ဖဲ တၢ်သူၣ်အုးသးအုး လၢပကနၢ်ပၢၢ်အိၤကီ အလံာ် ဒ့းရှၢၣ်နရံၣ် (Dictionary of Obscure Sorrows) အပူၤန့ၣ်, ကၠီ ခိန့း (John Koenig) ဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်ပာ်ဖှိၣ်လံာ်ဖျၢၣ်အသီတဖၣ်, ဒီးကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲ လံာ်တဖျၢၣ်စုာ်စုာ် အမံၤတဖၣ်- မ့ၢ်လၢ အပူၤကွံာ်န့ၣ် လံာ်ဖျၢၣ်တအိၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်သးဘၣ်တံာ်တာ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အလံာ်အပူၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်လၢ လံာ်ဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ် “dés vu” (ဒ့ဘူ)- “တၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်အကတီၢ်ဖိလၢ ကကဲထီၣ် တၢ်လၢပှၤကသ့ၣ်နီၣ်ဘၣ်တမံၤ, ” ဒီးလံာ်ဖျၢၣ် “အိၣ်န့းစၣ်(န)” (onism)- “လၢနီၢ်ကစၢ်တခါဧိၤအပူၤ, ဘၣ်အိၣ်ကတာ်သး လၢတၢ်သးဘၣ်တံာ်တာ်အပူၤ, လၢအနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးဝဲ ဖဲတၢ်လီၢ်ထဲဒၣ်တပူၤဧိၤ, ဒီးဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖိတကတီၢ်ဧိၤ” အပူၤန့ၣ်လီၤ. ခိးန့း စံးဝဲလၢ အတၢ်မၤန့ၣ် ပညိၣ်ဝဲဒၣ် ဒ်သိးကမၤဆှဲထီၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်လဲၤခီဖျိ လၢအလီၤဆီတဖၣ်, ဒ်သိးဒီးပှၤကညီၤတဖၣ် အသးကလၢၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အဘၣ်အိၣ်ထဲတဂၤဧိၤ လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အပူၤန့ၣ်, ကဆံးလီၤစှၤလီၤဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကပာ်ဖျါပတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အဂီၢ်, ပဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်ထီဘိ, မ့ၢ်တသ့ဘၣ်အကတီၢ်, ခီဖျိလၢတၢ်သ့ၣ်ညါ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်မ့ၢ်တၢ် မ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ, ဒီးသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အဃိ, ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအသးဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ပှၤကညီတဖၣ်ဒိၣ်မးအဃိ, ဃုထၢ ဟ့ၣ်မူဟ့ၣ်ဒါ, ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ အစုတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ် (ဧ့ၤ ၂:၇-၈) န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ ဒ်ပှၤကညီအသိးစံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်, ကစၢ်ယွၤ သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ, ခီဖျိလၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ ဒုးကဲထီၣ် ကစၢ်ခရံာ် ဒ်ပှၤကညီအလၢအပှဲၤတဂၤ, ဒီးအခီပညီ မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တၢ်ကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး “အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်” တဖၣ် (:၁၂) န့ၣ်လီၤ.

ကစၢ်ခရံာ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲ အသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲဒၣ် ပတၢ်လဲၤခီဖျိ, ဒီးတၢ်လ့ပစီတဖၣ်လၢအလီၤဘၣ်ပှၤဧိၤ (၄:၁၅) န့ၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်, အဝဲဘိးကၢ်ကွံာ် “တၢ်သံအစိကမီၤ” (၂:၁၄) လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢကစၢ်ခရံာ်အဃိ, တလိၣ်လၢ ပတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပတၢ်သးကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး, (မ့) ပကဘၣ်အိၣ်ဒၣ်ထဲတဂၤဧိၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢအလီၢ်န့ၣ်, ပသးခုမၤလၤကပီၤ ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ် လၢပမ့ၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.