တၢ်ယူာ်ဆူယွၤအအိၣ်
ယွၤဆိၣ်ဂ့ၤ ကီၢ်ကၢ်နၢ်လၢ ပအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်’ မ့ၢ်ထါအခီၣ်ထံးတကျိၤလၢ ကီၢ်ကၢ်နၢ် အထံကီၢ်တၢ်သး၀ံၣ်န့ၣ်လီၤႉ အၤဖရၠာစးံၤကၤထံကီၢ် တၢ်သး၀ံၣ်အဂုၤအဂၤတဖၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးထါကျိၤတဖၣ်လၢ အမ့ၢ် ‘အိ‚ ယူၢ်ကၢ်ဒၢ်‚ မ်ယွၤစိာ်ထီၣ်နၤတက့ၢ်’ ‘ကစၢ်ဧၢ‚ ဆိၣ်ဂ့ၤပထံပကီၢ်‚ အၤဖရၠာစးံၤကၤကလံၤစိး’ ဒီး ‘အိ‚ တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်ယွၤဧၢ‚
နဲၣ်ပဂ့ၢ်ပကျိၤလၢ အဂ့ၤဒိၣ်ထီ’ (ကီၢ်နဲၣ်ကၠံရၠာစးံၤယၤ) တဖၣ်
န့ၣ်လီၤႉ ပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ်ထံကီၢ်တဖၣ် စူးကါ ကီၢ်တၢ်သး၀ံၣ် ဒ်တၢ်ထုကဖၣ်အသိး‚ ဒီးကိးထီၣ်ယွၤ ဒ်သိး ကဆိၣ်ဂ့ၤ
အထံကီၢ်ဒီး အပှၤထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ အၤဖရၠာစးံၤကၤ အကီၢ်အါဘ့ၣ်ဒီး ကီၢ်အဂုၤအဂၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ် ဒီဘ့ၣ်
အတၢ်သး၀ံၣ်တဖၣ် ယူာ်ဃီၤ၀ဲဒၣ်ဆူ ကစၢ်ယွၤ အအိၣ်
ဒ်တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်ဒီး ကစၢ်လၢ အလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီပှၤတဂၤ အသိးန့ၣ်လီၤႉ ထါကျိၤအဂၤတဖၣ် ဃ့ထီၣ်ကိးထီၣ်တၢ် ဒ်သိးကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤဃူမၤဖိးလိာ်က့ၤတၢ်‚ တၢ်လဲလိာ်‚ ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်‚ ဆူ ပှၤတကလုာ်လၢ အလီၤဖး အါတက့ၢ်လၢ အတၢ်ပာ်သး‚ ဘၣ်ထွဲဒီး အပှၤကလုာ် အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ‚…
ဖဲယွၤအိၣ်ဘှီၣ်အခါ
တၢ်လၢယအဲၣ်မၤတမံၤမ့ၢ် တၢ်ဒိ မုၢ်လီၤနုာ်အဂီၤတဖၣ် ဖဲမံး့ှှံကၢၢ်အနိၣ် န့ၣ်လီၤႉ မုၢ်လီၤနုာ်တနီၤ အိၣ်ဒီးအလွဲၢ်စၢ်ကဒု အကလုာ်ကလုာ်‚ ဒီးအဂၤတနီၤ အိၣ်ဒီးအလွဲၢ်လၢ အကပီၤဆူၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တဘျီဘျီ မုၢ်လီၤနုာ်၀ဲ ကစုဒုလၢ နိၣ်အချၢ‚ ဒီးတဘျီဘျီ ဖျါလီၤဂာ် ဒ်မ့ၣ်ပိၢ်ဖးအသိးန့ၣ်လီၤႉ
အါန့ၢ်လၢ တၢ်ဂီၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ် ယအဲၣ်ဒိး ကွၢ်မုၢ်လီၤနုာ်လၢ ယနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ယဲန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်ဂီၤ
