ဖဲ ၁၈၉၁ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤတမ့ၢ် တၢ်လၢ အလီၤတိၢ်လီၤဆီလၢ ပိာ်မုၣ်လၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဒ်ကုၢ်တဂၤၣ် မ့့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အ့ကၢးဒီး ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်နီၣ်အီၤတဂၤ န့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ၁၈၅၆ နံၣ် အ၀ဲဒိးန့ၢ်တၢ်သဘ@ ခီဖျိ ကွီၢ်ဘျီၣ်၀ံၤဒီး အ၀ဲပာ်ဖှိၣ်အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ကွၢ်ထွဲကဟုကယာ်ဒီး ကူၣ်ကျဲၤဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဖံး
တၢ်မၤအကျိၤအကျဲ ဒ်သိးကပာ်ဖှိၣ်ဘၣ် ကျိာ်စ့အါအါ
ဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဒ်အ၀ဲကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါ ဒီးထံၣ်ဘၣ်၀ဲ
တၢ်အိၣ်အသးဒီး ပှၤသုးလီၢ်သုးကျဲဟဲဖံးမၤတၢ် လၢထံဂုၤကီၢ်ဂၤဒီး ပှၤအိၣ်လၢဃိာ်ပူၤတဖၣ်အသိးန့ၣ် အ၀ဲလဲၤ၀ဲဆူ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်
အံၤအအိၣ်ဒီးမၤစၢၤ၀ဲလီၤႉ အ၀ဲဟ့ၣ်လီၤမၤစၢၤ စ့တဘျီ၀ံၤတဘျီအဃိ ပှၤဟဲ အိၣ်ရၠာစးဲၣ်အိၣ်ကျဲၤအသး ဖဲအ၀ဲဒၣ်အဟံၣ်တလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲ ၁၈၇၂ နံၣ်
ကုၢ်တဖၣ် န့ၢ်ဘၣ်တၢ်သဘ@ဒီး အ၀ဲဒီးအမာ်ခံဂၤ သုးကျဲၤကျိၣ်စ့ ဒ်သိးကသူၣ် ထီၣ် T့န Fငမျအ ဗ်မငခၠည ့နအ့သိငျအ နစငျခသစၠူ သရၠာစးိာ်ဖဲ ူသျ ဗညါနူနျ နၣ်လီၤႉ
Bငိိပ ဟံးဃာ် စီၤပီလူးအတၢ်ကတိၤလၢ အစံး၀ဲ‚ ‘‘ဒ်သိးယဒုးနဲၣ်သုလၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲး လၢသုဂ့ၤမၤတၢ်ၣ် ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါန့ၢ် ဒိးန့ၢ်တၢ်တက့ၢ်လီၤ (မၤ ၂၀း၃၅) ႉ စီၤပီလူးတမ့ၢ်ကုၢ်တဂၤဘၣ်ႉ အ၀ဲမ့ၢ် ပှၤလၢဒိးန့ၢ်ခွဲးယာ်ဒီး အိၣ်ဒီးအလီၢ်အလၤနာ်သက့ အ၀ဲဃုထၢလံ တၢ်အိၣ်မူလၢ ကအိၣ်ဘၣ် လၢဃိာ်ပူၤၣ်လီၤႉ
ဖဲ ၁၉၈၈ၣ်လီၤႉ သရၠာစးိာ်ဆံးဖိလၢ အစးထီၣ်ကဲအသးလၢ အ၀ဲအဟံၣ်အံၤ အါန့ၣ်အနံၣ်တကယၤလံန့ၣ်လီၤႉ တဘျီ Bငိိပ စံး၀ဲဒၣ်ၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၢ်သါလီၤ’’ ႉ Tငာ ွကျအၠ်ျသည