဲ ၂၀၀၁ နံၣ်, ဒ်သိးကပာ်ပနီၣ်မၤလၤကပီၤ ပှၤတဖၣ် “လၢကျိၤကျဲလီၤဆီအပူၤ မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲ တၢ်ဆးတၢ်ကူတၢ်ကၤတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့, ဒီးထုးထီၣ် တၢ်ပိးတၢ်လီၤလၢအဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်တဖၣ်ဆူ ဟံၣ်ဃီပူၤတၢ်ဆးဆ့ကူဆ့ကၤတၢ်မၤ, အတၢ်ကဲဘျုး အါနံၣ်အါလါအဂီၢ်” န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤတဖၣ်အကျါ ပာ်ဃုာ်ဒီးနီၢ်တဂၤစုာ်စုာ်, လၢအမ့ၢ် မၤသၢ်ဖူ(လ)လဲ(န) (Martha Pullen), ဒီးဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤ ဖဲ ၂၀၀၅ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤ ဒ်အမ့ၢ်ပိာ်မုၣ်လၢအဖျါဖဲ ကတိၤ ၃၁, “ပိာ်မုၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ, အိၣ်ဒီးတၢ်ဆိကမိၣ်လၢအပတီၢ်ထီ, ဒီးအတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ် တလီၤတူာ်လီၤကၢ်လၢကမျၢၢ်အတၢ် သ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.”

“ဘျီၣ်ဒိၣ်လၢ တၢ်မၤလၤကပီၤတၢ်ဆးဆ့ကူဆ့က့ၤ” အံၤ မ့ၢ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ဖဲလၢနံၣ်ကယၤ ခံဆံတၢ ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ဒ်သိးအံၤ မ့ၢ်စးထီၣ်အိၣ်ဝဲလၢ နံၣ်ကယၤတၢအကတီၢ်, ဖဲအံၣ်စရ့လးအကီၢ်ပူၤန့ၣ်ဒီး, ပိာ်မုၢ်တဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် နီၢ်တဘံၤသါန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤန့ၣ်လီၤ. မၤတၢ်…

တၢ်ဟီၣ်ကိးပသူလၢ အဟူသီၣ်လီၤဆီ

ဖိသၣ်အီနုၢ်ဖိတဂၤ ဖဲအဟီၣ်ကိးဝဲဒၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်လၢ အဝဲလီၤဘှံးလီၤဘှါ, မ့တမ့ၢ် တၢ်သၣ်ဝံၤ အသးတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. မ့မ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢ ဘရီ ဖၠၣ်စိမိၤ (Brown University) န့ၣ်စံးဝဲ, ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီဖိတဂၤ အတၢ်ဟီၣ်လီၤဆီ တၢ်ဆံးကိာ်ဖိတဖၣ်ဒၣ်လဲၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီး တၢ်အကါဒိၣ်တဖၣ်လၢ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါထွဲ, တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂုၤအဂၤတဖၣ် လၢဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ကူၣ်ဖးဒုးအိၣ်ထီၣ် ခီၣ်ဖၠူထၢၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤသနူ (program) လၢကထိၣ်ဒွး တၢ်ဟီၣ်အတၢ်သီၣ်ဃဲ, အကလုၢ်သီၣ်အဒိၣ်အဆံး, ဒီးအသီၣ်ဖျါဆှဲ ဆံးအါဆံးအါ, ဒ်သိးကဃုသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ် တၢ်လၢအတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတမံၤမံၤ မ့ၢ်အိၣ်လၢ ဖိသၣ်အထူၣ်ပျၢ်နၢၢ် မိၢ်ပှၢ် (central nervous system) အပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဝံယရှါယၤ စံးကတိၤဆိပာ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကနၢ်ဟူ အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဟီၣ်ကိးပသူထီၣ်တၢ်လၢ အလီၤဆီတဖၣ်, ဒီးကစံၣ်ညီၣ်တဲာ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်နီၢ်သးအတၢ်အိၣ်အသး, ဒီးကစံးဆၢဝဲလၢတၢ်ဘျုး တၢ်ဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ. ယရှါ ၃၀:၁-၇ ပာ်ဖျါဝဲ ကီၢ်ယူၤဒၤ လၢအကဘၣ်ဃုယွၤအတၢ်ကူၣ်လိာ်အလီၢ်န့ၣ်, လဲၤကပာ်ကွံာ်ယွၤအဝံ, ဒီးဃုတၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်ဒီသိၣ်မှံၤလိာ်သးဒီး ကီၢ်အဲၤကူပတူး (Egypt) န့ၣ်လီၤ.…

တၢ်ဂ့ၢ်ကီ မ့ၢ်တၢ်အဂ့ၤလၢယွၤအဂီၢ်

ဘၣ်ဖဲတနံၤန့ၣ်, ၆ တီၤ ကၠိဖိမုၣ်တဂၤ ထံၣ်ဝဲအတံၤသကိး ပိာ်ခွါတဂၤဆှီဝဲအစု လၢဒီလူၤတၢ်အဆူၣ်အဆံးဖိ(small razor)န့ၣ်ဒီး လၢတၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤတၢ်အဂီၢ် ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤ ဟံးန့ၢ် ဒီလူၤတၢ်အဆူၣ်ဒီးစူးကွံာ်ဝဲဆူ တၢ်အယံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်န့ၣ် ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤ ကဘၣ်တၢ်ပတြၢၤအီၤအလီၢ်န့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဘှံးဝဲကၠိအသီတဆံန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ဖီၣ်စူးကွံာ်ဘၣ်ဝဲ ဒီးလူၤတၢ်အဆူၣ်ဖိလၢ တၢ်တစိၤဖိအတီၢ်ပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ကၠိန့ၣ် တဟ့ၣ် တၢ်ပျဲလၢကၠိဖိတဖၣ် ကဖီၣ်ဝဲ တၢ်အပီးအလီလၢ ကမၤဘၣ်ဒိ ကၠိဖိတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ပှၤသံကွၢ်အီၤလၢ မ့ၢ်အကမၤဝဲလၢခံတဘျီဒံးဧၣ်န့ၣ် ဒီးအဝဲစံးဆၢ “ယဂီၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီ မ့ၢ်အိၣ်ဝဲဒၣ်လဲာ် ယကမၤကဒီးတၢ်မၤအံၤ”န့ၣ်လီၤ. (လၢခံပှၤသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်နီၢ်နီၢ်အဃိ ပှၤဆီတလဲက့ၤ တၢ်ဆၢတဲာ်အီၤလၢ ယကဘၣ်အိၣ်ဘှံးကၠိန့ၣ်လီၤ). ဒ်ပိာ်မုၣ်ဖိအံၤ ကျဲးစၢၤ မၤတၢ်ဂ့ၤဒီး အနီၢ်ကစၢ်ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဝဲအသိး ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးနုာ်လီၤ မၤဝဲယွၤအတီအမုၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လၢအဂီၢ် ကဲထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဂ့ၤ လၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မၤဘျါက့ၤ ပှၤစုဃ့ထီတခီတဂၤ လၢမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် ပှၤဖၤရံၤရှဲတဖၣ် ထုးထီၣ်အခီပညီလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မၤတရီတပါအဝဲသ့ၣ် ပှၤယူၤဒၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးစံးဘၣ်…