အပူၤဂ့ၤ‚ လၢနီၢ်ကစၢ် မဲာ်အတၢ်ထံၣ်ဂ့ၤ‚ တၢ်ခံမံၤလိာ် အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ် ယွၤအစုအတၢ်မၤလၢ အဂ့ၤန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဃးဒီး ယွၤအတၢ်မၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤစ့ၢ်ကီး ယတၢ် ဘၣ်သးမ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီလီၤႉ အါန့ၢ် ကိၣ်လၢတနံၤအဂီၢ်လၢ
ညီနုၢ်ယမၤန့ၢ်ကိးနံၤဒဲးအလီၢ်န့ၣ်‚ ယအဲၣ်ဒိး မၤန့ၢ်ဘၣ် တၢ်စံးဆၢလၢ အဒိၣ်အမုၢ် တဘျီဃီန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ခံမံၤလိာ်အံၤ မ့ၢ်ဒၣ်ယွၤ အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ၀ံအ့ၤလံယၤ ဆၢန့ၢ်တၢ် ဒ်အံၤသိး န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲညီနုၢ်အိၣ်လၢ ယွၤအစိအကမီၤလီၤလး အတၢ်လီၣ်ဖျါအသးကံၢ်ပူၤန့ၣ် လီၤႉ ဖဲအ၀ဲ ဃ့ဘါထု…
ယွၤအကလုၢ်ကထါလၢ အမၤမုာ်မၤသီထီၣ်တၢ်
ဖဲယမ့ၢ် ဖိသၣ်ပိာ်ခွါဖိတဂၤအခါ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ညီနုၢ်ပလဲၤ ခီဂာ် နံၢ်ဘါဒၣ်မဲးမုၢ်ခိၣ် (့ ျနလၠိၠ) ကီၢ်စဲၣ် တဘျီဘၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤႉ လီကလံၤမုၢ်တွၤလၢ မဲးမုၢ်ခိၣ်အပူၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ ပအဲၣ်ဘၣ်အီၤ ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤႉ ပထံၣ်ဘၣ်
မူခိၣ်စူၤလီၤဖးဒိၣ် ဒီကမျၢ်ညါလၢ မဲးမုၢ်ခိၣ်အလိၤ‚ ဃုာ်ဒီးလီ၀ၢ်ဒံးဒီး လီအသီၣ်တဖၣ်လီၤႉ ထံခုၣ်လၢအစူၤလီၤအံၤ မၤခုၣ်မၤမုာ်ထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်‚ ဃုာ်ဒီးပ၀ဲ စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤႉ
ထံမ့ၢ် တၢ်လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လဲလိာ်လီၤလး တဖၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ဃ့စိၢ်ဃ့ထီတဖၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤႉ အဒိ ာ်ငည-ခကျ့ငသည-ခၠခအၠျ (့ှှားဗစာင်းလက်ပက်) န့ၣ် ဖဲတၢ်ကိၢ်ဃ့အကတီၢ်န့ၣ် အိၣ်ဂၢၢ်၀ဲဒီးတဒိၣ်ထီၣ်ဘၣ်ႉ ဘၣ်ဆၣ် တုၤမူခိၣ်စူၤလီၤအဆိကတၢၢ် တဘျီ၀ံၤ
