ယွၤအတၢ်ကဟုကယာ်လၢအကပုာ်လုး
ဖဲယလဲၤအိၣ်သကိး မိၢ်တဂၤစိာ်ဖိးဟုဃာ် အဖိအိၣ်ဖျဲၣ်သီဖိလၢ အသးနါပှၢ်အကတီၢ်, ယဆ့ၣ်နီၤယဲလၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲ ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်သီ လ့ၤတုၢ်လ့ၤတီၤအလီၢ် လၢတၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကူစါယါဘျါစဲအ့ၣ်အပီးလီတဖၣ် လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒိၣ်ဒိၣ်အါအါ အိၣ်ဝဲဒၣ် အတၢ်လီၢ်တတီၢ်အံၤန့ၣ်, ဒ်သိးတၢ်ကမၤဂ့ၤထီၣ် ဖိသၣ်အတၢ်အိၣ်ဆူၣ် အိၣ်ချ့အဂီၢ်, ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤကျဲ ညီကဒၣ်ဖိ, ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ် မိၢ်သီသံၣ်ဘှဲတဂၤအံၤ ကဘၣ်ဟ့ၣ်အါထီၣ် တၢ်ဆါကတီၢ်လၢ ကစိာ်ဖိးဟုဃာ်အဖိမုၣ်ဖိန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်ကမၤဘျါက့ၤ, မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤဖိသၣ်ဖိတဂၤအံၤအဂီၢ်, တၢ်ကဟံးန့ၢ် မိၢ်ပၢ်အတၢ်အဲၣ်, အတၢ်ကဟုကယာ်အလီၢ်န့ၣ် တၢ်အဂၤတအိၣ်ဝဲဒၣ်နီၤတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်က့ၢ်ဂီၤ လၢအပှဲၤဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤဒ်သိးအံၤန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံယရှါယၤ အတၢ်ကွဲးပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်ယွၤဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ယရှါ ၃၉:၅-၇ အပူၤန့ၣ်, မ့ၢ်လၢပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် လဲၤကပာ်ယွၤအဃိ, ဝံစံးကတိၤ ဆိတ့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်က့ၤစိာ်မၢကဲကုၢ်ဒၣ်လဲာ်, လၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဝဲဒၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဖၢမုၢ်, ဒီးကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ထီဘိအဂ့ၢ်န့ၣ် ဝံယရှါယၤ ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်လၢအကါဒိၣ်လီၤဆီတဖၣ်ဆူ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယွၤအတၢ်အဲၣ်ကပုာ်လုးဖိ, ဒီးအတၢ်ဒီတဒၢကဟုကယာ်အံၤ နဲၣ်ဖျါအုၣ်အသး ခီဖျိလၢတၢ်ကတိၤက့ၢ်ဂီၤဟ့ၣ်ဒိ, ဖျါဝဲဒၣ်လၢ…
ကဲထီၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ
လၢလီၢ်ကဝီၤပူၤ တီၤထီကၠိ အံကၢၣ် (Eagles), ဒီး ပဲၣ်အိနံယၢၣ် (Pioneers) ခံဖျၢၣ် လၢအလိာ်ကွဲသတြီၤထီဒါလိာ်သး ယံာ်တ့ၢ်လံခံဖု, အၦၤလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူတဖၣ် လိာ်ကွဲသတြီၤဖျၢၣ်ထူ အသဟီၣ်အဆူၣ်ကတၢၢ်အကတီၢ်န့ၣ်, အံကၢၣ် ထူနုာ်လီၤ ဖျၢၣ်ထူဆူ ပဲၣ်အိနံယၢၣ် (Goal) အကိပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖျၢၣ်ထူတဖျၢၣ်အံၤ လဲၤနုာ်လီၤဝဲဘၣ်ဆၣ်, ဖျိးဟးထီၣ်ဆူ ကိအချၢ ခီဖျိလၢပှာ်အပူၤဟိန့ၣ်လီၤ. ၦၤပၢဆှၢတၢ်လိာ်ကွဲ တထံၣ်ထွဲဝဲ ဖျၢၣ်ထူလဲၤနုာ်လီၤ, ဒီးထံၣ်ဝဲထဲ ဖျၢၣ်ထူအံၤ အိၣ်လၢတၢ်ချၢအဃိ, တဟ့ၣ်ဝဲဒၣ်ကိ (Goal) ဘၣ်. ဖျၢၣ်ထူနုာ်လီၤန့ၣ် ပဲၣ်အိနံယၢၣ် အၦၤနဲၣ်လိတၢ် ထံၣ်ဝဲ, ဒီးမ့ၢ်အိၣ်ဃိကလာ်သ့ဝဲ ဘၣ်ဆၣ်, တူၢ်လိာ်အၢၣ်လီၤထွဲ အံကၢၣ် အၦၤနဲၣ်လိတၢ် အတၢ်ဃ့န့ၣ်လီၤ. ၦၤပၢဆှၢ တၢ်လိာ်ကွဲဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်ကိန့ၣ်လီၤ. အံကၢၣ် မၤနၢၤတၢ်လိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူ ၃-၂ ကိန့ၣ်လီၤ.
ပကဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်, ပကစံးကတိၤအီၤ ညီဝဲဘၣ်ဆၣ်, ၦၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူး တဖၣ်အဂီၢ်, ဖဲ ၁ သ့း ၅:၁၅ န့ၣ်…
ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကဟုကယာ် တၢ်အိၣ်သဒၢအလီၢ်
ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်လဲၤဟးကသုၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်အယံၤန့ၣ်, ယဘၣ်နီၣ် လဲၤခီဂာ် သိလ့ၣ်လၢ မီ(န)တၤနါ (Montana) ဒီး ဒၢ်ကိတၣ် ကလံၤထံး (South Dakota) အကီၢ်စဲၣ်တဖၣ်, လၢပှၤကညီတဖၣ် အိၣ်ဆိးဝဲ စှၤကိာ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယနီၣ် သိလ့ၣ်အကတီၢ်, ယပာ်သူၣ်ပာ်သး က့ၢ်ဂီၤဒိတမံၤ- တၢ်သူၣ်တၢ်ဖျး, ဘုၣ်အီၣ် ဘုၣ်အီတၢ် ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်ဖးလဲၢ်န့ၣ် ဟံၣ်တဖျၢၣ် ဘၣ်တၢ်ကဝီၤဃာ်အီၤလၢ သ့ၣ် ကရူၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢကလံၤအူတၢ်ဆူၣ်အဃိ, ဒ်သိးယသိလ့ၣ် ကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢကျဲလိၤအဂီၢ်, ယကျဲးစၢးနီၣ်သိလ့ၣ်အကတီၢ်, ယနၢ်ပၢၢ်ယဲဒၣ်လၢ သ့ၣ်ထံးတဖၣ် အတၢ်ကဲဘျုးန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲ တၢ်ဃံတၢ်လၤအဂီၢ်ဘၣ်. ဒ်သိးကဒီဒၣ်ဟံၣ်, ဒီးပှၤအိၣ်ဆိးလၢဟံၣ်ပူၤတဖၣ်အဂီၢ်, သ့ၣ်အထူၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်သူၣ်အီၤလၢ တၢ်ကမၤစၢ်လီၤကွံာ်ကလံၤလၢအဆူၣ်, လၢကမၤဟးဂီၤတၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢအပူၤကွံာ်, ဝံယရှါယၤ ပာ်ဖျါဝဲ ခါဆူညါအကတီၢ်လၢအကဟဲအဂ့ၢ်, လၢယွၤအတၢ်ပၢဆှၢကဟုကယာ်အဖီလာ်, ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အိၣ်တဒၢ ကလံၤ, ဒီးမူခိၣ် ကလံၤမုၢ်တွၤအလီၣ်အကျဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ယရှါ ၃၁:၆-၇ န့ၣ် ဝံစံးဘၣ် ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် တဖၣ်လၢ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး,…
တၢ်တမံၤဃီလၢခရံၥ်အပူၤ
ဖ့လ့း(စ) ဝံးတလ့ၣ် (Phillis Wheatley) မ့ၢ် ၦၤအၤဖြံၤကၤ-အမဲရကၤဖိ ၦၤကွဲးထါ, ဒီးအလံၥ်ဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အဆိကတၢၢ်တဂၤအံၤ စူးကါဝဲဒၣ် လံၥ်စီဆှံ အတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ၦၢ်တဖၣ်, ဒ်သိးကထုးန့ၢ်ဝဲ ၦၤစူၢ်နၥ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဖၣ်လၢ တၢ်မၤကတၢၢ်ကွံၥ် တၢ်မၢကဲကုၢ်အတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ် ဖဲ ၁၇၅၃ နံၣ် အဘၢၣ်ကဝီၤ, လၢအၤဖြံၤကၤ-မုၢ်နုၥ်တကပၤ, ဒီးဖဲအသးအိၣ်ဒံးထဲ နွံနံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆါကွံၥ်အီၤဆူ ၦၤဆါၦၤပှ့ၤကုၢ်တဂၤ အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တကပၤန့ၣ် သိၣ်လိန့ၢ်တၢ်ချ့သဒံး, ဒ်အမ့ၢ် ကၠိဖိစဲၣ်နီၤလီၤဆီတဂၤ, ဒီးအကတၢၢ်န့ၣ်, ပူၤဖျဲးဝဲလၢတၢ်ကဲကုၢ်အလီၢ်, ဖဲ ၁၇၇၃ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢအထါတဖၣ်, ဒီးအလံာ်ပရၢလၢအကွဲးဟ့ၣ်ယုၢ်လိာ်သးတဖၣ်အပူၤန့ၣ်, ဝံးတလ့ၣ် ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ် အၦၤဖးတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ ကအၢၣ်လီၤတူၢ်လိၥ် လံၥ်စီဆှံအတၢ်မၤဂၢၢ်မၤကျၢၤ, ဘၣ်ဃးဒီးၦၤကိးဂၤဒဲးန့ၣ်အိၣ်ဒီးခွဲးယာ်အပတီၢ် ဒ်သိးသိးအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢ, “ၦၤကိးဂၤအသးကံၢ်ပူၤန့ၣ် ယွၤသူၣ်လီၤဝဲ တၢ်ဘျၢသနူလၢအကါဒိၣ်, ဒီးပကိးအီၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်သဘျ့- လၢအတတူၢ်လိာ် တၢ်ဆီၣ်သနံးမၤအၢမၤနးတၢ်, ဒီးအသးသူဝဲဒၣ် တၢ်အိၣ်မူလၢအသဘျ့, ဒီးတၢ်ဘျၢသနူတမံၤအံၤအိၣ်မူဝဲဒၣ်လၢပပူၤန့ၣ်လီၤ.”
ၦၤကိးဂၤဒဲးအိၣ်ဒီးခွဲးယာ်အပတီၢ်ဒ်သိးသိး, လၢယွၤအမဲၥ်ညါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတမံၤလၢ စီၤပီလူး ပၥ်ဒိၣ်ဝဲအံၤ…
တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ကျိာ်အတၢ်စံးကတိၤ
ပထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကနၢ်ဟူ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်အဂီၢ်, ပဃ့ထုကဖၣ်သကိးတၢ်လၢပကျိာ်တၢ်ကတိၤဒီးပကစၢ်ဒၣ်ဝဲအကျိာ်န့ၣ်, သီၣ်ဟူထီၣ်ဝဲလၢ အၤစံ လီၢ်ခၢၣ်သး တၢ်ဘါသရိာ် (central Athens church ) အကတီၢ်, ယနၢ်ဟူ “ကစၢ်ယွၤသးဘိဧၢ” လၢ “ဖြၣ်စ့ၣ်ကျိာ်,” “စလိၣ်ဘဲးကျိာ်,” “ဟ့းလ့ၣ်ကျိာ်,” ဒီး “ကိၤလၤကျိာ်” တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် ပတၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးအံၤ မၤအသးဖဲ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံ အမုၢ်နံၤန့ၣ်ဒီး, ပတၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးအဃံအလၤန့ၣ် အခီပညီဖျါဒိၣ်အါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
လံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤအပူၤ, ၃ မိၤ ၂၃:၁၅-၂၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်မၤလၤကပီၤ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံ ဖဲဘူၣ်ကူးတၢ်အမူး, ဖဲလၢတၢ်မၤလၤကပီၤ ဘူၣ်လဲၤကပာ်အမူးဝံၤ, မုၢ်နံၤပိာ်ထွဲထီၣ်အခံ အသီ ယဲၢ်ဆံအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အတၢ်သံ, ဒီးဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝံၤ, အဆိကတၢၢ် ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအနံၤန့ၣ်, ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး ဖဲဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. မၤ ၂ :၂-၄ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “တၢ်သီၣ်လီၤဝဲသတူၢ်ကလာ်လၢမူခိၣ်, ဒ်ကလံၤမုၢ်ဟဲသီၣ်ဝဲအသိးန့ၣ်,” အိၣ်ဖျါဝဲဒ် “တၢ်အပျ့ၤတဖၣ်နီၤဖးလီၤအသး,.... ဒ်မ့ၣ်အူလၣ်” အသိး,…
