တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤ တုၤအလၢာ်အိၣ်လီၤကအိ

ယသိလ့ၣ်အဆံးတခိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးဒံၣ်ကၠ့းတဲၣ် (digital) နီၣ်ဂံၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်ဖိလၢ လံာ်ဖျၢၣ် DTE, ဒီးအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤ တုၤအလၢာ်အိၣ်လီၤကအိ” (Distance'til Empty) န့ၣ်လီၤ. ဒံၣ်ကၠ့းတဲၣ် နီၣ်ဂံၢ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အံၤ ယလဲၤတၢ်ဆူညါ တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤကန့ၢ်ဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါယၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ခ့ခါအကတီၢ်, သိလ့ၣ် အသီတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပနီၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ပတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအသုတတံာ်တာ်အဂီၢ်, တချုးလၢယကဘၣ်မၤပှဲၤ သိလ့ၣ်အသိဒံးဘၣ်န့ၣ် လၢပတၢ်လဲၤအဂီၢ်, အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါဆိ ပသိလ့ၣ်အသိ မ့ၢ်အိၣ်တ့ၢ်လၢလၢလီၢ်လီၢ်ဒံးဧါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်အဃိ, ပိးလီဖိအံၤ ကဲဘျုးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်မၤလိာ်အထံၣ်တဆံ ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် လၢပျၢၤတၢ်ပနီၣ်ဒုးနဲၣ်တၢ် လၢအလီၤဂာ်လိာ်သးဒီး DTE န့ၣ် မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါတ့ၢ်နဲဧါ. တၢ်ပနီၣ်ဒုးနဲၣ်တၢ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ "မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ" န့ၣ်လီၤ. ဖဲလံာ် ၂ မိၤရှ့ အဆၢဒိၣ် ၂၀ န့ၣ် မုၢ်ဃုနံၤဝံၤအလီၢ်ခံ, ကစၢ်ယွၤစံးဘၣ်ပှၤလၢ “သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် မုၢ်အိၣ်ဘှံးအနံၤ လၢနကပာ်စီဆှံအီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. နကမၤဘၣ် တၢ်ဃုနံၤ ဒီးမၤနတၢ်မၤခဲလၢာ်လီၤ. မ့မ့ၢ် မုၢ်နွံနံၤတနံၤန့ၣ် မ့ၢ်ယွၤနကစၢ်အတၢ်အိၣ်ဘှံးအနံၤလီၤ...…

တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်အိၣ်မူအခီပညီ

ပထွံၣ်အသီဖိတဒုန့ၣ်, ပကိးအီၤလၢ ဝ့စတၢၣ် (Winston), ဒီးတၢ်လၢမၤဝဲန့ၣ် အ့ၣ်တၢ်, မံဝဲ, အီၣ်ဝဲဒၣ် (မၤဝဲစ့ၢ်ကီး တၢ်အဂၤတမံၤ, ခံမံၤ) န့ၣ်လီၤ. ဝ့စတၢၣ် ခူၣ်ဝဲတၢ်ပူၤန့ၣ်, တခူၣ်ဝဲ ဒ်ထွံၣ်တဖၣ်ခူၣ်ညီနုာ်တၢ်အသိးဘၣ်, မ့မ့ၢ်ခူၣ်ဝဲ ဟီၣ်လာ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဂာ်ဒ်ပှၤဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးလၢ ဃိာ်အပူၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်ဖိန့ၣ် ခူၣ်ဝဲဒၣ် လၢတၢ်သးဆၢ မၤတၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်, လၢတၢ်သူၣ်ပိာ်သးဝး, ဒီးလၢတၢ်ဘၣ်အၢဘၣ်သီအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်, ယဆိကမိၣ်ကွၢ်ယဲလၢ ထွံၣ်တဒုအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ ခူၣ်တၢ်ဒ်သိးအံၤလဲၣ်န့ၣ်ဒီး, လၢယသးပူၤ တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤ အိၣ်ဟဲဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ယဲ, ယမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးပှၤခူၣ်တၢ်ဖိတဂၤ, လၢအဆၢမိၣ်န့ၢ် “ခူၣ်,” တၢ်လၢယမုၢ်လၢ် ယဲလၢ အကမၤသူၣ်ခုသးခုယၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤတဖၣ်အံၤ, တမ့ၢ်တၢ်လၢအတဂ့ၤထီဘိဒၣ်လဲာ်, ဖဲယသူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤဒိၣ်မးလၢ တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်သးမံသးမုာ်တမံၤမံၤ, မ့တမ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအပူၤန့ၣ်, ယကဲထီၣ်လံပှၤခူၣ်တၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လူၤဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်အိၣ်မူအခီပညီ, မ့တမ့ၢ်ဘၣ်လၢကစၢ်ယွၤန့ၣ်ဒီး, ယကဘၣ်အၢဘၣ်သီ, ဒီးယသးဆၢမိၣ်န့ၢ်တၢ်တဖၣ် ကအါထီၣ်ဝဲဒၣ်တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်လၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တလူၤဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်အိၣ်မူအခီပညီလၢယွၤအဃိ, ခီဖျိလၢဝံယံးရမံယၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ…

