ပှၤကညီအခိၣ်နူာ်န့ၣ် ဆံးဝဲဒၣ်လီၤလီၤဆီဆီ, ဘၣ်ဆၣ်, သးအတၢ်ဆီၣ်သနံးန့ၣ်မၤဆံးအါထီၣ်ခိၣ်နူာ်န့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတမံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ သးအတၢ်ဆီၣ်သနံး မ့ၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်န့ၣ်ဒီး, မၤသံးလီၤ ခိၣ်နူာ်အမဲာ်ညါတကပၤ, တၢ်လၢအဘၣ်ဟံးန့ၢ်မူဒါဘၣ်ဃးဒီး သးတူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်, ဂံၢ်သဟီၣ်လၢအထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤပှၤ, ဒီးတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သးကဒဲကဒဲန့ၣ်လီၤ. ခိၣ်နူာ်အတၢ်သံးလီၤဒ်သိးအံၤ, ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီ, ဒီးတၢ်သးလီၤသယၢၣ် (depression) လၢပှၤကညီတဂၤအသးကံၢ်ပူၤ, ဒီးပှၤကညီတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် သးသမူဒီစိၤ သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်လၢအမၤသးခုပှၤန့ၣ် ခိၣ်နူာ်လၢအကပုာ်စၢ်စၢ်ဖိတမံၤအံၤ ပျဲဝဲဒၣ် ခိၣ်နူာ်အတၢ်ဆံးလီၤ ကဘျါက့ၤဝဲအဂီၢ်, ခီဖျိလၢတၢ်ပာ်လီၤသးဟူးဂဲၤနီၢ်ခိနီၢ်ကစၢ်, ပညိၣ်ဆိကမိၣ် ယွၤအကလုၢ်ကထါ, ဒီးတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး လၢအအိၣ်ဒီးအခီပညီန့ၣ်လီၤ.

ပှၤကွဲး ထါစံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉ တဂၤ, သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ တၢ်လဲၤခီဖျိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် သးအတၢ်ဆီၣ်သနံး, ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ဝံၤ, တၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်, ဒီးဘၣ်တၢ်ယါဘျါက့ၤအဂ့ၢ်အဃိ, စံးဝဲဒၣ် “ယဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်န့ၣ်ဂ့ၤဝဲလၢယဂီၢ်, လၢယကမၤလိနတၢ်မၤလိာ်အဂ့ၢ်” (:၇၁) န့ၣ်လီၤ. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မၤဘၣ်ဒိဆါပှၤဘၣ်ဆၣ်, တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ် ပှၤကွဲးထါ အသရၣ်, ဒ်သိးပသုတဟးဖျိးလၢ ကစၢ်ယွၤအကျဲအဂီၢ်, ကထုးထီၣ်ပှၤ, ဒီးပကတိၢ်န့ၢ်ဖံးဃာ် ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါအဂီၢ် (:၆၇) န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်နးနးကျံးကျံး, ဒီးကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ (:၆၈) အဂီၢ်, ပှၤကွဲးထါ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်, ဒီးတၢ်မၤဘၣ်ဒိဆါပှၤန့ၣ် မၤဆံးမၤစၢ်လီၤအဂံၢ်အဘါ သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ် ပှၤကွဲးထါသ့ၣ်ညါဝဲဘၣ်ဆၣ်, ဒ်သိးကဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤအီၤ, ဒီးကတူၢ်လိာ်က့ၤအီၤအဂီၢ်, အဝဲနာ်ဝဲဒၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ကစူးကါအတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဒ်ပခိၣ်နူာ်တဖၣ်အသိး, ပသးလၢအမူတဖၣ်န့ၣ် ယူာ်ထီၣ်လဲၢ်ထီၣ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်, ဒီးကမၤသီထီၣ်က့ၤပှၤအဂီၢ်, ကစၢ်ယွၤ စူးကါ ပသးလၢအမူ, ဒီးယူာ်ထီၣ်လဲၢ်ထီၣ်သ့ဝဲဒၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢကစၢ်ယွၤ ကလုၢ်ကထါ, တၢ်ထုကဖၣ်, ဒီးတၢ်ထံၣ်, လၢအဘၣ်တၢ်ထိၣ်ဂဲၤအီၤလၢ ယွၤအသးစီဆှံတဖၣ်အပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ ဆီတလဲက့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အကမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးပှၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဒီးပသူၣ်ဂ့ၢ်သးကျိၤ ကဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂီၢ်, ပၢ်ယွၤ စူးကါ ပတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်, ဒီးပတၢ်ဘၣ်ဒိဆါတဖၣ်န့ၣ် ဆီတလဲဝဲဆူ တၢ်အိၣ်မူလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်န့ၣ်လီၤ.