ဒ်သိးကမ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ
စီၢ်နီၤခိၣ် အိၣ်ဒီးလီခီ တဆံသၢဖျၢၣ် အက့ၢ်ဂီၤ ဖျါကဆှီဒီဖိအံၤ ဘၣ်တၢ်တ့ခဲၣ်အီၤ, လၢတၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်တဖၣ်အလိၤ, ဒီးဒုးကဲထီၣ်ခ့ခါတၢ်ဂီၤန့ၣ်လီၤ. အလိၤန့ၣ် လံာ်ကျိၤ “ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ,” အိၣ်ဝဲ, ဒီးဘၣ်တၢ်ဘျးလီၤစဲၤအီၤလၢ အီးစဖိး (Oxford)ဖၠၣ်စိမိၤ, ဝူး(ဖ)စဲၣ် (Wolfson)ခီလ့ၣ်ကၠိ န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤအက့ၢ်အဂီၤ ကဆှီဒီဖိအံၤ, နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပညိၣ်ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်လီၤဆီ- ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဟံးန့ၢ်ဟါတၢ်အီၣ် အကတၢၢ် တဘျီ လၢအပျဲၣ်အဘီၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဘၣ်လၢ အဖျါလီၤဆီန့ၣ် မ့ၢ်ကိၣ်ဒီးလီခီတဖျၢၣ်, ဒ်အမ့ၢ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အခၢၣ်စး, ဒီးတၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဘၣ် ၁၂ ဘ့ၣ်လၢအအိၣ်ဒီးလီခီတဖျၢၣ်စူၢ်စူၢ်, အိၣ်ကဝီၤဃာ်ဝဲ, တၢ်ပနီၣ်တမံၤလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အိၣ်ဆိးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂီၤတ့ခဲၣ်တထံၣ်အံၤ, မ့ၢ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်အဃံအလၤတမံၤ, ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဟံးန့ၢ် ကိၣ်ဒီးလီခီ, လၢတၢ်အီၣ်အီသကိးတၢ်ဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်, ကယဲၢ်ပှၤလၢအပိာ်အခံသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဒ်သိးကစးထီၣ် တၢ်မၤလၤကပီၤမူးအသီ, လၢတၢ်ဟံးန့ၢ်သကိးဘူၣ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. ဒီးယတူၢ်လိာ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဘၣ်လီၤဟိတဖၣ် လၢအမၤလၢပှဲၤဝဲတၢ်ဂီၤအက့ၢ်အဂီၤ, မ့ၢ်လၢတၢ်လီၤဟိန့ၣ် ဖျါလၢ အကွဲမုာ် ပှၤကွၢ်တၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကဟဲပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးလၢ…
ယွၤအစိအကမီၤ အဒိၣ်အထီ
ဖဲထံခုၣ်လီၤသကၤကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ် မၤဟးဂီၤကွံာ်လီအဂံၢ်အပျံၤတဖၣ်န့ၣ် အထီကအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ မံးလာ်တဖၣ်မံးလာ်အဃိ, ပဝ့ၢ်ဒီတဝ့ၢ်န့ၣ် တၢ်ကပီၤတဖၣ်လီၤပံာ်ဝဲဒၣ်, ဒီးဖဲတၢ်ခုၣ်ဆူၣ်ဒိၣ်မးအကတီၢ်န့ၣ် ပတံၤသကိးတဖၣ် ကမၤကိၢ်မၤလၢၤအဟံၣ်အဂီၢ်, တဒိးန့ၢ် လီအဂံၢ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဒူၣ်ဃီထၢတဖၣ် ဆၢထံၣ်န့ၢ်ဝဲဒၣ် သိလ့ၣ်လၢ ကဟဲဘှီမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ လီအဂံၢ်အပျံၤတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အလီၢ်ကဝီၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကမၤစၢၤပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အဂီၢ်, လၢခံ ယသ့ၣ်ညါထွဲလၢ တၢ်စူးကါ တၢ်ဘါသရိာ် တၢ်အိၣ်ကတီၢ်သိလ့ၣ်အလီၢ်အကျဲလၢ တၢ်ကပာ် တၢ်ဆှၢလီၤသိလ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဒ်တၢ်မၢစၢၤတစိၢ်တလီၢ် အလီၢ်ခၢၣ်သးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲယနၢ်ဟူ သိလ့ၣ်လၢ ဟဲဘှီမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤတၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ယၤလၢ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မၤလိာ်ဝဲဒၣ် အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်, ဖျါဖဲလံာ်မၤတၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. မၤ ၁:၃ န့ၣ် ဖဲကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝံၤအလီၢ်ခံ, အနံၤလွံၢ်ဆံန့ၣ်, လီၣ်ဖျါထီၣ်အသးဆူ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်, ဒ်သိးကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ, ဒီးသိၣ်လိဝဲဒၣ် ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး က့ၤထီၣ်ဝဲဆူမူခိၣ်န့ၣ်, အဆၢဖိ ၈ ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် ‘ဖဲသးစီဆှံဟဲလီၤလၢသု လိၤဝံၤဒီး, သုကဒိးန့ၢ်တၢ်အစိအကမီၤ,’ လၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး အတၢ်အၢၣ်လီၤ, လၢခံအကတၢၢ်တမံၤန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ခရံာ်…
အဲၣ်ပှၤဂၤလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်အဲၣ်
ပှၤလဲၣ်ခၠဲၣ်ဘိၢ်သဝီဖိ(Le Chambon, France) လၢကီၢ်ဖြ့ၣ်စ့ၣ်တဖၣ်, ညိကွံာ် တဲာ်သး အတၢ်ကိးမံၤ ဒ်သိးကမၤပူၤဖျဲး ဖိသၣ်ဆံးအဂၤယဲၢ်ကထိ, လၢအအါကတၢၢ် မ့ၢ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ, ဖဲနၣ်စံၢ် (Nazi)အတၢ်ဂုာ်ဆူၣ်ဒီး ပၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ခါလီၤ. ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ လၢဃ့ၢ်ဟးထီၣ်လၢအဟံၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ခူသူၣ်အီၤ ဖဲ ဟံၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်ဘုၣ်အီၣ်ဘုၣ်အီအလီၢ်အကျဲတဖၣ် ဖဲလီၢ်ဘၢၣ်ကဝီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ် အဲဒရံၣ်ထြီး(ခ)မဲ (André Trocmé) သဆၣ်ထီၣ် ပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်အခံ ဒ်သိးကမၤစၢၤတၢ်, စံးဒိကဒါ ၅ မိၤရှ့ ၁၀:၁၉ အတၢ်ကတိၤလၢ “အဲၣ်သုဝဲ ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, သုမ့ၢ်တ့ၢ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိလၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအပူၤလီၤ.”
