ၦၤအီးစထြ့လယၢၣ်ဖိ ခရံးစတံၣ်ယၢၣ် စပဲၣ်စၣ် (Christian Spancer) န့ၣ်, လုၢ်အီၣ် အသးသမူ ဒ်အမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒိတၢ်ဂီၤတဂၤ, ဒီးဒိဝဲတၢ်ဂီၤ အါန့ၢ်အနံၣ်ခံဆံ, လၢ “အံးတၢ်ရှံယၤ ထံကီၢ် သ့ၣ်ၦၢ်” (Itatiaia National Park) လၢ ဘရၤစံ (Brazil) အကီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအတၢ်ဂီၤတဖၣ်အကျါ တၢ်လၢအလီၤကမၢကမၣ်တမံၤန့ၣ် အဝဲဒိန့ၢ် မုၢ်တၢ်ကပီၤလၢအဆဲးကပီၤ ဟဲခီဖျိ ထိၣ် (Humming Bird) အဒံးဆ့ လၢအယၤထီၣ်အသးအတၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲထံၣ်န့ၢ်ဝဲလၢ ထိၣ်အဒံးဆ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကပီၤအဧူၢ်ယဲၤ လၢအလီၤဂာ်ဒီးတၢၢ်ကွဲၤအလွဲၢ်တဖၣ် ဖဲလၢထိၣ်တဖၣ် ယူၤဝဲလၢမုၢ်အတၢ်ကပီၤ, ဒီးအခဲမရၣ် (Camera) အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤဒိတၢ်ဂီၤအဂုၤအဂၤတဖၣ် ဒိန့ၢ်ဝဲတၢ်ဂီၤဒ်သိးအံၤဘၣ်ဆၣ်, တမ့ၢ်လၢထိၣ် (Humming Bird) ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢၢ်ကွဲၤအလွဲၢ်တဖၣ် လၢထိၣ်အဒံးဆ့တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိအတဲာ် အတၢ်ထူးတၢ်တီၤ ခူသူၣ်တနီၤလၢ ကစၢ်ယွၤ တ့လီၤပာ်လီၤဝဲလၢအတၢ်ဘၣ်တ့အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃံတၢ်လၤ, ဒီးတၢ်လီၤဘီလီၤမုၢ်ဒ်သိးအံၤ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤ ၦၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်အသးလၢ အအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါ ဖဲလၢအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ် ကစၢ်ခရံာ် ဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢလီၢ်ပစိာ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်လီၣ်ဖျါအဆၢဒိၣ်လွံၢ် ပာ်ဖျါဝဲလၢ, ဖဲ စီၤယိၤဟၣ် ထံၣ်မူခိၣ်အလီၢ်ပစိာ်န့ၣ်ဒီး, အသးကလီၤသပ့ၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်ဖျါ ကစၢ်ခရံာ် ဆ့ၣ်နီၤလၢလီၢ်ပစိာ်, “ဒီးတၢၢ်ကွဲၤအိၣ်ဝးတရံၤလီၢ်ပစိာ်န့ၣ် ဖျါဝဲလီၤဂာ်လၢတၢ်မျၢ်ဟ့မၠး” (:၃) န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ အလၤကပီၤ လၢအဘၣ်တၢ်ဒုးနဲၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်ဆူ ၦၤတၢ်မၢဖိန့ၣ် တၢ်ကပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်ကတိၤတဖၣ်တသ့ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲပဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ် အိၣ်ခူသူၣ်လၢ ယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့န့ၣ်ဒီး, တၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ်တမံၤမံၤန့ၣ် မ်ပကသူၣ်ဖှံသးညီ, ဒီးပကသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢအအိၣ်ခိးပာ်စၢၤၦၤ လၢမူခိၣ်ဘီမုၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒံးအါမးန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်, ပကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ပတၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်, ဒီးစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤလီၤထူလီၤယိာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အဆၢဖိ ၁၁ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “ယွၤပကစၢ်ဧၢႇ နဂ့ၤဒိးန့ၢ်တၢ်လၤကပီၤ, ဒီးတၢ်ယူးတၢ်ယီၣ်, ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, နတ့လီၤတၢ်ခဲလၢာ်, ဒီးမ့ၢ်နသးအိၣ်ဒီးႇ ကဲထီၣ်ဝဲႇ ဒီးဘၣ်တၢ်တ့လီၤအီၤ” န့ၣ်လီၤ.