ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်တၤလၣ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတၢ်
ယမါထုးထီၣ်ထဲအခိၣ်တဖျၢၣ်ဆူတြဲၤအချၢဒီး စံးဝဲ “နကနဲဖိတဖၣ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး ဒီဒူၣ်ဒီထၢလီၤ,” တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်လၢကယဲၢ် ပှၤဘုၣ်ကနဲတဖၣ်တအဲၣ်ဒိးနၢ်ဟူဝဲဒၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ယဟးထီၣ်ဆူဟံၣ်ချၢဒီး ထံၣ်ကနဲဖိတဖၣ် အိၣ်လၢအကထိတဖၣ်အကထိန့ၣ် ယူၤထီၣ်ဆူသ့ၣ်ဆှိအမုၢ်အစိးဒီး တမ့ၢ်ကဟဲက့ၤလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယသ့ၣ်ညါစဲၤခံဝဲဒၣ်လၢ ကနဲဖိတဖၣ် ကပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသး ဒီဒူၣ်ဒီထၢလၢကနဲ အဒၢအံၤ, မ့ၢ်လၢကလံၤမုၢ် ဟဲလီၤအူ ယံာ်ဝဲတနွံဘျဲၣ်ဒီးကဲထီၣ် တၢ်တံာ်တာ်လၢ ယကလဲၤကွၢ်ထံ ကနဲတဖၣ်အတၢ်အိၣ်အသးအဃိန့ၣ်လီၤ. မုၢ်တဂီၤ လၢကလံၤမုၢ်ဟဲဝံၤန့ၣ် ကနဲတဖၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ် န့ၣ်လီၤ. ကနဲဖိတဖၣ် မ့ၢ်အသီဒီး ပှဲၤဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်တခီ ကနဲတဖၣ် ကတ့ထီၣ်အဒၢအသီအဂီၢ် ထုးဖးနီၤဖးလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ. ပှၤဘုၣ်ကနဲလၢ အတၢ်လဲၤခီဖျိအိၣ်တဂၤ ထံၣ်ဝဲ ယသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤအဃိ စံးဘၣ်ယၤလၢ “သးဟးဂီၤတဂ့ၤ, တၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ် မၤအသးသ့ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤဘုၣ်ကနဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.”
တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်သါတမံၤလၢ တၢ်ထုးန့ၢ်သူၣ်န့ၢ်သး ပှၤဂၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံး အသူၣ်ဟးဂီၤအသးဟးဂီၤ ဖဲ စီၤစီလူး လူၤဃုမၤသံအီၤအဆၢကတီၢ်, ၁ၡမူၤ ၂၃:၁၇ အပူၤ ပကထံၣ်ဘၣ် စီၤစီလူးအဖိခွါ စီၤယိနၤသၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါစီၤဒၤဝံးလၢ “ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ,…
မုၢ်လၢ်တၢ်လၢ တၢ်မၤအသးဝံၤ လၢအပိာ်ထွဲထီၣ်သး အဝာ်ဘးခီ
မ့ၢ်နမၤဘၣ်တၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤဝံၤမး ပိာ်ထွဲထီၣ်အသးလၢ တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးန့ၣ် မ့ၢ်အိၣ်တမံၤမံၤဧါ. ဖဲယဖိခွါ အသးစဲထီဘိလၢ ကသံၣ်မူၤဘှိးအဆၢကတီၢ်, ယစံးကတိၤဘၣ်အီၤ ဆူၣ်ဆူၣ်ကိၤကိၤဘၣ်ထွဲဒီး အတၢ်ဃုထၢအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ ယစံးကတိၤဘၣ်အီၤန့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်သးဟးဂီၤအါထီၣ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အကတၢၢ်န့ၣ် ယဖိခွါအံၤ ထံၣ်လိာ်သးဒီး ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ အဒုးသ့ၣ်ညါတၢ်မူဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်ဒီး တုၤအဆၢကတီၢ်ဘၣ်န့ၣ်ဒီး ဖိခွါအံၤ ထူၣ်ဖျဲးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်သးစဲထီ ကသံၣ်မူၤဘှိးအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ၦၤဒ်အမ့ၢ်စီၤမိၤရှ့လၢ ပဂ့ၤကွၢ်ဒိတဂၤ မၤဘၣ်တၢ်တမံၤဒီး လၢခံန့ၣ်ဘၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်လဲၤတၢ်လၢ ပှၢ်မုၢ်ကနၢအဆၢကတီၢ် ထံဧိၤနိဧိၤ တလၢတလီၣ်အဃိ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကဒူးကဒ့ၣ်တၢ်နးနးကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, ၄ မိၤ ၂၀:၈ အပူၤ ကစၢ်ယွၤနဲၣ်လီၤဝဲ စီၤမိၤရှ့ဒီးစီၤအၤဟရိၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒီးစံးဝဲ, “မၤလိာ်လၢၢ်လၢအမဲာ်ညါ, ဒီးကဟ့ၣ်ထီၣ်အထံ, ဒီးနကဒုးဟဲထီၣ်ထံလၢအဂီၢ်လၢ လၢၢ်ပူၤလီၤ”န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤတၢ်လီၤလးတမံၤအံၤအဂီၢ် ကဘၣ်မၤလၤကပီၤ ကစၢ်ယွၤအလီၢ်န့ၣ် စီၤမိၤရှ့မၤဆၢက့ၤတၢ်လၢ တၢ်သးဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ ဒီးဟံးန့ၢ်တၢ်လၤကပီၤလၢအဂီၢ်ဒီး စီၤအၤဟရိၣ်အဂီၢ်ဒီး စံးဘၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ,…
ယွၤအဖီကရၢၢ်
တၢ်မုၢ်ဖိတမုၢ်လၢဟ့ၣ်ပလီၢ် သးသမူအတၢ်ဃံတၢ်လၤ ဒီးတၢ်အိၣ်မူတစိၢ်တလီၢ် (တၢ်အိၣ်မူလၢအဖုၣ်) မဲထီၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ ယဟံၣ်မဲာ်ညါ တြဲၤအချၢန့ၣ်လီၤ. ဖဲအပူၤကွံာ် တၢ်ကိၢ်ထီၣ်သီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်, ယမါသူၣ်လီၤ ဖီအမုၢ်ဖိလၢအဘံတၢ်သ့, အမံၤလၢ လါအဖီ (moonflower), မ့ၢ်လၢ အဖီသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်အသး ကဝီၤကျီၤဖးဒိၣ်ဒီး အလွဲၢ်ဝါဝဲဒ် လါၦဲၤအသိးန့ၣ်လီၤ. ဖီဖိတဖၣ်အံၤ ဖီထီၣ်ဝဲဒၣ်တနၤဒီး လၢခံတဂီၤန့ၣ် လီၤညွံးဝဲဒၣ် ဖဲမုၢ်ကပီၤထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖီအမုၢ်အံၤ မဲထီၣ် အါထီၣ်ပှီၢ်ပှီၢ် ဒီးကိးမုၢ်ဟါန့ၣ် ဖီထီၣ်ဝဲဒၣ် ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤန့ၣ်လီၤ. ကိးမုၢ်နံၤဒဲး ဖဲပနုာ်လီၤဟးထီၣ်လၢဟံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤမုာ်ပသးလၢ ပခိးကွၢ်ဖီဖိတဖၣ်အံၤ, ဒီးဖဲပဟဲက့ၤဆူဟံၣ် အဆၢကတီၢ် ပဆိကမိၣ်တၢ်ဃံတၢ်လၤအသီမနုၤတဖၣ် ကသဂၢၢ်ၦၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖီဖိသ့ၣ်တဖၣ် လၢအလီၤညွံးဝဲညီကဒၣ်အံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ၦၤ လံာ်စီဆှံအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အကါဒိၣ်ဝဲ တထံၣ်န့ၣ်လီၤ. ၁ ပ့း ၁:၂၃-၂၅ အပူၤ, ၦၤတၢ်မၢဖိစီၤပ့းတရူး, ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤၦၤလၢ ဝံယၡါယၤအတၢ်ကတိၤ, “သုတအိၣ် ဖျဲၣ်ကဒီးဘၣ်လၢ တၢ်အချံလၢအအုၣ်သံကျၣ်သံဘၣ်, မ့ၢ်လၢတၢ်တအုၣ်သံကျၣ်သံဘၣ်, လၢယွၤအကလုၢ်ကထါလၢအမူဝဲ, ဒီးအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ,…
တၢ်မုၢ်လၢ်လၢဘၣ် တၢ်ဟံးဃာ်ဂၢၢ်ကျၢၤအီၤ
“မ့ၢ်လၢပါပၢ်ဆှၢလီၤန့ၢ်ယၤ ဖီဖိတဖၣ်အဃိ ယသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲကဟဲက့ၤဆူဟံၣ်န့ၣ်လီၤ”. တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲ ယဒ့မုၣ်လၢ အိၣ်နွံနံၣ်ကတိၤဝဲဆူ ပမိမိၢ်, ဖဲပါပၢ်ဟါမၢ်လၢ တၢ်ဒုးဖဲလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးပါပၢ်ဘၣ်လဲၤဆူ အမူဒါလီၤဆီန့ၣ် အဝဲကတဲာ်ကတီၤဆိဖီဖိတဖၣ် လၢယဒ့မုၣ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမုၢ်နံၤအဂီၢ် ဒီးဖီတဖၣ် ဟဲတုၤဝဲဖဲ ပပၢ်ဟါမၢ်လၢတၢ်ဒုးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဒ့မုၢ်ဖိစံးကတိၤဝဲန့ၣ်ဘၣ်ဝဲလီၤ. ပၢ်တဂၤအံၤ ဖဲလဲၤခီဖျိတၢ်ဒုးတၢ်ယၤလၢ အလီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မး ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ဟဲက့ၤတုၤဘၣ်ဝဲ ဟံၣ်သးပှၢ်တၢၢ်န့ၣ်လီၤ. နံၣ်လၢ အဆံတဖၣ် လဲၤပူၤကွံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, ယဒ့မုၣ်ဖိဟံးဃာ်ဒ်ဝဲ ဖီကိဖိလၢ ပှၤဆဲးတ့ၢ်ဖီတဖၣ်, ဒ်ကမ့ၢ်တၢ်သ့ၣ်နီၣ်က့ၤလၢ တၢ်ဟံးဃာ်ဂၢၢ်ကျၢၤ တၢ်မုၢ်လၢ်ထီဘိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်တဘျီဘျီ တၢ်ဟံးဃာ်ဂၢၢ်ကျၢၤတၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဘီၣ်တၢ်ညီလၢ ဟီၣ်ခိၣ်တဘ့ၣ်အံၤအပူၤ လၢအအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ဟးဂီၤဒီး တၢ်ဒဲးဘးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပၢ်တဖၣ်တဟဲက့ၤဆူ ဟံၣ်ထီဘိဘၣ်. ဖိတဖၣ် အတၢ်ဆၢမုၢ်လၢ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်တဘျီဘျီတလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ တၢ်အိၣ်အသး, မၤအသးတဖၣ်လၢ အကီခဲကတၢၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ဝံဃဘးကူာ် စံးကတိၤဆိ ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိအတၢ်ဟဲနုာ်လီၤ ဂုာ်န့ၢ်ဆူၣ်ကီၢ်ယူၤဒၤဖဲ ဃဘး ၁:၆ အပူၤန့ၣ်လီၤ…
တၢ်သီဝံ သဲကလၤ အတၢ်ကတိၤ