တၢ်ကလုၢ်လၢယွၤဟ့ၣ်လီၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အဂီၢ်အံၤ စးထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ဘၣ်ဃး “ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ယွၤအတၢ်, ကစၢ်ဖးဒိၣ်လၢ အအိၣ်ဒီး အစိအကမီၤ”န့ၣ်လီၤ(:၁၇). ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤဃုထၢလၢ ကအဲၣ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလီၤ(:၁၅). ယွၤန့ၣ် အံးကွၢ်ဃုာ် ပှၤအဆံးလၢ အလိၣ်တၢ်မၤစၢၤတဖၣ် (မ့)ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိတဖၣ် (:၁၈), ပၣ်ဃုာ်လၢ ပှၤလၢအတမ့ၢ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လီၤ. ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးတဖၣ်…
ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ် တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်, ဒီးတၤလၣ်တဖၣ်
လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ, ၦၤဒ့တနၢ် အမံၤဟူသၣ်ဖျါကတၢၢ်တနီၤ, ဃုာ်ဒီး ဘဲ ကလဲဘါ (Van Cliburn) ဒီး ဘဲ(လ)ဒမဲယၤ ဟၤရဝၢး (Vladimir Horowitz) တဖၣ်, ဘၣ်ဒိးသန့ၤအသးလၢ ဖရဲး(စ) မိ(ရ) (Franz Mohr), လၢ ဝ့ၢ် နယူးယီး (New York) ၦၤသ့ၦၤဘၣ်အခိၣ်စဲၣ်နီၤ, လၢ (Steinway & Sons) တနၢ် အခီပနီၣ်, ဒ်သိးကမၤလီၤတံၢ် အဝဲသ့ၣ် အတနၢ် ဖံၣ်အဲနိၣ်တဖၣ် ကအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤ အသးလၢ တၢ်ဒုးနဲၣ်ကမျၢၣ်တဖၣ်အမဲာ်ညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. သရၣ်ဖးဒိၣ် မိ(ရ) မ့ၢ်ပှၤလၢအထိၣ်လိၤမၤဂ့ၤ ဖံၣ်အဲနိၣ် သီၣ်အကလုၢ်တဂၤအံၤ ဘၣ်ဃုမၤလိန့ၢ် တနၢ် ဖံၣ်အဲနိၣ်အဂ့ၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ဒီးနံၣ်လၢအဆံတဖၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် မၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မိ(ရ) နာ်ဝဲဒၣ်လၢ အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် တဖၣ်န့ၣ် ကမ့ၢ်ကျိၤကျဲလၢ ကမၤကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤအဂီၢ်, ဒီးညီနုာ်ဟ့ၣ်ခီနီၤလီၤ အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢ ၦၤဒ့တနၢ်တဖၣ်,…
လၢယွၤအတၢ်ထံၣ်အပူၤ, တၢ်တကြၢးတဘၣ် တအိၣ်ဝဲဘၣ်
ဒ်ညီနုၢ်ကိးနံၣ်ဒဲး, ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဖျၢၣ်ထူကရၢ အဖျၢၣ်ထူကရၢစဲၣ်နီၤတဖၣ် ဃုထၢဝဲဒၣ် ပှၤလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူအသီဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖျၢၣ်ထူ အပှၤနဲၣ်လိတၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်, နၣ်ရံၣ်လၢအကထိတဖၣ်, လၢတၢ်သမံသမိး ပှၤလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူတဖၣ် အတၢ်သ့ တၢ်ဘၣ်, ဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်ဘါအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. ပှၤလိာ်ကွဲဖျၢၣ်ထူဖိတဖၣ်အစရီ, ဖဲ ၂၀၂၂ နံၣ်အပူၤ, ပှၤလၢခံကတၢၢ်, ပှၤ ၂၆၂ ဂၤတဂၤန့ၣ်, မ့ၢ်ဝဲ ဘရီး ဖၢဒံၢ် (Brock Purdy), ဒီးဘၣ်တၢ်ယုၢ်န့ၢ်အမံၤလၢ “စီၤတကြၢးတဘၣ်” န့ၣ်လီၤ. နံၣ်လၢအကဟဲ, တၢ်လိာ်ကွဲ ဖျၢၣ်ထူအကတီၢ်, ဖၢဒံၢ် ကလိာ်ကွဲဘၣ်ဖျၢၣ်ထူန့ၣ် မတၤတဂၤမး တဆိကမိၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. စှၤလါပူၤကွံာ်န့ၣ် ဖၢဒံၢ် အကရူၢ် ကဘၣ်တၢ်ဆၢတဲာ်လၢ တၢ်အဃၣ်ဒီးတၢ်အနၢၤကတီၢ် အဝဲသွီနုာ်ဝဲဒၣ် တၢ်မၤနၢၤအဖျၢၣ်ထူခံဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ်, ဖျၢၣ်ထူကရၢခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကဃုထံၣ်န့ၢ် ပာ်ဖျါဝဲဒၣ် ပှၤလိာ်ကွဲဖိလၢ အကြၢးအဘၣ်တဂၤထီဘိန့ၣ်, တအိၣ်ဝဲဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ် န့ၣ်လီၤ. ပဝဲနၤယၤစ့ၢ်ကီး ပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တအိၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
လံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤ တကတြူၢ်အပူၤ, တၢ်ဂ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါညီနုၢ်တမံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါဝဲ, ကစၢ်ယွၤ…