ဒီး ယွၤဆှၢလီၤ...တၢ်ဖိဃၢ်တဖၣ်ဧါ

“အါ...” ယဖိမုၣ် ဟီၣ်ကိးပသူဝဲဒၣ်လၢ “ပါပၢ်ဧၢ, ဟဲဆူအံၤတက့ၢ်” န့ၣ်ဒီး, တၢ်မၤအသးမနုၤတမံၤလဲၣ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါယဲ, ဒီးမ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဖိဃၢ်ဖိတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. ကိးနံၣ်ဒဲး, လၢတၢ်ကိၢ်ထီၣ်သီအကတီၢ်န့ၣ် တၢ်ဖိဃၢ်ဖိလၢအကရူၢ်အိၣ်ဟဲဝဲဒၣ်လၢ နံၣ်ဘရၤစကၤ (Nebraska) တၢ်ပၢၤခိၣ်တဖၣ်န့ၣ် သုးလီၢ်သုးကျဲဆူ ကိၣ်လိၣ်ရၤဒိၣ် (Colorado) အကစၢၢ်တဖၣ်,ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ကိၢ်ခါအလီၢ်အကျဲအဃိန့ၣ်လီၤ. ပဘၣ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးကိးနံၣ်ဒဲး, ဖဲတၢ်ဖိဃၢ်တဖၣ်ဟဲတုၤဝဲဒၣ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ်န့ၣ်, တၢ်တနံၣ်အံၤ နးဒိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဖိဃၢ်တဖၣ်အံၤ ဟဲယူၢ်လီၤဝဲဒၣ်တလီၢ်လီၢ်ဆူ ပှၤအမဲၥ်သၣ်လိၤလိၤအဃိ, ကဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ ၦၤကညီတဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ်, မ့မ့ၢ်လၢထိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်အီၣ်မူးအီၣ်ပွဲန့ၣ်လီၤ. ယမၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ယမၤလိန့ၢ်ဘၣ်ယဲလၢ တၢ်ဖိဃၢ်တဖၣ်အံၤ ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်အီၣ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါဒိၣ်ဒိၣ်လၢလီၢ်ကဝီၤ ထိၣ်ဘျ့ၣ်ဘျီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဖိဃၢ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်တၢ်သးတံၥ်တၥ်လၢ ပှၤကညီတဖၣ်အဂီၢ်အသိးန့ၣ်, အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ် “ကိၢ်မၤနၤ” နီၢ်နီၢ်လၢ ထိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

လၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အစိၤဆၢကတီၢ်, လၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအပူၤန့ၣ် တၢ်ဖိဃၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲတဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဧါန့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲ မးသဲ ၆:၂၆ အပူၤန့ၣ်…