တၢ်ကစီၣ်လံာ်ပရၢ ပာ်ဖျါဝဲဒၣ်လၢထွံၣ်ဖိ ပဲး(Pep)အ့ၣ်သံဝဲဒၣ် သၣ်မံယီၤလၢအမ့ၢ် ပှၤပၢတၢ်ဝ့ၢ်အခိၣ်ပဒိၣ်အမါအတၢ်န့ၣ် ဘၣ်ဆၣ် ပဲး န့ၣ်တမၤဝဲဒၣ်ဘၣ်. တၢ်တမံၤလၢထွံၣ်ဖိ ပဲး မၤကမၣ်တၢ်န့ၣ် ကမ့ၢ်ဒၣ် အ့ၣ်ဟးဂီၤဝဲ လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤကပုာ်လၢ ပဒိၣ်အံၤ အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ထွံၣ်ဖိ ပဲးန့ၣ် တဘျီဘၣ်တၢ်ဘုၣ်အီၤ လၢကီၢ်စဲၣ်ပဲၤစၢၤဘ့နံယဲၤ (Pennsyl vania) ပဒိၣ်အခိၣ် က့းဖီး ပ့ရှိ (Gifford Pinchot) ဖဲ ၁၉၂၀ အနံၣ်န့ၣ်လီၤ. ထွံၣ်ဖိအံၤ ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူ ကီၢ်စဲၣ်အဃိာ်လၢမုၢ်ထီၣ်တကပၤဒီး ပှၤဒိန့ၢ်တၢ်ဂီၤလၢ ပှၤဃိာ်ဖိအနီၢ်ဂံၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ဒီး ပှၤကွဲးတၢ်ကစီၣ် နၢ်ဟူဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး ကွဲးဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ ထွံၣ်မၤသံသၣ်မံယီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်ကွဲး ဘၣ်တၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ တၢ်ကစီၣ်လံာ်ပရၢအပူၤအဃိ ပှၤအါဂၤနာ်ဝဲဒၣ်လၢ ပဲး မၤသံအ့ၣ်သံသၣ်မံယီၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အံၣ်စရ့လးအစီၤပၤစီၤၡလိၤမိၤသ့ၣ်ညါဝဲတၢ်ကစီၣ်လၢအကမၣ်တဖၣ် အစိကမီၤဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ကတိၤ ၁၈:၈ အပူၤ အဝဲကွဲးဝဲ “ပှၤလၢအသီၣ်ဝံသဲကလၤ အတၢ်ကတိၤန့ၣ် မၤအသးဒ် အတၢ်ကတိၤလိာ်ကွဲ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, လဲၤလီၤဝဲဆူပှၤအသးကံၢ်ပူၤလီၤ”န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီ…
တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်စံးထီၣ်ပတြၢကစၢ်ယွၤ
ဖဲပတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အကရၢကရိ သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်အခီၣ်ထံးတဖျၢၣ် အဆၢကတီၢ် ကမျၢၢ်တဖၣ် ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်ကတိၤစံးဘျုးစံးဖှိၣ်လၢ ကဒုးသ့ၣ်ညါ တၢ်တဖၣ် လၢတၢ်သူၣ်ထီၣ်အဒူၣ်လိၤ ဒီးတၢ်အဒါလိၤန့ၣ် တချုးလၢတၢ်မၤဝံၤတၢ်သူၣ်ထီၣ် အကိပူၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံအဆၢဖိတဖၣ် တဆၢဘၣ်တဆၢဘၣ် တၢ်ကွဲးဒီးအကပၤန့ၣ် ကွဲးဃုာ်ဝဲ လၢတၢ်ထုကဖၣ် စံးဘျုးတၢ်လၢအမ့ၢ် “ယွၤန့ၣ် ဂ့ၤဝဲဒိၣ်ဒိၣ်အါအါန့ၣ်လီၤ.” ပပာ်တ့ၢ် တၢ်ကွဲးဖိတဖၣ်အံၤ ဒ်သိးကကဲထီၣ် တၢ်အုၣ်အသးတမံၤ လၢခါဆူညါ ဖိစိၤလံၤစိၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီးကသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲ, တၢ်တၤတၢ်တဖၣ် လၢပဂီၢ် မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဆၣ် ယွၤသူၣ်ကညီၤသးကညီၤပှၤ ဒီးအံးထွဲကွၢ်ထွဲပှၤန့ၣ်လီၤ.
အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤမၤတ့ၢ်လံတၢ်လၢပဂီၢ်ဒီး ပကဘၣ်အုၣ်ပသးလၢ တၢ်အဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤ ကကဲထီၣ် တၢ်အဒိအတဲာ်တမံၤ ဖဲယၡါ ၆၃:၇ အပူၤ, ဝံယၡါယၤကွဲးပာ်ဖျါ “ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ် ယကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤ, တၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယွၤန့ၣ် ဒ်ကယဲၢ်တၢ်လၢယွၤမၤဝဲလၢပဂီၢ်...” အကတီၢ်လၢခံစ့ၢ်ကီး ဝံဂံၢ်ထီၣ်ဒွးထီၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤတၢ်လၢ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ် လၢ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤဒီစိၤအပူၤ လၢအဆၢဖိ ၉ စံးဝဲ “လၢအဝဲသ့ၣ်အတၢ်…
ဒီပုၢ်ဝဲ စီၤစီလူး
“ကစၢ်ဧၢ, ဝံသးစူၤ ဆှၢဘၣ်ယၤဆူ တၢ်လီၢ်တပူၤဂ့ၤ တပူၤဂ့ၤတက့ၢ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တမ့ၢ်လၢတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်ဘၣ်”. တၢ်အံၤ မ့ၢ်ယတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်ပှၤလိၣ်ဘီဖိတဂၤအသိး, တချုးယဘၣ်လဲၤမၤလိတၢ်တနံၣ် လၢထံဂၤကီၢ်ဂၤ ခီဖျိထံကီၢ်တဘ့ၣ် ဒီးတဘ့ၣ် ခီလဲလိာ်အပှၤကၠိဖိတဂၤအသိးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်လၢ ယကဘၣ်လဲၤန့ၣ် ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်ဆၣ် ယသ့ၣ်ညါ ဒၣ်ထဲ ယတအဲၣ်ဒိးလဲၤ ဖဲတၢ်လီၢ်ဖဲန့ၣ်ဘၣ်လီၤ. ယကတိၤထံကီၢ်တဘ့ၣ်အံၤ ကျိာ်တၢ်ကတိၤတသ့ဘၣ်, ဒီးယသးပူၤ ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်ဆိပာ်လၢ တၢ်တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး ဘၣ်ဃးဒီး ထံကီၢ်အံၤ အလုၢ်အလၢ်တဖၣ်ဒီး အပှၤကမျၢၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဃ့ယွၤလၢ ကဆှၢယၤဆူ တၢ်လီၢ်အဂၤတတီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် ယွၤလၢ အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့အထူအယိာ်တဂၤအံၤ ဆှၢယၤသပှၢ်တၢၢ် ဆူ ထံကီၢ်လၢ ယတအဲၣ်ဒိးလဲၤဝဲန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ ယွၤဆှၢယၤအဃိ ယသးခုဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. အနံၣ်လွံၢ်ဆံပူၤကွံာ် ဝံၤအလီၢ်ခံဒၣ်လဲာ် ထံကီၢ်အံၤအပူၤန့ၣ် ယအိၣ်ဒံးဒီး တံၤသကိးဒီး ယအဲၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယဒိးတ့ဒိးဖျိ ယသးအဆၢကတီၢ် တလးမူးပိာ်ခွါ စတံဖၢၣ်(Stefan) မ့ၢ် အိၣ်ဟဲဒၣ်လၢ ထံကီၢ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲ…