အလီၢ်ခံန့ၣ်‚ အ၀ဲဘိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်ဒီး နဲၣ်ဖျါထီၣ် ဖီကဘျံးကပုာ်ဖိတဖၣ်လၢ အအိၣ်ဒီး အလွဲၢ်ဂီၤဃဲး‚ ထူအလွဲၢ်‚ ဒီးအလွဲၢ်၀ါတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ဒ်န့ၣ်အသိး လၢကီၢ်စီဆှံ (T့န ံသူပ ူၠညိ) အပူၤန့ၣ်‚ မူခိၣ်စူၤဒိၣ်၀ံၤ အလီၢ်ခံတနၤအတီၢ်ပူၤ‚ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဃ့အလိၤ တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိတဖၣ် မဲထီၣ်ဖးထီၣ်
ဖျိဖျိဖျါဖျါသ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ…
မဲာ်တၢ်ထံၣ်အတၢ်လီၤလး
ဖဲ ူငလနျခငနညခနႉခသာ တနဘျငအန န့ၣ်‚ ယဖးဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အလီၤကမၢကမၣ်တမံၤလၢ အစံး‚ ‘နမ့ၢ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်လၢ ကစၢၢ်တဖျၢၣ်အခိၣ်ထိးဒီး ကွၢ်လီၤဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်တက၀ီၤ လၢအလဲၢ်န့ၢ် နညီနုၢ်ထံၣ်ဘၣ်အီၤ အခါန့ၣ်‚ နကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကပီၤကြပုၢ်ကပြီၤ လၢ အအိၣ်လၢ မံးလာ်လၢအကယၤအယံၤန့ၣ်လီၤႉ လၢမုၢ်နၤ တၢ်ခံးအကတီၢ်န့ၣ် နကထံၣ်ဘၣ် ပနဲတၢၣ်အမ့ၣ်အူလၣ်ကပီၤ ပံာ်လ့ပံာ်လ့ ဖဲမံးလာ် ၃၀ (၄၈ ကံၣ်လိၣ်မံထၢၣ်) အယံၤန့ၣ်လီၤ’ႉ မဲာ်ထံကလၤပီၤ (အနူနျခသစန) မ့ၢ်ဂ့ၤ‚ မဲာ်ထံကလၤလၢ တၢ်ထံၣ်လၢမုၢ်နၤအဂီၢ် (ညငါ့အ-လငျငသည ါသါါူနျ) မ့ၢ်ဂ့ၤ တလိၣ်ဘၣ်ႉ ပှၤကညီအမဲာ်ချံန့ၣ် ဘၣ်တၢ် တ့တကွီၣ်ဒိ (ိနျငါည) ဃာ်အီၤ လၢတၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် အဒိၣ်အအါ‚ တုၤဒၣ်လဲာ်နထံၣ်ဃီၤတၢ်ဆှံဆှံ ဆူလီၢ်ယံၤ သ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢအဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ဖျိဖျိ
ဖျါဖျါ‚ ကစၢ်လၢ အလီၤလိၢ်လီၤလးမးတဂၤ‚ လၢအတ့ တကွီၣ်ဒိတၢ်‚ တမ့ၢ်ထဲပှၤကညီအမဲာ်ချံဧိၤဘၣ်‚ မ့မ့ၢ် ကယဲၢ်တၢ်ခဲလၢာ်ခဲဆ့လၢ အပာ်ဖှိၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် မူဟီၣ်ကယၢဖးလဲၢ်အံၤ…
တၢ်ပာ်လီၤတဲာ်တၢ်လၢအလီၢ်ခံ
နံၣ်လၢ ပဖိခွါလိၣ်ဘိ မၤန့ၢ် ပှၤနီၣ်သိလ့ၣ်လံာ်ပျဲ (ိမငလနမဒျ ူငခနညျန) ဒီး စးထီၣ်စိာ်အီၤလၢအတိၢ်ထၢၣ်ဘံၣ်ချံးအပူၤအလီၢ်ခံ‚ ပှၤတဘျုးဂၤကိးတဲပှၤလၢ ကွဲၤဒီနၢ်လၢ
အထံၣ်န့ၢ်အထၢၣ်အံၤ ဖဲတၢ်လီၢ်တတီၤတီၤန့ၣ်လီၤႉ ပဟ့ၣ်ပလီၢ် ပဖိခွါလၢ ကပာ်သူၣ်
ပာ်သးအါထီၣ် ဒ်သိး အသုတပာ်လီၤတဲာ်အထၢၣ်လၢ အလီၢ်ခံတဂ့ၤ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ပာ်တ့ၢ်တၢ်လၢလီၢ်ခံန့ၣ် ထီဘိ တမ့ၢ်တၢ်လၢ
အအၢဘၣ်ႉ ဖဲယိၤ ၄ အပူၤ‚ ပဖးဘၣ် ပိာ်မုၣ်တဂၤလၢ အဟဲဆူထံပူၤ ဒ်သိး အကဒၢၣ်ထံအဂီၢ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ မုၢ်နံၤဖဲအ၀ဲဘၣ်သဂၢၢ် မဲာ်သကိးမဲာ်ဒီး ကစၢ် ယ့ၣ်။း ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်‚ အတၢ်ပညိၣ်ဆီတလဲကွံာ် သတူၢ် ကလာ်န့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲပာ်တ့ၢ် အထံသပၢၤလၢ အလီၢ်ခံ‚ ဒီးက့ၤက့ၤလၢအခ@ ဒ်သိး အကတဲဘၣ် ပှၤဂုၤပှၤဂၤလၢ တၢ်လၢကစၢ်ယ့ၣ်။း တဲဘၣ်အီၤတဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
အနီၢ်ခိ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢ ထံအဂီၢ်ဒၣ်လဲာ် ကဲထီၣ်တၢ်လၢ
အကါတဒိၣ် ထဲသိးလၢ အကတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ ခရၠာစးံာ်လၢ…
နကဘၣ်မၤနဲလီၤ
ဲသ့ည ူနတငျ မ့ၢ် ကီၢ်အမဲရၠာစးကၤအပဒိၣ်ပပှၢ်လၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဂၤ (ခသညါမနျျာၠည) န့ၣ်လီၤႉ ဖဲအ၀ဲနုာ်လီၤမၤသကိးတၢ်ဒီး ‘တၢ်လဲၤဆူ၀ီးရၠာစးရတာ်’ (့ၠမခ့ သည တၠျ့ငညါအသည) လၢထံဖိကီၢ်ဖိ အခွဲးအယာ်အဂီၢ် ဖဲ ၁၉၆၃ နံၣ်အခါ‚ အ၀ဲ အသးအိၣ်ဒံးဒၣ် ၂၃ နံၣ် န့ၣ်လီၤႉ တၢ်လဲၤအံၤ ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရၠာစးိၣ်မဲလၢ ီမ ့ၠမအငည ူကအ့နမ ုငညါ ဲမႉ န့ၣ်လီၤႉ အနံၣ်ယဲၢ်ဆံ
ပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံ‚ ဖဲပှၤထၢဖှိၣ်ကွဲးတၢ်ကစီၣ် Bငူူူ ့သပနမျ
သံကွၢ် ူနတငျ လၢ မ့့ၢ် ီမႉုငညါ အတၢ်ကတိၤဆူကမျၢၢ် ‘ယအိၣ်ဒီးတၢ်မံမီၢ်တခါ’ (ၢ် ့ၠလန ၠ ိမနၠာ) ဘၣ်ဒိအီၤ
ဒ်လဲၣ်အခါန့ၣ်‚ အ၀ဲစံးဆၢ၀ဲ‚ ‘‘တုၤနကနၣ်အတၢ်ကတိၤ ၀ံၤန့ၣ် နက့ၤက့ၤဆူ နတၢ်မၤအပူၤ ဒ်အညီနုၢ်အသိး တသ့ လၢၤဘၣ်ႉ နကဘၣ်မၤတၢ် တမံၤမံၤ‚ နဘၣ်မၤနဲလီၤႉ နဘၣ်ဟူးထီၣ်ဂဲၤထီၣ်လီၤႉ…
စိာ်ခီတၢ်သူၣ်ဂ့ၤသး၀ါ
တၢ်မၤဂ့ၤမၤ၀ါ အဂ့ၢ်အကျိၤဖဲ ၀့ၢ်နၠူယီး (့ ျနတ ှသမု) အဟီၣ်လာ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူ အပူၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ရၠာစးၤလီၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လီၤႉ ပိာ်ခွါသးစၢ်လၢ အမၤဘၢ
အခိၣ်ဒီး ဆ့ကၤဖးထီတဂၤ မံဘၣ်အသးလၢ ပှၤလဲၤတၢ်ဖိသးပှၢ်တဂၤ အဖံဘၣ်ခိၣ်
လီၤႉ ပှၤအဂၤတဂၤ အဲၣ်ဒိးမၤပၢၢ်ထီၣ်အီၤ‚ ဘၣ်ဆၣ် သးပှၢ်တဂၤအံၤ စံးဆၢအီၤ ကစုဒု ဒ်အံၤလီၤႉ ‘ဘၣ်တဘၣ် အ၀ဲကဘၣ်ဖံးမၤတၢ် ဒီနံၤညါလီၤႉ ပျဲအမံတက့ၢ်ႉ ပလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်အိၣ်အသး
ဒ်အံၤကိးဂၤဒဲးလီၤႉ’ အ၀ဲဒၣ်ပျဲ ပှၤလီၤဘှံးလီၤတီၤတဂၤ အံၤ ပာ်လီၤအခိၣ်လၢ အဖံဘၣ်ခိၣ်ဒီး မံကဒီးတနၣ်ရၠာစးံၣ်‚ တုၤ လ့ၣ်မ့ၣ်အူ အိၣ်ကတီၢ်‚ ဒီးသးပှၢ်အံၤ ဟးထီၣ်ကွံာ် ကစုဒုန့ၣ်လီၤႉ အကတီၢ်ဖဲန့ၣ်‚ ပှၤလဲၤတၢ်ဖိတဂၤ ဒိတၢ်ဂီၤ‚
ဒီးဆှၢ၀ဲဒၣ်ဆူ တၢ်ပရၠာစးၢပစၢၢ်တဖၣ်‚ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဘၣ်တၢ် စိာ်ခီ ရၠာစးၤလီၤအီၤလီၤႉ
ပှၤတဂၤအံၤ အတၢ်မၤဂ့ၤမၤ၀ါန့ၣ်‚ ဒုးသ့ၣ်နီၣ် ထီၣ်က့ၤ ပ၀ဲကိးဂၤ တၢ်လၢပသးဆၢန့ၢ်ဘၣ်အီၤလၢ အမ့ၢ်…
ကၢကီၣ်ဒီးတၢ်အံၤ
ရၠာစးီဘၢး (ှ ူသဘနမအ) ကံွာ်လီၤအစၢၢ်ဘိ ဒီးလၢတၢ်သးဟးဂီၤအပူၤ စံး၀ဲ ‘ယမၤတသ့ဘၣ်’ န့ၣ်လီၤႉ လၢရၠာစးီဘၢးအဂီၢ်‚ တၢ်ဖးလံာ်ကွဲးလံာ်‚ ဒီးတၢ်ကဒီးလံာ်န့ၣ်‚ မ့ၢ်တၢ်လၢအကီ‚ ဒီးမၤ၀ဲတသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ ရၠာစးီဘၢး အသးအိၣ် ၉ နံၣ်‚ အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါလၢ တၢ်သ့ၣ်ညါ
တထီၣ်ဘး (ိပျူနထငခ) အဃိ‚ ဖျါ၀ဲလၢ အ၀ဲဒၣ်ဖးလံာ်ဒီးကဒီးလံာ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
လၢခံကတၢၢ်‚ ပဒိးန့ၢ် ကျိၤကျဲလၢ တၢ်မၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤ
တၢ်အိၣ်အသးကီခဲအံၤ န့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်တၢ်မၤအကီအခဲတမံၤ လီၤႉ ပဘၣ်ဖးလံာ်ဒီး ကဒီးသကိးလံာ်ဒီးအီၤ မံးနံး ၂၀ ကိးမုၢ်ဟါဒဲး ပတမၤ ပအိၣ်တသ့ဘၣ်ႉ တဘျီဘျီ‚ ပတအဲၣ်ဒိး မၤတၢ်အံၤ‚ ဒီးတဘျီဘျီ‚ ပသးဟးဂီၤကွံာ် မ့ၢ်လၢပတထံၣ် တၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဃိလီၤႉ ဘၣ်ဆၣ်‚ ပဟ့ၣ်လီၤ ပတၢ်
ဆၢကတီၢ်ဒီး ပဂံၢ်ပဘါလၢ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်‚ မ့ၢ်လၢ ပအဲၣ်ဒိးမၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤ ရၠာစးီဘၢး အတၢ်သ့ဖးလံာ်လဲၢ်‚ ဒီးအသးအနံၣ်အလါအဃိလီၤႉ တၢ်အံၤအဃိ‚ ပဂုာ်ကျဲးစၢး တၢ်…