တၢ်အိၣ်ဃိကလာ်လၢ ယွၤအမဲာ်ညါ

တၢ်ဆိကမိၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဃိကလာ်, ဒ် စံး ၄၆:၁ ပာ်ဖျါဝဲအသိး, တၢ်အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်, တၢ်အိၣ်ကဒုလၢ ယွၤ, ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်န့ၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးယၤဒိၣ်မး န့ၣ်လီၤ. စံး ၄၆:၁ဝ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “အိၣ်ဃိကလာ် ဒီးသ့ၣ်ညါလၢယမ့ၢ်ယွၤတက့ၢ်” န့ၣ် မ့ၢ်လံာ်စီဆှံတတီၤလၢ အဘၣ်တၢ်တဲဖျါတလီၢ်လီၢ်, ဒ်သိးပတၢ်သ့ၣ်ညါယွၤအဂီၢ်, သိၣ်လိၦၤလၢ တၢ်ဒုးအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ် လၢသူၣ်လၢသးႇ လၢပသးအတၢ်ဆိကမိၣ်, ဒီးလၢပသးသမူအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလိၣ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အိၣ်ဃိကလာ်စံးတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်မၤလၢအညီဘၣ်, တမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. တၢ်အိၣ်ဃိကလာ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်အိၣ်ဂၢၢ်အိၣ်ကျၢၤ လၢသူၣ်လၢသး, လၢယွၤအမဲာ်ညါန့ၣ် ဘၣ်တဘျီဘျီ ဖျါဒ်သိးပမၤအီၤတန့ၢ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

စဲအံၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအခီၣ်ထံးအကျါတမံၤန့ၣ် စံးဘၣ်ၦၤလၢ “တၢ်ဖိတၢ်လံၤ လၢအသုးသးတမံၤမံၤန့ၣ် ညီနုၢ် ကဘၣ်သုးအသး” န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဆီတလဲ တၢ်လၢသုးအသးတလီၢ်လီၢ်, တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤႇ ဒီးတၢ်မၤတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ်. မ့ၢ်လၢ တၢ်မၤဒ်သိးအံၤန့ၣ်, ဒုးကဲထီၣ် ပတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ် ကဆိကတီၢ်ဝဲဒၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤ, ပဆိကမိၣ်မၤဘၣ်ထွဲအီၤသ့ဝဲဒၣ် ဒ်ကဘီလဲၤတၢ်အကျိၤအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကျဲးစၢးဒုးအိၣ်ကတီၤကဘီဒၣ်လဲၣ်,…

ကစၢ်ခရံာ်မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်

ယမါဒီးယၤႇ ပအဲၣ်ကွၢ်ကီ တၢ်ဂီၤမူလၢ အလီၤနံၤ, ဒီးထီၣ်ဂဲၤထီၣ်တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယအဲၣ်ဒိးစံးလၢ တၢ်ကွၢ်ကီတၢ်ဂီၤမူန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢယမါ အသးအိၣ်မၤဝဲဘၣ်ဆၣ်, ကဲထီၣ်တၢ်လၢယအဲၣ်မၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ပှၤဒုးနဲၣ်တၢ်ဖိတဖၣ် အတၢ်လီၤအဲၣ်လီၤကွံ, ဒီးအတၢ်ထုးန့ၢ်သူၣ်န့ၢ်သးတဖၣ်န့ၣ် သန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်ဂီၤမူအကတၢၢ်, တၢ်လၢပပာ်ဖျါဆိတသ့ ကတၢၢ်ဝဲလၢတၢ်သးခုန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကွၢ်တၢ်ဂီၤမူလၢ အဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်အဲၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ "တၢ်အဲၣ်မ့ၢ် သးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒိးကနၣ် တၢ်လၢနသး စံးဘၣ်နၤတက့ၢ်" န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူ အကတၢၢ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ နတၢ်သးခုမ့ၢ်တၢ်လၢ အကါဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ပသးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ အကွၢ်ထဲအဂီၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ် လၢတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီအယံာ်အထီအဂီၢ်, တမ့ၢ်တၢ်အခီၣ်တဃာ်လၢအဂ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

အခီၣ်ထံးန့ၣ် ခ့ခါလုၢ်လၢ်ထူသနူတဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်လၢ အဖျါဂ့ၤဘၣ်ဆၣ်, ပမ့ၢ်ကွၢ်ထံကွၢ်ဆးန့ၣ်ဒီး, ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ်ထံ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်ဒီး, တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဝဲလၢ စီၤပီလူး အသးကံၢ်ပူၤ, ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ ကလီးစဲ ၂ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကသ့နီၤဖးသ့ၣ်ညါ ခ့ခါလုၢ်လၢ်ထူသနူတဖၣ်…