အိၣ်ဃိကလၥ်လၢ ယွၤမဲၥ်ညါ
ပှၤကညီလၢ အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဝဲဒံးတဂၤ အတၢ်ဂီၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိန့ၢ်အီၤ လၢလူဝံး(စ) ဒါကၤ (Louis Daguerr) ဖဲ ၁၈၃၈ နံၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤအံၤန့ၣ် ပၥ်ဖျါဝဲ ပှၤကညီက့ၢ်ဂီၤထဲတမံၤဧိၤ လၢဝ့ၢ်ဖဲရ့(စ) (Paris) ကျဲမုၢ်လိၤ ဖဲမုၢ်ဃ့ၢ်လီၤအဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအက့ၢ်အဂီၤ မနုၤတမံၤမး တဖျါဝဲလၢ တၢ်ဂီၤအံၤအပူၤန့ၣ်ဘၣ်. တၢ်လၢ လီၤကမၢကမၣ်တမံၤ မ့ၢ်ဝဲ မုၢ်ဃ့ၢ်လီၤ အဆၢကတီၢ် ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ကျဲမုၢ်လိၤဒီး ပှၤလဲၤတၢ်က့ၤတၢ် ဃုာ်ဒီး ကဟၣ်လ့ၤလိၤ လၢကျဲခိၣ်တဖၣ် တအိၣ်ဝဲနီတမံၤအဃိန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်အသးနီၢ်နီၢ်တမံၤန့ၣ် တၢ်ဂီၤပူၤ ပှၤကညီအံၤ တမ့ၢ် အိၣ်ဒၣ်ထဲတဂၤဧိၤန့ၣ်ဘၣ်. တၢ်လီၢ်လၢတၢ်ဂီၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိန့ၢ်အီၤ မ့ၢ်ဘိလဘးဒူ တဲပဲၣ် (Boulevard du Temple)ကျဲမုၢ်ခိၣ်လိၤ လၢအမံၤဟူသၣ်ဖျါဒီး ကဟၣ်တဖၣ်ဒီး ပှၤကညီလဲၤက့ၤတၢ်တဖၣ် အိၣ်အါမးအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် တဖျါဝဲလၢတၢ်ဂီၤဖိအံၤန့ၣ်ဘၣ်. စိၤဆၢကတီၢ် ဖဲန့ၣ်အခါ တၢ်ဂီၤလၢ ပှၤသ့ၣ်ညါ ဒါကၤရံၤ ရိၣ်တဲး (Daguerreotype) တဘ့ၣ်…
တၢ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤ
ဖဲလၢယထီၣ် ခီလ့ၣ်ကၠိအကတီၢ်, တၢ်လဲၤက့ၤ ကၠိဒီးဟံၣ်အဂီၢ် ယဘၣ် နီၣ်သိလ့ၣ် လၢပှၢ်မုၢ်ကနၢကျဲတဘိအံၤန့ၣ် ဖျါလီၤကၢၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢကျဲတဘိအံၤ ထီဒီးဘျၢလိၤဝဲအဃိ ယနီၣ်ဘၣ် သိလ့ၣ် ချ့ဝဲဒၣ်အါန့ၢ်ဒံး ယကြၢးနီၣ်အီၤ အဘျီတဖၣ် အဘျီန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးန့ၣ် ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါလၢ အခိးကွၢ်ထွဲ ကျဲဒီး သိလ့ၣ် အတၢ်လဲၤက့ၤတဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ယၤ ဒီးလၢခံယဒိးန့ၢ်ဘၣ် လံာ်က့ဖိလၢ ယကဘၣ်လဲၤဟ့ၣ်ကျိၣ်စ့ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢ ယလုၢ်သ့ၣ်ခါပတာ် တၢ်သိၣ်တၢ်ဘျၢအဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်န့ၣ် မၤအသးဝံၤ ယဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်ယၤ ခံဘျီတဘျီ, တၢ်လီၢ်ဖဲ လၢပှၤဖီၣ်ယၤ အခီၣ်ထံးတဘျီအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လၢပကဘၣ်ဒိကနၣ်တၢ်အလီၢ် ပမ့ၢ်တတူၢ်လိာ်ဘၣ်ဒီး တၢ်လၢတဂ့ၤတဝါ လၢကမၤဘၣ်ဒိဆါပှၤတဖၣ် ဟဲပိာ်ထွဲထီၣ်အသး သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အဒိလၢ လီၤသးအုး ဒ်သိးအံၤန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် စီၤပၤယိၤရှံယၤ, စီၤပၤလၢအဂ့ၤဒီး တီဝဲလိၤဝဲတဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဲၤကူပတူး စီၤပၤနကိၤ ဒီးအပှၤသုးဖိတဖၣ် ကလဲၤခီဖျိကီၢ်ယူၤဒၤအတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ် အဆၢကတီၢ်, ဒ်သိးကလဲၤမၤစၢၤ ကီၢ်အၤရှူၢ်လၢ တၢ်ဒုးထီဒါ ကီၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, စီၤပၤယိၤရှံယၤလဲၤထီၣ်…
ဘၤဘူတၤအုးဖးဒိၣ်တဒု, ကသ့ၣ်ယီၤတဒု ဒီးယၤ
ကၠဲး(Jack)သ့ၣ်ညါ ကဘၣ်ဆီလီၤပာ်လီၤ လ့ၣ်မ့ၣ်အူ လၢကျဲအဘၣ် ဘၣ်လီၤ. လၢခွံနံၣ်အတီၢ်ပူၤ, တၢ်ဆီလီၤပာ်လီၤ လ့ၣ်မ့ၣ်အူကဟၣ်လၢ အတွံၢ်လ့ၣ်မ့ၣ်အူ လၢဝ့ၢ်အံၣ်တဲၣ်ဟး (Uitenhage), အဲဖြၤကၤကလံၤစိးသန့န့ၣ်, အဝဲတမၤကမၣ်ဝဲနီတစုဘၣ်.
ကၠဲး မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး ခၠၣ်ကမၣ် ဘၤဘူ (Chacma Baboon) တၤအုးဖးဒိၣ်တဒုန့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ် ကဟုကယာ်အီၤ လၢကၠ့(မ)(စ)ဝဲး(ဒ)(James Wide) လၢအနဲၣ် လ့ၣ်မ့ၣ်အူကျဲအဃိ, အဝဲမၤစၢၤကဒါက့ၤ ကၠ့(မ)(စ) န့ၣ်လီၤ. ကၠ့(မ)(စ)ဝဲး(ဒ) လီၤမၢ်ကွံာ် အခီၣ်ခံခီလၢာ်, ဖဲလၢအလီၤဃံၤလၢ လ့ၣ်မ့ၣ်အူသိလ့ၣ် အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသိၣ်လိ ကၠဲး ဒ်သိးကမၤစၢၤအီၤ, ဒီးကွၢ်ထွဲ ဟံၣ်ကပိာ်ကပၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးတယံာ်ဘၣ်ဒီး ဒ်သိး ကၠဲးမၤစၢၤအီၤလၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤ, ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်ဆီၣ်ထီၣ်ဆီၣ်လီၤ စုဟံး ဒ်သိး ကဆှၢလ့ၣ်မ့ၣ်အူအကျဲအကျိၤ ဒ်တၢ်ပနီၣ်ပာ်ဖျါဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ.
လံာ်စီဆှံတဲဘၣ်ပှၤလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဂၤတဒု လၢအမၤစၢၤပှၤတဂၤ, လၢကျဲလၢ အလီၤကမၢကမၣ်, လၢအမ့ၢ် စီၤဘံးလၣ် အကသ့ၣ်ယီၤလီၤ. စီၤဘံးလၣ် မ့ၢ်ဝံတဂၤ…