တၢ်ဃူတၢ်ဖိးအဂီၢ် ပှၤအခၢၣ်စးတဖၣ်

ဖဲ ၂၀၂၅ နံၣ်န့ၣ်, လီၢ်ကဝီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်ကရၢတဖၣ် ဒ်သိးကမၤဂ့ၤမၤစၢၤဝဲ ဝ့ၢ်ကိၣ်လိၣ်ရၣ်ဒိၣ် စဖရ့ အဂီၢ်, ပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်, ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ် (COSILoveYou) ကရၢတဖုန့ၣ်လီၤ. တၢ်ခူၣ်ခါအကတီၢ် မ့ၢ်စးထီၣ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအိၣ်ဝဲတမံၤ, ဒီးဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ဝ့ၢ်မုာ် တၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်- လၢတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂီၢ် တၢ်ကရၢကရိဆှၢလီၤ ပှၤစူာ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ ပှၤတဝၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.

လၢအပူၤကွံာ် အါနံၣ်အါလါတဖၣ်န့ၢ်, ဝ့ၢ်မုာ် တၢ်မၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်အဂီၢ် ပှၤပာ်လီၤ ယၤဒီးယဖိသ့ၣ်တဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ခၢၣ်သး တီၤဖုၣ်ကၠိတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤကဆှဲကဆှီတၢ်, ပဘၣ်ထဲးစီကွံာ် နီၣ်ဧိၤ, တပိာ်ဧိၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢ ကၠိကရၢၢ် တၢ်ဒူၣ်အလိၤန့ၣ် ပတ့ခၠဲၣ် တၢ်ဂီၤ လၢအလီၤဂာ်ဒီးကစၢၢ်တၢ်လူၢ်, ဒီးပကျးလီၤ plastic tape လၢ အိၣ်ဒီးအလွဲၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်ယိယိဖိဘၣ်ဆၣ် ဖျါဃံလၤဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

တဘျီလၢ်လၢ် ဖဲယလဲၤနီၣ်ခီယသိလ့ၣ် ဖဲတၢ်လီၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး, ပတၢ်တ့ခၠဲၣ်တၢ်တဖၣ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤလၢ လံာ်ယံးရမံယၤ ၂၉ အတၢ်ပာ်ဖျါန့ၣ်လီၤ. ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်စိာ်မၢကဲကုၢ်, ဒီးတအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဆိးလၢ…

အ့းစဲလ်စံၤယၤ (Excelsior) ဆူလီၢ်ထီၣ်ထီ

ဘၣ်တဘျီဘျီန့ၣ်, လၢတၢ်လီၤကမၢကမၣ်အပူၤ သူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤအတၢ်ကစီၣ်, ဟဲဖျါထီၣ် သတူၢ်ကလာ်လၢ တၢ်တဆၢမုၢ်လၢ်ဘၣ်တၢ်အလီၢ်, အဒိ, လၢလံာ်တၢ်ဂီၤကွံးကွးအပူၤန့ၣ်လီၤ. စတဲ(န်) လံၤ (Stan Lee) မ့ၢ်ပှၤလၢအတ့ထုးထီၣ် မၤဘဲလ် (Marvel comic) လံာ်တၢ်ဂီၤကွံးကွး လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဖၣ်န့ၣ်, လဲၤပူၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ် ဖဲ ၂၀၁၈ နံၣ်, ဒီးပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်တၢ်န့ၢ်သါတဖၣ်, လၢအမ့ၢ် စပဲၣ်ဒၢၣ် မဲ(န်) (Spider-Man), အါယၢၢ် မဲ(န်) (Iron Man), ဖဲ(န်)တဲးစတ့း ဖီ (Fantastic Four), ဟီး (Hulk), ဒီးလံာ်တၢ်ဂီၢ်ကွံးကွးအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤလၢ အဒိးမဲာ်ဒိးလၢအဒီတဒၢမုၢ်, အိၣ်ဒီးအမဲာ်နံၤကမှံ, ဒီးအမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤအံၤ, နံၣ်လၢအဆံတဖၣ်အဆံတီၢ်ပူၤန့ၣ် ဆဲးလီၤဝဲအနီၢ်ကစၢ်တၢ်ပနီၣ် လံာ်ကျိၤ "အ့းစဲလ်စံၤယၤ" အံၤလၢ ကိးလါဒဲး အလံာ် မၤဘဲလ် တၢ်ဂီၤကွံးကွးတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂၀၁၀ နံၣ်န့ၣ် စတဲ(န်) လံၤ ကွဲးပာ်ဖျါဝဲလၢ ထွံးထၢၣ် (Twitter)…

ယမ့ၢ်ဒၣ်ထဲ ပှၤနီၣ်သိလ့ၣ်တဂၤလီၤ

ဖဲယဖိမုၣ် မၤလိအသးဝံၤ နုာ်လီၤဆူ သိလ့ၣ်အပူၤဒီး သံကွၢ်ယၤ “ပါပၢ်, မုၢ်တနၤအံၤ ယမံသကိး ယတံၤသကိးကသ့ဧါ” န့ၣ်လီၤ. ယစံးဆၢအီၤလၢ, “ဖိမုၣ်ဧၢ, နသ့ၣ်ညါ ယတၢ်စံးဆၢလီၤ. ယမ့ၢ်ဒၣ်ထဲ ပှၤနီၣ်သိလ့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်အသး,မၤအသးတဖၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ပကစံးကတိၤသကိးတၢ်လၢ နမိမိၢ်မီၣ်.”

“ယမ့ၢ်ဒၣ်ထဲ ပှၤနီၣ်သိလ့ၣ်တဂၤလီၤ” န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကတိၤနံၤတၢ် လၢပဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ကိးမုၢ်နံၤဒဲးန့ၣ် ယဘၣ်သံကွၢ်ယမါ, ပှၤရဲၣ်ကျဲၤတၢ်တဂၤလၢ, ယကဘၣ်လဲၤဖဲလဲၣ်, ဒီးဖဲအဆၢကတီၢ်မတၤန့ၣ် ယကဘၣ်ဆှၢ မတၤတဂၤဆူ တၢ်လီၢ်မတၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဘၣ်မၤတၢ်မၤလၢ အဘူးအလဲတအိၣ် (moonlinghting) တမံၤ, ဒ်အမ့ၢ် “တၢ်နီၣ် သိလ့ၣ်ဒိးလဲတဂၤ” ဒီးယဖိလိၣ်ဘိထီၣ်သၢဂၤန့ၣ်, ဘၣ်တဘျီဘျီ ယသးကလၢၢ်ဘၣ်လၢ ယမၤတၢ်မၤခံမံၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်, ယတသ့ၣ်ညါတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၢ်အဃိ, ယဘၣ်သံကွၢ် ပှၤကွၢ်ထွဲ ရဲၣ်ကျဲၤတၢ် အခိၣ်ကျၢၢ် (ယမါ) န့ၣ်လီၤ.

မးသဲ အဆၢဒိၣ် ၈ ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးထံၣ်လိာ်သးဒီးပှၤတဂၤ, လၢအသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်…

ယ့ၣ်ၡူးမၤစီကွံၥ်တၢ်ဘၣ်အၢ

“နလိာ်လ့ယၤဧါ.” ယကိးပသူထီၣ်, ဒီးခွဲးခွးကွၢ်ဃု ယဆ့ကၤဝါ လၢတၢ်မၤဃ့ထီၣ် တၢ်ကူတၢ်သိးကဟၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ယထံၣ်န့ၢ်အီၤ, လၢအဘၣ်အၢဒီးတၢ်အဂၤန့ၣ်လီၤ.

ယဆ့ကၤဝါလိၤန့ၣ် ဘၣ်အၢဒီးထိၣ်ဒံးမဲၣ်ထံအဖိးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, တၢ်အဖိးဖိတဖၣ်လၢ ခ့ဘှ့အဖံးဘ့ၣ်လိၤအသိး - မဲၣ်ထံအဖိးတဖၣ်မၤဘၣ်အၢ ယဆ့ကၤဒီတဘ့ၣ်ညါန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢယတကွၢ်ထံဘၣ် ယဆ့ကၤအထၢၣ်အဃိဒီး, ထိၣ်ဒံးဘိလၢအမဲၣ်ထံတတံာ်ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ် မၤဘၣ်အၢဆ့ကၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကပၥ်ဖျါတၢ်ဒဲးဘးအဂီၢ် ယွၤအကလုၢ်ကထါ စူးကါတၢ်ကတိၤ ‘မၤဘၣ်အၢ’ (stain) တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘၣ်အၢဖိတဖိး မ့ၢ်ဘၣ်စုၣ်နုၥ်လီၤဆူ လုၣ်တၢ်ကံးညၣ် တမံၤမံၤ ဒီးမၤဟးဂီၤဝဲဒၣ်လီၤ. ဒီးတၢ်ကပၥ်ဖျါ တၢ်ဒဲးဘးအကျိၤအကွၥ်အဂီၢ် ကစၢ်ယွၤ စံးကတိၤခီဖျိ ဝံယံးရမံယၤႇ လၢတၢ်မၤသ့ၣ်နီၣ်အၦၤဂီၢ်မုၢ် အတၢ်ဒဲးဘး, လၢအဒိၣ်ထီန့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢကမၤကဆှီအတၢ်ဒၣ်ဝဲန့ၣ် ဖျါဖဲ ယံး ၂:၂၂ အပူၤ, “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤႇ နမ့ၢ်သ့စီနသးလၢဟီၣ်ခိၣ် အဆးပၠၣ်, ဒီးဟံးန့ၢ် ဆးပၠၣ်လၢအအါ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး နတၢ်အၢကွဲးအသးလၢယမဲၥ်ညါလီၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ စံးဝဲဒၣ်” န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် တမ့ၢ်လၢတၢ်အကတၢၢ်ဘၣ်အဃိ, ပကဘၣ်စံးဘျုးယွၤန့ၣ်လီၤ. ပနၢ်ဟူဘၣ်ယွၤအတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ကမၤကဆှီၦၤလၢပတၢ်ဒဲးဘးအတၢ်ဘၣ်အၢသ့ဝဲအဂ့ၢ်န့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်ဖဲ…

တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဒီး တၢ်အဲၣ်ဘၣ်လၢယွၤ

“တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး” (like)- နသ့ၣ်ညါ တၢ်ပနီၣ်ဆံးလၢအမ့ၢ် စုမုၢ်ကျၢၢ်ဖိ အထီၣ်ဆူ တၢ်ဖီခိၣ်လၢ Facebook အံၤ ပသးကလၢၢ်ဘၣ် ဒ်သိးအိၣ်ဒီးပှၤထီဘိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ပနီၣ်လၢ အမၤဂၢၢ်မၤကျၢၤ, အၢၣ်လီၤ တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဖဲဒၣ် ၂၀၀၉ နံၣ်အကပိာ်ကပၤန့ၣ်လီၤ.

ကၠဲးစတ့ၣ် ရိၣ်စဲၤစတ့ (Justin Rosenstein) လၢအမ့ၢ် ပှၤတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အပနီၣ် “တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး” အံၤစံးဝဲလၢ, အအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤ တၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် “ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ကမ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ, လၢပှၤကညီကဒဲကဒဲ မၤဟးဂီၤလိာ်သးအလီၢ်န့ၣ် ကမ့ၢ်ပှၤကညီတဖၣ် မၤဂ့ၤထီၣ်လိာ်သး အတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ” န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢအတၢ်ကူၣ်တမံၤအံၤ ဒုးကဲထီၣ် ပှၤစူးကါတၢ်တဖၣ် တၢ်သးစဲထီ စိၣ်ရှဲၣ် မံၤဒယၣ် လၢအမၤကီခဲတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဃိ ရိၣ်စဲၤစတ့ အသးဟးဂီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

ယဆိကမိၣ် ရိၣ်စဲၣ်တ့ အတၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်တမံၤအံၤ စံးကတိၤဝဲ တၢ်လၢ ပလိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤဂၢၢ်မၤကျၢၤ, ဒီးတၢ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး စးထီၣ်လၢ ပအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လံၤလံၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဂၤတဖၣ်သ့ၣ်ညါပှၤ,…